Στις 18 Μαΐου η Θεσσαλονίκη θα ψηφίσει για το νερό της. Οι πολίτες θα πάρουν θέση απέναντι στα σχέδια της -ακραία νεοφιλελεύθερης- κυβέρνησης να ιδιωτικοποιήσει την ΕΥΑΘ. Παρ' ότι το δημοψήφισμα είναι αποτέλεσμα κινηματικής πρωτοβουλίας και στερείται θεσμικής κατοχύρωσης, πιστεύεται ότι μια καθολική άρνηση των δημοτών στην ιδιωτικοποίηση θα ασκήσει επαρκή πίεση ώστε το κυβερνητικό σχέδιο να ακυρωθεί.

Όλοι ξέρουμε ότι η διαχείριση του νερού αποτελεί προνομιακό πεδίο κερδοφορίας: γιατί το 90% των υδάτινων πόρων παραμένει ακόμη υπό δημόσιο έλεγχο και, βεβαίως, γιατί το νερό αποτελεί ζωτικό στοιχείο για τις ανθρώπινες κοινωνίες. Στον τομέα δραστηριοποιούνται εταιρικοί κολοσσοί -όπως οι γαλλικές Βεολιά και Σουέζ που, μαζί με τη βρετανική Θέιμς Γουότερ, ελέγχουν τους υδάτινους πόρους 230 χωρών- με τη στήριξη διεθνών οργανισμών όπως η Παγκόσμια Τράπεζα και το ΔΝΤ που επιβάλλουν την ιδιωτικοποίηση των φυσικών πόρων σε όσα κράτη προστρέχουν σε αυτούς για οικονομική βοήθεια. Στην ίδια γραμμή κινείται και η Ε.Ε., η οποία χρηματοδοτεί προγράμματα για την προώθηση της ιδιωτικοποίησης των υδάτινων πόρων.
Στα καθ' ημάς, η ιδιωτικοποίηση του νερού στα μεγάλα αστικά κέντρα αποτελεί όρο των Μνημονίων και, επομένως, οι μνημονιακές κυβερνήσεις έχουν δεσμευτεί για την εφαρμογή της. Ένα τέτοιο σενάριο όμως είναι καταστροφικό γιατί συνεπάγεται: τον αποκλεισμό μέρους του πληθυσμού από την πρόσβαση στο νερό, αφού σε όλες τις περιπτώσεις τα τιμολόγια αυξήθηκαν από 8% (Παρίσι) έως 400% (Πορτογαλία, Βολιβία), την υποβάθμιση της ποιότητας και την απώλεια θέσεων εργασίας. Αν, επιπλέον, περάσει σε ιδιώτες και ο έλεγχος της άρδευσης, αυτό θα σημάνει την κατάρρευση της αγροτικής παραγωγής, την είσοδο από το παράθυρο μεταλλαγμένων καλλιεργειών που χρειάζονται λιγότερο νερό και μια ακολουθία επιπτώσεων που πάει πολύ μακριά... Και, παρ' ότι ο αρμόδιος επίτροπος Μ. Μπαρνιέ εξαίρεσε ήδη το νερό από την ισχύ της Οδηγίας περί Ανάθεσης Συμβάσεων, η οποία ευνοεί τις ιδιωτικοποιήσεις κοινωνικών αγαθών, η ελληνική κυβέρνηση παραμένει αταλάντευτη.
Γι' αυτό, η ανταπόκριση των πολιτών είναι όχι απλώς επιτακτική, αλλά αυτονόητη. Ελπίζουμε το δημοψήφισμα της Θεσσαλονίκης να αποτελέσει θετικό προηγούμενο και για την Αθήνα, που θα βρεθεί σύντομα στην ίδια θέση. Πρέπει να πείσουμε τους συμπολίτες μας ότι το νερό είναι κοινωνικό αγαθό που ανήκει σε όλους και η διαχείρισή του μπορεί να ασκείται μόνο από δημόσιους φορείς. Η διεθνής εμπειρία είναι με το μέρος μας: το Παρίσι και το Βερολίνο ανέκτησαν τη διαχείρισή του μετά από ανάλογα, άτυπα δημοψηφίσματα. Το δημοψήφισμα που διεξήχθη στην Ιταλία το 2011 απέτρεψε την ιδιωτικοποίηση την οποία ζητούσε επιτακτικά η Ε.Ε. Επιπλέον, οδήγησε στη δημιουργία νομοθετικού πλαισίου στην περιφέρεια της Ρώμης που αποκλείει το ιδιωτικό κεφάλαιο από τη διαχείριση του νερού.
Παράλληλα με τις κατά τόπους κινητοποιήσεις ολοκληρώθηκε η συλλογή 1,9 εκατ. υπογραφών από όλη την Ευρώπη, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πρωτοβουλίας Πολιτών (ΕΠΠ) «Το νερό ως ανθρώπινο δικαίωμα» που οργανώθηκε από ΜΚΟ, κινήματα πολιτών και συνδικαλιστικούς φορείς. Οι υπογραφές κατατέθηκαν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον περασμένο Μάρτιο, ζητώντας της να νομοθετήσει υπέρ της απαγόρευσης της διαχείρισης του νερού από ιδιώτες. Η Επιτροπή, όμως, αρκέστηκε σε αόριστες δηλώσεις για το δικαίωμα πρόσβασης όλων των Ευρωπαίων σε καθαρό νερό και αποχέτευση, καθώς και για την ανάγκη το νερό να αποτελεί δημόσιο αγαθό και όχι εμπόρευμα. Πέραν αυτού δεν ανέλαβε καμιά νομοθετική πρωτοβουλία. Η ΕΠΠ απευθύνθηκε στους πέντε υποψήφιους για την προεδρία της Κομισιόν -μεταξύ αυτών και στον Αλέξη Τσίπρα- ώστε να αποσπάσει τη δέσμευσή τους για την προστασία του δημόσιου και καθολικού χαρακτήρα του νερού στην Ευρώπη. Όλοι, πλην του φιλελεύθερου Γκι Βερχόφστατ, απάντησαν θετικά: άλλος ένας λόγος για να αναδειχθεί στις προσεχείς εκλογές μια ισχυρή Αριστερά που θα επηρεάσει την ανάδειξη των οργάνων της Ε.Ε.
Επομένως, το νερό αποτελεί για εμάς προνομιακό πεδίο ενός αγώνα που μπορούμε να κερδίσουμε αν πειστούμε για την αναγκαιότητά του. Ας ενημερωθούμε, ας κινητοποιηθούμε: μέσα από κινηματικές δράσεις και κοινωνικές συμμαχίες, στην Ελλάδα και την Ευρώπη. Έχουμε ακόμα λίγο χρόνο.