Εργασία, μισθός και σύνταξη στην εποχή της χρεοκοπίας

Εργασία, μισθός και σύνταξη στην εποχή της χρεοκοπίας

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΡΙΜΗΣ

EUROKINISSI/ΤΑΤΙΑΝΑ ΜΠΟΛΑΡΗ

Πολλοί μιλώντας για το (χρεοκοπημένο) Σύστημα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΣΚΑ) περιορίζονται -κρίνοντας προφανώς από το ατομικό τους συμφέρον- αποκλειστικά στο ύψος των σημερινών κύριων και των επικουρικών συντάξεων. Φοβούνται, βασίμως βεβαίως, ότι οι υψηλότερες, από τις 2,7 εκατομμύρια, κύριες συντάξεις θα περικοπούν για μια ακόμα φορά. Κατανοητή η δυσφορία τους και η αντίθεση τους σε κάθε αλλαγή του συστήματος.

Αλλά η απονομή των συντάξεων δεν σταμάτησε όταν οι ίδιοι πήραν την δική τους σύνταξη (η αλήθεια είναι με πολλές ταλαιπωρίες, καθυστερήσεις, αδικίες στον υπολογισμό, εξαγορές, πλασματικούς χρόνους και άλλες ελληνικές πατέντες). Οι συντάξεις συνεχίζουν και θα συνεχίσουν να απονέμονται -όσο τουλάχιστον υπάρχει οργανωμένη κοινωνία και κράτος. Το ερώτημα πάντοτε στα Συστήματα Κοινωνικής Ασφάλισης, όπου γης, είναι: Πρώτον, πως θα εξασφαλίζεται η αλληλεγγύη των γενεών ώστε να εξασφαλίζεται η χρηματοδότηση του συστήματος των υγεινομικών παροχών και των συντάξεων και Δεύτερον, ποιες θα είναι, για τις αμέσως επόμενες και τις μελλοντικές γενιές εργαζομένων οι προϋποθέσεις (χρόνος εργασίας, όρια ηλικίας και ποσοστά αναπλήρωσης) αξιοπρεπούς συνταξιοδότησης.

Είναι επομένως εντελώς παράλογο και υποκριτικό να λέγεται στη σημερινή Ελλάδα ότι τα πράγματα πρέπει να μείνουν ως έχουν. Ο λόγος είναι πολύ απλός όσο κι αν κάνουμε ότι δεν τον βλέπουμε: Αυτή τη στιγμή υπάρχουν τα εξής διαφορετικά καθεστώτα για τον υπολογισμό του ποσού των συντάξεων, δηλαδή οι χρόνοι ασφάλισης και τα περίφημα ποσοστά αναπλήρωσης:

α) Η σύνταξη των μισθωτών που ασφαλίστηκαν στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ πριν την 1.1.1993 («παλαιοί ασφαλισμένοι») υπολογίζεται για 35 έτη ασφάλισης με ποσοστό αναπλήρωσης επί των συντάξιμων αποδοχών (ΣΑ), ύψους 70% (2% ετησίως) για όσους ασφαλίζονται στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ. Οι μισθωτοί που ασφαλίζονται σε άλλους ασφαλιστικούς οργανισμούς έχουν σήμερα ποσοστό αναπλήρωσης ύψους 72% (2,2% ετησίως), το οποίο σταδιακά και μέχρι το 2017 θα φθάσει στο 70%. Για τα 15 έτη ασφάλισης το ποσοστό αναπλήρωσης ανέρχεται σε 30% και 33% αντίστοιχα.

β) Η σύνταξη των μισθωτών που είναι «νέοι ασφαλισμένοι», δηλαδή έχουν ασφαλιστεί μετά την 1.1.1993, υπολογίζεται για 35 έτη ασφάλισης με ποσοστό αναπλήρωσης 70% (2% ετησίως) επί των συντάξιμων αποδοχών. Για τα 15 έτη ασφάλισης το ποσοστό αναπλήρωσης ανέρχεται σε 30%.

γ) Η σύνταξη όσων ασφαλίστηκαν ή θα ασφαλιστούν μετά την 1.1.2011, σύμφωνα με τον νόμο Λοβέρδου - Κουτρουμάνη (Ν.3863/2010), θα αποτελεί το άθροισμα δύο ποσών, της «ανταποδοτικής σύνταξης» που υπολογίζεται με βάση κυμαινόμενο συντελεστή αναπλήρωσης, ανάλογα με τον χρόνο ασφάλισης και της «βασικής» που αντιστοιχεί σε σταθερό ποσό 360 ευρώ. Το ποσοστό αναπλήρωσης για 35 έτη ασφάλισης είναι 1,31 ετησίως και ανέρχεται σε 45,85%, ενώ για 12 έτη ασφάλισης είναι 0,8 ετησίως και ανέρχεται σε 12%.

δ) Η σύνταξη των παλαιών και νέων ασφαλισμένων που θα συνταξιοδοτηθούν μετά την 1.1.2015, ως προς τον χρόνο μετά την 1.1.2011 και μόνο, θα υπολογίζεται με βάση το καθεστώς του Νόμου Λοβέρδου - Κουτρουμάνη, ενώ ως προς τον προηγούμενο χρόνο θα εφαρμόζονται οι διατάξεις για τους παλαιούς ή νέους ασφαλισμένους, ανάλογα με το πότε οι ασφαλισμένοι είχαν υπαχθεί στην ασφάλιση.

Μεγαλύτερη ανομοιογένεια υπάρχει στους ήδη συνταξιούχους, καθώς όταν είχαν βγει στη σύνταξη ίσχυαν πολύ υψηλά ποσοστά αναπλήρωσης, όπως για παράδειγμα ποσοστό 116% σε ΔΕΚΟ και τράπεζες, από 80% έως 100% στο δημόσιο και στο ΙΚΑ.

Ωστόσο, μια σειρά περικοπών που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια έχουν ρίξει τα ποσοστά αυτά στο 55% έως 85%.

Τι σημαίνουν τα παραπάνω; Είναι τόσο απλό όσο ταυτόχρονα και άδικο. Οι αυριανοί, κυριολεκτικά, συνταξιούχοι και οι μετέπειτα (των οποίων έχουν ήδη αυξηθεί σταδιακά τα όρια ηλικίας ως την ηλικια των 67 ετών) αν δεν αλλάξει τίποτα και μείνουν οι παραπάνω προϋποθέσεις και τα ίδια ποσοστά αναπλήρωσης θα λάβουν περίπου το μισό ποσό ως σύνταξη απ΄ό,τι πήραν πριν πέντε, δέκα χρόνια οι συνάδελφοί τους, μόνο και μόνο επειδή οι πραγματικοί μισθοί στην Ελλάδα έχουν πέσει επισήμως κατά 40% την τελευταία πενταετία. 

Και για να το καταλάβουν όλοι: επειδή «το ποσόν της σύνταξης για τον χρόνο ασφάλισης υπολογίζεται με τις συντάξιμες αποδοχές των πέντε καλύτερων ετών της τελευταίας δεκαετίας και δεκαετία, εννοούμε αυτή που λήγει μέχρι το τέλος του προηγούμενου της υποβολής της αίτησης έτους» (κανονισμός ΙΚΑ), το ποσοστό αναπλήρωσης (το υψηλότερο είναι 70%, με 35 χρόνια ένσημα - που να τα βρούν οι άνθρωποι;) σε ένα μέσο σημερινό (καλό!) μισθό της τάξεως των 800 ευρώ, αποδίδει μάξιμουμ κύρια σύνταξη 560 ευρώ το μήνα. Ενώ οι ήδη παρεχόμενες συντάξεις υπολογίστηκαν επί άλλων μισθών (λ.χ. 1.500 - 3.500 ευρώ) μιας άλλης, προ κρίσης, πρωτοφανούς ανεργίας, μαύρης εργασίας και εσωτερικής υποτίμησης, εποχής. 

Αρα όταν μιλάμε για το ασφαλιστικό πρέπει να μιλάμε ταυτόχρονα για φόρους εισοδήματος, ανεργία, μισθούς, ασφαλιστικές εισφορές, παρεχόμενες υπηρεσίας υγείας και σύνταξης. Δίχως φόρους, θέσεις δηλωμένης εργασίας, ικανοποιητικούς μισθούς και επομένως εισφορές, δεν θα υπάρχει αξιοπρεπής παροχή υγείας για όλους και αξιοπρεπείς συντάξεις για τους απόμαχους.

http://www.efsyn.gr/