Ανώτατη εκπαίδευση: οπισθοδρόμηση ή βήμα προς τα εμπρός;
Μερόπη Τζούφη *
Είναι φανερή η διάθεση απαξίωσης του νομοσχεδίου ως οπισθοδρομικού. Περίοπτη θέση στις κατηγορίες κατέχει το «ξήλωμα» του Νόμου Διαμαντοπούλου, όταν επιμελώς αποκρύπτεται ότι αν και ο νόμος εκείνος ψηφίστηκε με ευρεία κοινοβουλευτική θερινή πλειοψηφία, αντιμετώπισε την απαξίωση από την ακαδημαϊκή κοινότητα και δεν εφαρμόστηκε.
Τι προέκυψε, όμως, με την ψήφιση του Νόμου Διαμαντοπούλου; Κατ’ αρχάς, τα Συμβούλια Ιδρύματος δεν λειτούργησαν, παρά μόνο για τον αποκλεισμό αντίθετων ιδεολογικά υποψηφίων για αυτά. Περιέργως, θεωρείται ότι δεν έθιγαν το αυτοδιοίκητο, ενώ μας λένε ότι το θίγουν τώρα τα ιδρυόμενα από εμάς Ακαδημαϊκά Συμβούλια Ανώτατης Εκπαίδευσης και Ερευνας, στα οποία αντιπροσωπεύονται όλα τα τμήματα των ιδρυμάτων και υπάρχει διασύνδεση με την περιφέρεια και τους κοινωνικούς φορείς.
Επειτα, υπήρχαν οι υπερεξουσίες των μονοπρόσωπων οργάνων, αφού ο στόχος του νόμου -κατά δήλωση της κ. Διαμαντοπούλου- ήταν να αλλάξει το DNA των Πανεπιστημίων. Και μας εγκαλούν οι επικριτές μας για κομματοκρατία, επειδή επιλέγουμε την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη αντιπροσωπευτικότητα των απόψεων στα όργανα διοίκησης των ΑΕΙ, με την εκλογή αντιπρυτάνεων ξεχωριστά και με μονοσταυρία, καθώς και με τη λελογισμένη αντιπροσώπευση των φοιτητών και των εργαζομένων, κατάκτηση της δημοκρατικής παράδοσης των Πανεπιστημίων μετά τη Μεταπολίτευση.
Με τον Νόμο Διαμαντοπούλου, επίσης, ήρθε η κατάργηση του τμήματος ως βασικής ακαδημαϊκής μονάδας. Και να μην ξεχνάμε, φυσικά, τις εκλογές των μελών ΔΕΠ με κλειστά εκλεκτορικά express, τα οποία υποβάθμισαν την ακαδημαϊκότητα και για τα οποία χρειάστηκε πλειάδα μεταβολών και ρυθμίσεων.
Η δεύτερη κατηγορία αφορούσε την υποβάθμιση των μεταπτυχιακών, με τη συζήτηση να στρέφεται γύρω από τα δίδακτρα, λες και δεν υπάρχουν εξαιρετικά προγράμματα δίχως τέλη φοίτησης στα Πανεπιστήμια Γερμανίας, Αυστρίας, Φινλανδίας και στην Ελλάδα, όπου υπάρχουν παραδείγματα Πανεπιστημίων, όπως το ΕΜΠ, το Παν/μιο Ιωαννίνων και το Πάντειο, τα οποία παρέχουν προγράμματα απολύτως δωρεάν, ενώ οι διεθνείς κατατάξεις των Πανεπιστημίων τα τοποθετούν πολύ υψηλά.
Οσον αφορά την ποιότητα των σπουδών που παρέχεται στα ΜΤΠ, το σημαντικότερο στοιχείο στην παρούσα φάση, κάτι για το οποίο έχουμε επίσης κατηγορηθεί, ο νέος νόμος φροντίζει να τη διασφαλίσει. Ας μην ξεχνάμε ότι μέχρι σήμερα δεν διασφαλιζόταν σε αρκετά η ποιότητα σπουδών. Ενδεικτικά αναφέρονται στον τύπο περιπτώσεις ακριβών ΜΤΠ (12.000 ευρώ τον χρόνο) με καθηγητές που δήλωναν από 8 έως 12 μεταπτυχιακά μαθήματα ή μεταπτυχιακά με 2 ή 3 διδάσκοντες.
Οσον αφορά τη ρύθμιση για τους οικονομικά αδύνατους, οι οποίοι, σύμφωνα με τους επικριτές μας, θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν με χορήγηση υποτροφιών ή δανείων, να θυμίσω ότι η έκθεση του Κέντρου Ανάπτυξης Εκπαιδευτικής Πολιτικής της ΓΣΕΕ για το 2008 διαπιστώνει ότι οι μη φτωχοί που έχουν τελειώσει μεταπτυχιακό είναι 24 φορές περισσότεροι από τους αντίστοιχους φτωχούς.
Επιπρόσθετα, το αγγλοσαξονικό μοντέλο, ότι η εξασφάλιση του ικανού αριθμού υποτροφιών από τα Πανεπιστήμια εγγυάται ίσες ευκαιρίες, έχει καταρρεύσει αφού αποδεικνύεται ότι τα τελευταία 30 χρόνια τόσο στις ΗΠΑ όσο και στη Μ. Βρετανία, η εκπαιδευτική ανισότητα έχει μεγεθυνθεί με αποτέλεσμα τη μείωση της κοινωνικής κινητικότητας. Επομένως, πρέπει να υπάρχει ρύθμιση, ώστε όσοι πληρούν τα ακαδημαϊκά κριτήρια να προχωρούν, χωρίς να δημιουργούνται ωρολογιακές βόμβες, όπως στις ΗΠΑ, με τα υπέρογκα φοιτητικά χρέη.
Θέλω, στο σημείο αυτό, να σταθώ στην απόφαση της αντιπολίτευσης να ιδιωτικοποιήσει τα πάντα, με την άρση του άρθρου 16. Αναπαράγουν τον μύθο των προς ιδιωτικοποίηση Πανεπιστημίων, ως τη σωστή και μοντέρνα απάντηση στα υποβαθμισμένα δημόσια Πανεπιστήμια, που οι ίδιοι οδήγησαν στην υποβάθμιση.
Την ίδια στιγμή που η εμπειρία από το εξωτερικό αποδεικνύει την αποτυχία των ιδιωτικοποιήσεων. Εμείς, λοιπόν, επιμένουμε στη διαρκή βελτίωση της ποιότητας της δημόσιας πανεπιστημιακής εκπαίδευσης. Μέλημά μας, λοιπόν, είναι να ενισχυθούν τα Πανεπιστήμια της χώρας, να βελτιωθούν και να εκπληρώσουν τον ακαδημαϊκό και κοινωνικό τους ρόλο.
H αντιπολίτευση κατά το διάστημα που κυβερνούσε δεν προκήρυξε ούτε μία θέση ΔΕΠ για μια ολόκληρη 5ετία, ενώ εμείς προκηρύξαμε ήδη 500 θέσεις και άλλες τόσες θα δοθούν εντός του 2018. Δεν έδωσαν, επίσης, ούτε ένα ευρώ σε υποτροφίες για τα καλύτερα μυαλά της χώρας, την ώρα που μας κατηγορούν για το περιβόητο brain drain, όταν εμείς στη διετία ουσιαστικά ενισχύσαμε το πρόγραμμα υποτροφιών για προπτυχιακούς, διδάκτορες, μεταδιδάκτορες και ερευνητικές ομάδες, ύψους 202,5 εκατ. ευρώ για τα επόμενα 4 χρόνια.
Τέλος, η διαμόρφωση αγοραίων μηχανισμών απορρύθμισης των λειτουργιών και η συγκεντροποίηση των δομών διοίκησης αποτελούν για εμάς κόκκινη γραμμή, κατά μήκος της οποίας εισηγούμαστε το καλά επεξεργασμένο νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας.
Μπορεί να κατηγορούμαστε από την αντιπολίτευση και μερίδα των ΜΜΕ ότι φέρνουμε το παλιό, ωστόσο αυτό που φέρνουμε είναι το καινούργιο και κοινωνικά αναγκαίο, με όρους που αντιμετωπίζουν τη γνώση και την έρευνα, αναγνωρίζοντας την αυταξία τους και τη συνεισφορά τους στην κοινωνική και πολιτισμική ανάπτυξη, δίχως να διέπονται από τους κανόνες της αγοράς ως ένα άλλο εμπόρευμα.
* βουλευτής Ιωαννίνων ΣΥΡΙΖΑ και αν. καθηγήτρια Παιδιατρικής Νευρολογίας της Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου