του Θοδωρή Πελαγίδη
Για
όσους μεγάλωσαν στη Θεσσαλονίκη, οι τελευταίες αποκαλύψεις διαφθοράς με
πρωταγωνιστές αναγνωρίσιμα πρόσωπα της πόλης δεν αποτέλεσαν έκπληξη.
Βιώσαμε την παρακμή που ξεκίνησε από την επομένη της ήττας στην εκλογική
μάχη για τη δημαρχία του αρχιτέκτονα, καθηγητή Δημήτρη Φατούρου
από τον τρεκλίζοντα έφορο των τσικό του Ηρακλή. Από τότε το κέντρο της
πόλης αφέθηκε να σαπίσει και στήθηκε ο χορός των εκατομμυρίων με τα
νυχτερινά κέντρα, τις καφετέριες, τους φοιτητές και τις συνδεόμενες με
αυτά δημοτικές μπίζνες που διέλυσαν την πόλη. Όχι μόνο δεν υπάρχουν
σήμερα οι στοιχειώδεις υποδομές, αλλά η ανομία, η εγκατάλειψη και η
απουσία του κράτους είχαν αρχίσει από τότε να αφήνουν χώρο στις
συμμορίτικες δραστηριότητες που αποκαλύπτονται σήμερα. Πάνω στην πόλη
απλώθηκε ένα μαύρο σύννεφο το οποίο έγινε γόνιμο έδαφος αναπαραγωγής
γραφικών ή και διεφθαρμένων τοπικών αρχόντων, οι οποίοι με τη σειρά τους
έριχναν στον κόσμο το δηλητήριο του εθνικισμού, της δημαγωγίας, της
οπαδικής αντίθεσης με την Αθήνα, του αθλητικού μίσους κ.τ.λ.
Το
2005 δημοσίευσα διεθνώς ένα άρθρο προσπαθώντας να ερμηνεύσω το ελληνικό
πρόβλημα. Μέχρι τότε η ιδέα που επικρατούσε ήταν ότι για όλα τα
προβλήματα φταίνε τα κόμματα, που μολύνουν με τις παρεμβάσεις τους την
κοινωνία. Θεώρησα την προσέγγιση αυτή απλοϊκή. Το πολύπλοκο ελληνικό
πρόβλημα, το οποίο εντάθηκε την τελευταία δεκαετία, αποκαλύπτεται σήμερα
γυμνό στη διαφθορά και τις συμμορίες της Θεσσαλονίκης και ερμηνεύεται
περισσότερο από τη θεωρία της -αθέμιτης– δράσης των ομάδων επιμέρους
συμφερόντων.
Πρόκειται
στην ουσία για αναδιανεμητικές, διακομματικές ομάδες
μεσιτών-ραντιέρηδων, οι οποίοι διενεργούν επιδρομές σε θεσμούς και
οικονομικές δραστηριότητες, όπως ακριβώς έκαναν αιώνες πριν οι Βίκινγκς, με αποκλειστικά ορθολογικό σκοπό την πρόσκτηση εισοδήματος και όχι με βάση κάποιο ιδεολογικό-κομματικό κίνητρο.
Όλα αυτά μέσα σε
ένα πλαίσιο ήδη στρεβλού, προσαρμοσμένου στα μέτρα τους, θεσμικού
περιβάλλοντος, στου οποίου την εξέλιξη ενίοτε συμβάλλουν οι ίδιοι με
ενεργητικές παρεμβάσεις στους νομοθέτες. Η ατιμωρησία, καθώς και η
παρακμή του κρατικού μηχανισμού, ευνοούν τη δράση των ομάδων αυτών, αφού
το ρίσκο της σύλληψης είναι χαμηλό και η σύγκριση με την απόδοση οποιασδήποτε παραγωγικής δραστηριότητας κάνει τη σύσταση συμμορίας απολύτως ορθολογική.
Οι
ομάδες αυτές, που συστήνονται ad hoc, με συγκολλητική ουσία συνοχής την
αλληλοεξυπηρέτηση και το συλλογικό τους συμφέρον, δεν παράγουν φυσικά
εισόδημα, αλλά, αντιθέτως, ειδικεύονται στη διανομή του μέσω εκβιασμών,
απειλών και γενικώς άνομων πρακτικών. Επιτίθενται βίαια στο διάτρητο κράτος με σκοπό να αφαιρέσουν εισόδημα αφού κατακτήσουν θέσεις-κλειδιά, όπως αυτές στις εφορίες -τις περισσότερες φορές, είναι αλήθεια, με δούρειο ίππο τα κόμματα.
Λεηλατούν το κράτος, καταλύοντας τη θεσμική του ανεξαρτησία, και μέσω
αυτού και την όποια επιχειρηματική δραστηριότητα. Με άλλα λόγια, είναι
προσοδοθήρες: θηρεύουν δηλαδή το εισόδημα που παράγεται από άλλους,
επάγγελμα επικερδές για τους ίδιους, καταστροφικό όμως συνολικά για τη
χώρα και την οικονομία της.
Ο Θοδωρής Πελαγίδης είναι
καθηγητής οικονομικών στο πανεπιστήμιο Πειραιώς
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου