Πως θα αναγνωρίσετε έναν νεοφιλελεύθερο (Ι).

Πως θα αναγνωρίσετε έναν νεοφιλελεύθερο (Ι). 

Του Θανάση Λατσίνουγλου

Οι κύριες πολιτικές κατευθύνσεις του νεοφιλελευθερισμού είναι η κατάργηση του κεντρικού σχεδιασμού, η απουσία παρέμβασης του κράτους στην κοινωνία[1] (στο κράτος πρέπει να απομείνουν μόνο η δικαιοσύνη, ο στρατός και η αστυνομία ή όπως είπε και κάποιος της «κυβερνώσας αριστεράς»: στο κράτος θα παραμείνει ότι δεν μπορούν ή δεν θέλουν να επιτελέσουν οι ιδιώτες), η απόλυτη «ελευθερία» της αγοράς, η ανισότητα ως κινητήριος δύναμη της οικονομικής προόδου, και η όχι και τόσο μεγάλη πίστη στις δημοκρατικές διαδικασίες όταν αυτές δεν έχουν ως αποτέλεσμα νεοφιλελεύθερες πολιτικές[2]

Όπου εφαρμόστηκαν οι πολιτικές αυτές, οδήγησαν σε μείωση φόρων για τις επιχειρήσεις, συρρίκνωση του κράτους, ελάττωση των δημόσιων δαπανών, ιδιωτικοποίηση των δημόσιων αγαθών (δίκτυα κοινής ωφέλειας, δημόσιοι χώροι κλπ) με τεράστια οικονομική επιβάρυνση των πολιτών, μη παρέμβαση του κράτους στην ασύδοτη πλέον αγορά, ασυδοσία του κεφαλαίου, απορρύθμιση εργασιακών σχέσεων, οικονομική εξαθλίωση και κοινωνικό αποκλεισμό μεγάλης μερίδας των πολιτών, ανεργία κλπ

Ο νεοφιλελευθερισμός αποτελεί την ηγεμονική ιδεολογία της εποχής μας. Η ηγεμονία του αυτή, σημαίνει την «αυθόρμητη» αποδοχή του ως κάτι αυτονόητο και φυσικό. Η κοσμοαντίληψη της κυρίαρχης τάξης (επιχειρηματιών, χρηματοπιστωτικού συστήματος κλπ) επικρατεί στο οικονομικό, πολιτικό, κοινωνικό, πολιτισμικό πεδίο και η κοινωνία «συγκατατίθεται αυθόρμητα». Τα συμφέροντα της άρχουσας τάξης παρουσιάζονται ως καθολικά, ως κοινή λογική. «Η κοινή λογική είναι ο τρόπος μέσω του οποίου η υποτελής τάξη διάγει την υποτέλειά της»[3]. Καθίσταται «φυσικό» να σκέφτεται κανείς με τη λογική της άρχουσας τάξης. Η νεοφιλελεύθερη ιδεολογία που έχει επικρατήσει μετατρέπεται σε κουλτούρα και οι ιδέες της καθορίζουν την κοινωνική συνείδηση. Οι άνθρωποι μετατρέπονται σε εργαλεία που υπηρετούν την οικονομία. Ακόμη και η γλώσσα αλλάζει για να υπηρετήσει την νεοφιλελεύθερη ιδεολογία (πχ η περικοπή των πόρων της τοπικής αυτοδιοίκησης ονομάστηκε «περίοδος υποχρηματοδότησης»[4]).

Όλο και περισσότεροι έχουν αποδεχτεί ότι τα συμφέροντα της άρχουσας τάξης είναι και δικά τους συμφέροντα, αλλά με ασυνείδητο τρόπο. Έτσι επιχειρηματολογούν υπέρ νεοφιλελεύθερων θέσεων και πρακτικών, αρνούμενοι ταυτόχρονα το «στίγμα» του νεοφιλελεύθερου. Θέλουν να παρουσιάζονται ως ρεαλιστές και οπαδοί της «κοινής λογικής» χωρίς όμως να αποδέχονται ότι υπερασπίζονται τον νεοφιλελευθερισμό. Αυτοί λοιπόν οι «αρνητές» του νεοφιλελευθερισμού έχουν κάποια κοινά σημεία στην επιχειρηματολογία τους:

• Αδιαφορούν ότι «οι άνθρωποι δημιουργούν την ίδια τους την ιστορία, τη δημιουργούν όμως όχι όπως τους αρέσει, όχι μέσα σε συνθήκες που οι ίδιοι διαλέγουν, μα μέσα σε συνθήκες που υπάρχουν άμεσα, που είναι δοσμένες και που κληροδοτήθηκαν από το παρελθόν»[5]
• Θεωρούν ότι τα περισσότερο προβλήματα έχουν ως απάντηση την οργάνωση, τον προγραμματισμό και την καλή διαχείριση. Δηλαδή, δεν υπάρχει ένα Project!
• Αρνούνται ότι οι θέσεις τους έχουν ιδιαίτερο πολιτικό υπόβαθρο και ισχυρίζονται ότι τα πάντα είναι θέμα της «κοινής λογικής». Μόνο που η «κοινή λογική» είναι η επικρατούσα νεοφιλελεύθερη λογική
• Θεωρούν ότι η ιστορία του κόσμου αρχίζει τη στιγμή της συζήτησης, άρα, ότι έγινε, έγινε.
• Ισχυρίζονται ότι ο Μαρξ (και μαζί του ο Μαρξισμός) πάλιωσε, αλλά όχι ο Πλάτωνας, ο Αριστοτέλης, ο Κάντ, ο Γκαίτε, ο Ρουσώ, ο Νίτσε κ.α.
• Πιστεύουν ότι για όλα φταίνε οι δημόσιοι υπάλληλοι
• Ισχυρίζονται ότι τα κόμματα καθαυτά εκφράζουν το «κακό».
• Ισχυρίζονται ότι μπορεί να βρεθεί κοινός τόπος από ανθρώπους με πολύ διαφορετικές ιδεολογικές αφετηρίες (να κάτσουμε όλοι μαζί σ’ ένα τραπέζι βρε παιδί!). Συνήθως αυτό γίνεται στη βάση του εθνικισμού (να σώσουμε την Ελλάδα και τους Έλληνες) ή του πατριωτισμού –δηλ. του απανθρωπισμένου εθνικισμού- (πχ το καλό της Δράμας)
• Ισχυρίζονται ότι ο κόσμος χωρίζεται σε δύο κατηγορίες: δημόσιοι και ιδιωτικοί υπάλληλοί και προσπαθούν να πείσουν τους δεύτερους ότι για όλα τα δεινά τους υπεύθυνοι είναι οι πρώτοι.
• Ισχυρίζονται ότι το πολύ χρήμα μπορεί να πηγαίνει προς τους πλούσιους, αλλά περισσεύει και για τους φτωχούς ώστε να έχουν και αυτοί κάποια οικονομική βελτίωση. Το ότι η οικονομική ψαλίδα πλούσιων-φτωχών συνεχώς διευρύνεται, δεν έχει σημασία. Το ότι από το 1970 μέχρι σήμερα το 10% του πληθυσμού έχει πολλαπλασιάσει τα εισοδήματά του ενώ τα εισοδήματα του υπόλοιπου 90% παρέμειναν αμετάβλητα, επίσης δεν έχει σημασία
• Πιστεύουν ότι αποτελεί κοινωνική δικαιοσύνη, αν εξισωθούν οι μισθοί δημοσίων και ιδιωτικών υπαλλήλων στα 486 ευρώ. Το να εξισωθούν οι μισθοί των ιδιωτικών υπαλλήλων στο επίπεδο των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων δεν αποτελεί ενδεχόμενο.
• Πιστεύουν ότι οι «άξιοι» είναι άνθρωποι και οι «ανάξιοι» ουρακοτάγκοι και πρέπει «να πάρουν το πούλο». Η αξιοκρατία είναι το μότο τους
• Προτείνουν ότι η λύση στην καπιταλιστική κρίση είναι: περισσότερος καπιταλισμός. Δηλαδή ο όρος πραγμάτωσης του σκοπού αποτελεί και τον διαρκή όρο ματαίωσής του.
• Πολλοί από τους νεοφιλελεύθερους ισχυρίζονται ότι είναι αριστεροί! (πχ Αντ. Μανιτάκης)
• Αναγάγουν την εφαρμογή της τεχνολογία (πχ linux στο δημόσιο) σε αυτόνομη πολιτική πρόταση
• Ισχυρίζονται ότι στην έννοια «κόσμος» περιλαμβάνεται μόνο ο δυτικός κόσμος. Όσοι ζουν στην Ασία και στην Αφρική δεν είναι άνθρωποι αλλά ουρακοτάγκοι (και αυτοί) και για αυτούς δεν συζητάμε. Η εργασία σε άθλιες συνθήκες στο Μπαγκλαντές είναι χωρίς ενδιαφέρον και δεν σχετίζεται με την ευημερία της δυτικής κοινωνίας
• Πιστεύουν ότι από τα ανθρώπινα δικαιώματα, το πιο σημαντικό είναι αυτό που αναφέρεται στην ατομική ιδιοκτησία.
• Ισχυρίζονται ότι τις λύσεις δεν τις δίνει η πολιτική, αλλά όλα θα μας τα πουν οι ειδικοί επιστήμονες
• Για τα πάντα τελικός κριτής είναι η αγορά. Καμιά φορά όμως κάνουν και σκόντο, και για ορισμένα «προϊόντα» όπως πχ ο πολιτισμός (ναι, για τους νεοφιλελεύθερους ο πολιτισμός δεν είναι αποτέλεσμα της ανθρώπινης δραστηριότητας, αλλά «προϊόν» προς διαχείριση), αποδέχονται την δωρεάν προσφορά τους.
• Κομματιάζουν τα ζητήματα σε τόσο μικρά κομμάτια και τα απομονώνουν από το περιβάλλον που στο τέλος λύνουν ένα ανύπαρκτο πρόβλημα.
• Ισχυρίζονται ότι ο «υπαρκτός καπιταλισμός» που ζούμε δεν είναι ο γνήσιος. Θα έρθει ένας καλύτερος, πιο δίκαιος καπιταλισμός.
• Ισχυρίζονται (αυτοί της κυβερνώσας αριστεράς) ότι η λιτότητα μπορεί να είναι δίκαιη.
• Χρησιμοποιούν μια «νέα γλώσσα», ξύλινη κι αυτή («δεξαμενή πολιτών», «ανθρώπινο κεφάλαιο», «κρίση απασχόλησης», «ευελιξία στην αγορά εργασίας», «δημοσιονομική προσαρμογή», «μεταρρύθμιση», «απασχολησιμότητα», «ανάπτυξη», «εθελοντές» αντί για κομματικά μέλη, «αξιοποίηση δημόσιας περιουσίας» αντί για ξεπούλημα κλπ) με λέξεις που το νόημα τους έχει μεταστραφεί στο αντίθετό τους, που μεταστρέφουν το κακό σε καλό, το αρνητικό σε θετικό, που παρουσιάζουν το παλαιό ως νέο.
• Και όταν τελειώσουν τα επιχειρήματα, αναφωνούν: «στη Σοβιετική Ένωση ήταν καλύτερα;». Και καθάρισαν

[1] «Στο κράτος παραμείνουν μόνο οι αναγκαίες και χρήσιμες υπηρεσίες με αρμοδιότητες που δεν μπορούν ή δεν θέλουν να επιτελέσουν οι ιδιωτικοί φορείς», Αντώνης Μανιτάκης της «κυβερνώσας αριστεράς»

[2] "Προσωπικά, προτιμώ μια φιλελεύθερη δικτατορία, παρά μια δημοκρατική κυβέρνηση από την οποία θα απουσιάζει ο φιλελευθερισμός", Φρήντριχ φον Χάγιεκ για το δικτατορικό καθεστώς της Χιλής του Πινοσέτ

[3] Geoffrey Nowell-Smith. (Αναφέρεται στον Alvarado & Boyd-Barrett)

[4] Από την εισήγηση του προϋπολογισμού του 2014 του Αντιδημάρχου Δράμας Π. Ζαχαρίδη

[5] Κ. Μάρξ. 18η Μπρυμαιρ του Λουδοβίκου Βοναπάρτη

http://www.dramania.gr/