Κλινικά νεκρές στο εξής οι κλαδικές συμβάσεις

Κλινικά νεκρές στο εξής οι κλαδικές συμβάσεις 

Αντιμέτωπος με το μεγαλύτερο σοκ της τελευταίας εικοσαετίας βρίσκεται ο κόσμος της εργασίας στον ιδιωτικό τομέα μετά το πάγωμα της δυνατότητας επέκτασης και καθολικής εφαρμογής των κλαδικών συμβάσεων εργασίας που έφερε η ψήφιση του άρθρου 37 του πολυνόμου του υπουργείου Οικονομικών

Του Θεόφιλου Σιχλετίδη

Οι εργασιακές σχέσεις στον ιδιωτικό τομέα μετά την ψηφοφορία της περασμένης Πέμπτης θυμίζουν βομβαρδισμένο τοπίο. Ήδη μεγάλη πολυεθνική αλυσίδα σούπερ μάρκετ έχει ανακοινώσει πως δεν αποδέχεται την εφαρμογή της ισχύουσας κλαδικής συλλογικής σύμβασης εργασίας στο λιανικό εμπόριο, καθώς δεν συμμετείχε στις διαπραγματεύσεις μεταξύ του εργοδοτικού φορέα και των συνδικάτων των εμποροϋπαλλήλων. Μέσα στις επόμενες ημέρες αναμένονται και άλλα ανάλογα κρούσματα και κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα σε ποια επίπεδα θα κυμανθούν οι μισθοί των εργαζομένων σε μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων οι οποίες δεν είναι μέλη των εργοδοτικών ενώσεων που συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις με την πλευρά των συνδικάτων. 

 

Με τις κλαδικές συμβάσεις να είναι πλέον κλινικά νεκρές και με μοναδική κόκκινη γραμμή τα επίπεδα των μισθών που ορίζει η Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας, εργοδότες και εργαζόμενοι -στη μετά το άρθρο 37 εποχή- φαίνεται πως έχουν δύο επιλογές. Η πρώτη αφορά τη σύναψη ιδιωτικών συμφωνητικών και η δεύτερη την υπογραφή επιχειρησιακών συμβάσεων εργασίας. Όσον αφορά τη δεύτερη επιλογή, μέχρι και την ψήφιση του άρθρου 37 στο Συμβούλιο Κοινωνικού Ελέγχου της Επιθεώρησης Εργασίας υπήρχαν μόνον τρεις νέες -προς γνωμοδότηση- ειδικές επιχειρησιακές συμβάσεις εργασίας. Στο υπουργείο Εργασίας εκτιμούν πως άμεσα θα υπάρξει μεγάλη κινητικότητα για τη σύναψη επιχειρησιακών συμβάσεων, καθώς η ψήφιση του άρθρου 37 περιθωριοποιεί το ρόλο των κλαδικών συνδικάτων και η πλευρά των εργαζομένων μπορεί πλέον να εκπροσωπηθεί από «ενώσεις προσώπων». Παράλληλα με το νέο νομικό πλαίσιο η σύναψη ειδικής επιχειρησιακής σύμβασης θα είναι μία υπόθεση που θα «μένει» στην επιχείρηση, καθώς δεν θα χρειάζεται η γνωμοδότηση -που έτσι κι αλλιώς δεν ήταν δεσμευτική- του Συμβουλίου Κοινωνικού Ελέγχου της Επιθεώρησης Εργασίας.

Η ΕΓΣΣΕ

Η πρόβλεψη του άρθρου 37 για την παρέμβαση της πολιτείας στην κατεύθυνση της επαναδιαπραγμάτευσης της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας έχει προκαλέσει αρνητικές εντυπώσεις στο υπουργείο Εργασίας, καθώς η εκτίμηση που υπήρχε μέχρι την Πέμπτη ήταν ότι αυτό το θέμα θα παρέμενε στη σφαίρα των διαπραγματεύσεων μεταξύ της ελληνικής πλευράς και της τρόικας. Το μόνο που έχουν επεξεργαστεί στο υπουργείο Εργασίας είναι η μείωση του μη μισθολογικού κόστους των κατώτερων μισθών. Σήμερα η ασφαλιστική επιβάρυνση των κατώτερων μισθών είναι στο 16% και στο υπουργείο Εργασίας εξετάζουν τη μείωσή της κατά 50%, που θα σημαίνει τη μείωση του κατώτερου μισθού των 751 ευρώ κατά 8%, χωρίς όμως να μειωθεί ο καθαρός μισθός που λαμβάνουν οι εργαζόμενοι, οι οποίοι όμως στο επόμενο οικονομικό έτος θα φορολογηθούν για αυτούς τους μισθούς εξαιτίας της μείωσης του αφορολόγητου ορίου. Ένα πιθανό μέτρο πίεσης, ώστε να υπάρξει επαναδιαπραγμάτευση της ΕΓΣΣΕ, είναι η «ενεργοποίηση» της πρόβλεψης του αρχικού μνημονίου (παράγραφος 7, άρθρο 2 του νόμου 3845/2010) σύμφωνα με την οποία επιχειρησιακές συμβάσεις μπορούν να αποκλίνουν και από την εθνική σύμβαση εργασίας.

Τα συνδικάτα

Η ψήφιση του άρθρου 37 έχει φέρει σε θέση αμηχανίας τα εργατικά συνδικάτα. Σαφής προσανατολισμός μετά τη 48ωρη απεργία της περασμένης εβδομάδας δεν φαίνεται να υπάρχει και το πιθανότερο είναι η ΓΣΕΕ να στραφεί σε μάχες «κατά περίπτωση», όπου διαθέτει αξιόμαχες δυνάμεις που μπορούν να διαπραγματευτούν κλαδικές και επιχειρησιακές συμβάσεις οι οποίες δεν θα «φτωχοποιούν» τους εργαζόμενους. Η περίπτωση του ΟΤΕ -όπου η νέα σύμβαση εργασίας προβλέπει περιορισμένες μειώσεις στους μισθούς με «αντάλλαγμα» τη μείωση του χρόνου εργασίας και τη διατήρηση των θέσεων εργασίας- αποτελεί ένα παράδειγμα, που όμως δεν αγγίζει το μεγάλο αριθμό μικρομεσαίων και μικρών επιχειρήσεων, όπου η μοναδική προστασία των μισθών ήταν το πλαίσιο των κλαδικών συμβάσεων. Απέναντι στη νέα κατάσταση οι περισσότεροι συνδικαλιστές λένε πως πλέον η απάντηση βρίσκεται στην πολιτική αλλαγή.

Η Θεσσαλονίκη μπροστά από το 37

Με την επίσημη ανεργία πέντε μονάδες πάνω από το μέσο εθνικό όρο, την πανελλαδική πρωτιά στις προσλήψεις με άτυπες μορφές απασχόλησης, τα λουκέτα στα μαγαζιά και την τάση της αποβιομηχάνισης σε εξέλιξη, η αγορά εργασίας στη Θεσσαλονίκη βρίσκεται εδώ και έναν χρόνο μπροστά από αυτά που προβλέπει το άρθρο 37 για τις κλαδικές συμβάσεις εργασίας. Τόσο στο κέντρο της πόλης όσο και περιφερειακά στον κλάδο του εμπορίου και των υπηρεσιών σπανίζουν οι μισθοί που κρατούνται στα όρια της ΕΓΣΣΕ. Στα μεγάλα εμπορικά καταστήματα κατά κανόνα η ΕΓΣΣΕ και οι μισθοί των 751 ευρώ «σπάνε» μέσα από προγράμματα εκ περιτροπής εργασίας. Οι βασικές μειώσεις κινούνται μεταξύ 20% και 40% (τετραήμερη και τριήμερη εργασία), ενώ δεν λείπουν οι περιπτώσεις διήμερης ή ακόμη και μονοήμερης εργασίας, οπότε δεν μιλάμε για μισθούς οποιουδήποτε επιπέδου αλλά για φιλοδωρήματα. Στα μικρά εμπορικά καταστήματα, όσα δεν έχουν κλείσει ή δεν έχουν προχωρήσει στην απόλυση του συνόλου του προσωπικού, οι πληρωμές του προσωπικού καθυστερούν για μήνες, και όταν γίνονται, είναι έναντι. Στα σούπερ μάρκετ της Θεσσαλονίκης περίπου τρεις στους τέσσερις εργαζόμενους απασχολούνται με συμβάσεις μερικής εργασίας και με μισθούς που δεν ξεπερνούν τα 540 ευρώ. Γενικά στον τομέα του εμπορίου σύμφωνα με τα στοιχεία του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας περίπου 600 συμβάσεις πλήρους απασχόλησης μετατρέπονται σε μερικής κάθε μήνα! Στο χώρο των ναυτιλιακών, τουριστικών και λογιστικών επαγγελμάτων τα ατομικά συμφωνητικά με μισθούς κάτω από αυτούς που ορίζουν οι κλαδικές συμβάσεις εξελίσσονται σε κανόνα. Στον τομέα της βιομηχανίας σε πολλά εργοστάσια σημειώνονται μεγάλες καθυστερήσεις στη μισθοδοσία του προσωπικού μετά τις καλοκαιρινές άδειες. Σε αρκετές περιπτώσεις οι καθυστερήσεις δείχνουν να παγιώνονται και το 2011 φαίνεται πως θα τελειώσει με τους εργαζόμενους να έχουν να παίρνουν δύο μισθούς. Στις περισσότερες μεγάλες επιχειρήσεις που συνεχίζουν να πληρώνουν τους εργαζομένους τους κάθε μήνα εφαρμόζονται προγράμματα εκ περιτροπής εργασίας, με αποτέλεσμα οι μισθοί του προσωπικού να κινούνται οριακά στα επίπεδα της ΕΓΣΣΕ -σε ορισμένες περιπτώσεις και κάτω από αυτά. Σε μεγάλο εργοστάσιο αλουμινίου οι εργαζόμενοι έχουν υπογράψει ατομικά συμφωνητικά περίπου 30% κάτω από την κλαδική σύμβαση και αμείβονται με μισθούς κατώτερους από την ΕΓΣΣΕ. Στο χώρο της κλωστοϋφαντουργίας στις μεσαίες βιοτεχνικές μονάδες τηρείται μεν η κλαδική σύμβαση, αλλά σε πολλές περιπτώσεις δεν έχουν καταβληθεί ακόμη ο 14ος μισθός για το Πάσχα και το επίδομα αδείας. Σχεδόν σε όλες τις μικρές μονάδες φασόν, με λιγότερους από πέντε εργαζόμενους, έχουν υπογραφεί ατομικά συμφωνητικά και οι μισθοί κινούνται κάτω από τα επίπεδα της ΕΓΣΣΕ.

 http://www.makthes.gr/news/economy/82140/