Το τέλος του φόβου

Το τέλος του φόβου

 

ΤΗΣ ΦΙΛΙΩΣ ΤΣΟΥΚΑΛΑ*

Οι (Δυτικοί) άνθρωποι (μετά τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο) νιώθουμε την ανάγκη να πιστεύουμε ότι τα πράγματα που μας συμβαίνουν διέπονται από κάποια λογική, την οποία μπορούμε να κατανοήσουμε και στην οποία η δική μας ύπαρξη είναι αντικείμενο σεβασμού από το σύνολο των δυνάμεων της κοινωνίας.

Τις τελευταίες δεκαετίες, και καθώς οι κοινωνικοί αγώνες του 20ού αιώνα είχαν κοστίσει πολλές θυσίες στους λαούς της Ευρώπης, έγινε κυρίαρχη η αντίληψη περί προόδου η οποία θα ήταν αέναη και ωφέλιμη για τον καθένα, ακόμα και αν δεν συμμετείχε στα κοινά, αν κοιτούσε μόνο τα προσωπικά του συμφέροντα, αν δεν τον πείραζε η απάνθρωπη εκμετάλλευση των εργαζομένων της Ασίας που φτιάχνουν τα προϊόντα που καταναλώνει.

 

Αντίστοιχα, τώρα που ο ελληνικός λαός δέχεται μία τόσο άγρια επίθεση σε αυτά που θεωρεί δεδομένα, βλέπουμε να ενεργοποιούνται μια σειρά από απόψεις προκειμένου να γίνει ανεκτό αυτό που κανονικά θα ήταν αδιανόητα τρομακτικό. Πιστεύουμε λοιπόν ότι η οικονομία κατέρρευσε επειδή οι Έλληνες δεν δούλευαν αρκετά ή ζούσαν πάνω από τις δυνατότητές τους, ότι φταίνε οι μισθοί των δημοσίων υπαλλήλων κ.λπ. Με άλλα λόγια, είναι, φαίνεται, παρήγορο να θεωρούμε ότι έχουμε ευθύνη για ό,τι μας συμβαίνει ή ότι οι υπαίτιοι είναι αδύναμοι κι αυτοί σαν κι εμάς, τους βλέπουμε κάθε μέρα και μπορούμε να τους τα πούμε ένα χεράκι, όπως συμβαίνει όλο και περισσότερο στις δημόσιες υπηρεσίες. Αυτή η πεποίθηση, όσο και να αντιβαίνει τα δεδομένα που έχουμε για την παγκόσμια καπιταλιστική κρίση, μάς επιτρέπει να μην βλέπουμε την πραγματικότητα. Ότι δηλαδή ένα ισχυρό σύστημα, τεραστίων συμφερόντων, επιτίθεται μετωπικά και συνειδητά στις ζωές μας, ότι η πρόθεση είναι η καταστροφή των στοιχειωδών δικαιωμάτων μας, ότι το να βρεθούν άνθρωποι στον δρόμο δεν είναι καν κάτι που το ζυγίζουν με τα κέρδη τους, τους είναι απολύτως αδιάφορο.

Τη στιγμή που ο αντίκτυπος των μέτρων είναι απολύτως πραγματικός και αλλάζει την καθημερινότητά μας, που ο φόβος και η μελαγχολία φωλιάζει μέσα μας, έχουμε ανάγκη να φέρνουμε την αντιπαράθεση σε μεγέθη που κατανοούμε και στα οποία πιστεύουμε ότι έχουμε κάποιον έλεγχο. Αναρωτιόμαστε πώς και δεν σκέφτονται την αξιοπιστία τους, της υστεροφημία τους, ακόμα και την σωματική τους ακεραιότητα. Πολλοί πίστεψαν ότι ο Παπαδήμος θα ενδιαφερόταν για τον λαό του οποίου διορίστηκε πρωθυπουργός. Λιγότεροι, ελπίζω, θα πίστεψαν ότι ο Σαμαράς και ο Καρατζαφέρης διαπραγματεύονταν με την τρόικα. Είναι σημαντικό να πιστεύουμε ότι κάποιοι είναι με το μέρος μας και ότι αυτοί έχουν κάποια ισχύ, δεν είναι φορείς μιας πολιτικής και μιας ιδεολογίας, αναλώσιμοι και αυτοί.

Κι έτσι, με αυτή την εκλογίκευση της πραγματικότητας, μπορούμε να πιστεύουμε ότι δέκα μέρες στο Σύνταγμα είναι αρκετές για να νικήσουμε, και να αποσυρόμαστε στο σπίτι μας μοιρολατρικά αφού δεν τα καταφέραμε, ότι θα γίνουν εκλογές χωρίς να τις διεκδικήσουμε, ότι το νεοφιλελεύθερο σύστημα δεν θα πολεμήσει οικονομικά και φυσικά εναντίον μας.

Δυστυχώς για μας, αν ρίξουμε μία ματιά νοτιότερα, στην Αίγυπτο, θα δούμε ξεκάθαρα πόσο ακριβή είναι η ελευθερία και η δημοκρατία. Αν καταλάβουμε ποιος παλεύει εναντίον μας, αν αντέξουμε τον φόβο που αυτό μοιραία προκαλεί, θα απεγκλωβιστούμε από τη λογική της ανάθεσης της σωτηρίας μας στους αντιπάλους μας, και θα στραφούμε στη συλλογική οργάνωση και δράση των από κάτω, που είναι το μόνο αποτελεσματικό όπλο απέναντι σε μια τέτοια επίθεση.

* Η Φιλιώ Τσουκαλά είναι ψυχολόγος

http://www.avgi.gr/ArticleActionshow.action?articleID=668486