Φάκελος: το νέο ασφαλιστικό καθεστώς

Μεγάλη έρευνα του ειδικού σε εργασιακά θέματα δημοσιογράφου Ηλία Γεωργάκη με παραδείγματα και επεξηγήσεις

Φάκελος: το νέο ασφαλιστικό καθεστώς  

ΗΛΙΑΣ ΓΕΩΡΓΑΚΗΣ

Περισσότεροι από 100.000 ασφαλισμένοι θα περιμένουν ακόμη και 5 χρόνια για να συνταξιοδοτηθούν λόγω της αύξησης απο 1/1/2013 του γενικού ορίου συνταξιοδότησης κατά δύο έτη (από τα 65 στα 67). Στην ουσία επισπεύδεται η υλοποίηση μιας σειράς ασφαλιστικών διατάξεων που αφορούν στην αύξηση των απαιτούμενων ετών ασφάλισης, ενώ αυξάνεται και η ηλικία συνταξιοδότησης στα 67. Η αύξηση στην ηλικία συνταξιοδότησης την επόμενη χρονιά ξεκινά από τα 2 έτη και σε συγκεκριμένες κατηγορίες, κυρίως σε γυναίκες με ανήλικα, φτάνει τα 5 χρόνια.
Ειδικότερα με το νέο μνημόνιο προβλέπονται:

- Η αύξηση απο 1/1/2013 του γενικού ορίου συνταξιοδότησης κατά δύο έτη (από τα 65 στα 67), αλλά και η αντίστοιχη αύξηση των ενδιάμεσων ορίων.

- Η άμεση ισχύ από 1ης Ιανουαρίου του 2013 των προϋποθέσεων συνταξιοδότησης (όρια ηλικίας - έτη ασφάλισης), οι οποίες προβλεπόταν να διαμορφωθούν σταδιακά την 1η Ιανουαρίου 2015, σύμφωνα με τον νόμο Λοβέρδου - Κουτρουμάνη (3863/2010). Με τον τρόπο αυτόν από το 2013 οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης διαμορφώνονται για όλους είτε στα 62 έτη ηλικίας με 40 έτη ασφάλισης είτε με 15 έτη ασφάλισης στο 67ο έτος της ηλικίας τους.

ΠΟΙΟΙ ΣΩΖΟΝΤΑΙ

Από την αύξηση των ορίων ηλικίας, αλλά και την αύξηση των ετών ασφάλισης, εξαιρούνται:

- Οι μέχρι το 1982 ασφαλισμένοι που εξέρχονται με 35ετία χωρίς όριο ηλικίας.

- Οι μητέρες ανίκανων για βιοποριστική εργασία τέκνων.

- Οι χήροι πατέρες ανίκανων για βιοποριστική εργασία τέκνων.

- Οι ασφαλισμένοι που έχουν ενταχθεί σε καθεστώς εφεδρείας (Νόμος 4024/2011).

- Οσοι έχουν τις προϋποθέσεις να αποχωρήσουν ως τις 31 Δεκεμβρίου 2012.

- Οσοι κατοχυρώνουν ως τις 31 Δεκεμβρίου 2012 τις κατ' έτος προβλεπόμενες προϋποθέσεις από τον νόμο Λοβέρδου δύνανται να συνταξιοδοτηθούν υπό τις προϋποθέσεις αυτές. Δηλαδή διασφαλίζονται τα θεμελιωμένα και κατοχυρωμένα συνταξιοδοτικά δικαιώματα. Οσοι δηλαδή συμπλήρωσαν το 2010 και το 2011 ή συμπληρώνουν ως τις 31/12/2012 τα απαιτούμενα ένσημα και το όριο ηλικίας που ζητά ο νόμος, (θεμελιωμένα δικαιώματα) δεν θίγονται από την αύξηση στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης. Αντίστοιχα και όσοι ασφαλισμένοι έχουν συμπληρώσει τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης του 2010 ή του 2011 ή του 2012, αλλά δεν έχουν την ηλικία που ζητά ο νόμος, επίσης δεν θίγονται καθώς κατοχυρώνουν το δικαίωμα να συνταξιοδοτηθούν στο μέλλον με το όριο ηλικίας που ισχύει την κάθε χρονιά.

- Εξαιρούνται, επίσης, συγκεκριμένες κατηγορίες αναπήρων, όπως τυφλοί και από τα δύο μάτια, παραπληγικοί/τετραπληγικοί, πάσχοντες από χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, αιμορροφιλικοί κ.ά., με ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 67%. Η συγκεκριμένη κατηγορία ασφαλισμένων συνεχίζει να συνταξιοδοτείται με ευνοϊκές προϋποθέσεις.

- Οι γονείς και οι σύζυγοι αναπήρων συνεχίζουν να συνταξιοδοτούνται με τη συμπλήρωση 25 ετών ασφάλισης και χωρίς όριο ηλικίας.

- Οι μητέρες ανίκανων για κάθε βιοποριστική εργασία παιδιών, καθώς και οι χήροι πατέρες ανίκανων για κάθε βιοποριστική εργασία παιδιών συνεχίζουν να συνταξιοδοτούνται με τη συμπλήρωση 5.500 ημερών ασφάλισης και του 50ού (μειωμένη σύνταξη) ή 55ου έτους της ηλικίας (πλήρης σύνταξη).

ΠΟΙΟΙ ΘΙΓΟΝΤΑΙ

Οι κατηγορίες ασφαλισμένων ανά ταμείο που θίγονται με το νέο μέτρο ειναι οι παρακάτω:

1. Στο ΙΚΑ οι νέες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης διαμορφώνονται ως εξής:

- Για τις μητέρες ανηλίκων αυξάνονται από 1/1/2013 τα όρια ηλικίας λήψης πλήρους και μειωμένης σύνταξης. Για παράδειγμα ασφαλισμένη μητέρα που κατά το έτος 2012 συμπληρώνει τις 5.500 ημέρες ασφάλισης και έχει ανήλικο παιδί συνταξιοδοτείται οποτεδήποτε με πλήρη σύνταξη στο 60ό έτος της ηλικίας ή στο 55ο έτος, με μειωμένη σύνταξη. Ασφαλισμένη που συμπληρώνει από 1/1/2013 και εφεξής τις 5.500 ημέρες ασφάλισης και έχει συγχρόνως ανήλικο παιδί, συνταξιοδοτείται με πλήρη σύνταξη στο 67ο έτος της ηλικίας ή με μειωμένη στο 62ο έτος.

- Για τους ασφαλισμένους στα βαρέα και ανθυγιεινά αυξάνεται σταδιακά αρχής γενομένης από 1/1/2013 το όριο ηλικίας λήψης πλήρους και μειωμένης σύνταξης με 10.500 ημέρες ασφάλισης εκ των οποίων οι 7.500 ημέρες εργασίας στα βαριά και ανθυγιεινά επαγγέλματα. Το όριο ηλικίας αυξάνεται από το 60ό και 9 μήνες το 2013 για πλήρη σύνταξη στο 62ο και από το 58ο και 9 μήνες στο 60ό για μειωμένη.

- Για τις ασφαλισμένες που συνταξιοδοτούνται με 4.500 ημέρες ασφάλισης, το όριο ηλικίας για πλήρη σύνταξη αυξάνεται στο 67ο έτος από 1/1/2013 και για μειωμένη αντίστοιχα στο 62ο.

- Για τους ασφαλισμένους που συνταξιοδοτούνται λόγω 35ετίας, ο χρόνος ασφάλισης από 1/1/2013 αναπροσαρμόζεται στα 12.000 ημερομίσθια και το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης διαμορφώνεται στο 62ο έτος. Σε κάθε περίπτωση το δικαίωμα για σύνταξη μέχρι το τέλος του 2012 κατοχυρώνεται με το χρόνο ασφάλισης που απαιτείται όταν ο ασφαλισμένος έχει συμπληρώσει τις 10.500 ημέρες ασφάλισης.

- Για τους ασφαλισμένους που συνταξιοδοτούνται με 10.000 ημέρες ασφάλισης αυξάνεται στο 62ο το όριο ηλικίας για άντρες και γυναίκες. Ειδικά για τις γυναίκες αυξάνεται στις 12.000 ημέρες ασφάλισης ο συντάξιμος χρόνος που απαιτείται για τη λήψη πλήρους και μειωμένης σύνταξης

2. Στο χώρο του δημοσίου (δημόσιοι υπαλληλοι) τα μεγάλα "θύματα" του νέου ασφαλιστικού θα ειναι οι γονείς ανήλικων τέκνων, καθώς μπαίνει τέλος στο ειδικό καθεστώς συνταξιοδότησης και το όριο ηλικίας από την 1η Ιανουαρίου 2013 ανεβαίνει στο 67ο έτος. Για όσους προλάβουν να "κλειδώσουν" το συνταξιοδοτικό δικαίωμα δεν αλλάζει το ασφαλιστικό καθεστώς και δεν επηρεάζονται από τα νέα μέτρα. Ειδικότερα για το δημόσιο:

- Συνταξιοδότηση με 35ετία. Κατά μία τριετία αυξάνονται το 2013 τόσο τα απαιτούμενα έτη ασφάλισης όσο και το όριο ηλικίας. Η "έξοδος" στη σύνταξη θα γίνεται με 40 έτη ασφάλισης σε ηλικία 62 ετών, μέτρο που αγγίζει όσους θα θεμελιώσουν δικαίωμα μετά την 1η Ιανουαρίου 2013. Για τους υπόλοιπους ασφαλισμένους υπάρχουν οι παρακάτω δύο ενότητες:

- Όσοι συμπληρώνουν 35 έτη ασφάλισης μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2010 δεν έχουν καμία αλλαγή στα όρια ηλικίας. Εχουν τη δυνατότητα να αποχωρήσουν με 35 χρόνια σε ηλικία 58 ετών, εφόσον ασφαλίστηκαν μετά την 1η Ιανουαρίου 1983.

- Όσοι συμπληρώνουν 35 έτη ασφάλισης την περίοδο 2011- 2012 ακολουθούν μεταβατικές ρυθμίσεις. Πέρσι σύνταξη καταβαλλόταν με 36 έτη ασφάλισης στα 58, ενώ φέτος απαιτούνται 37 χρόνια και η συμπλήρωση του 59ου έτους

- Συνταξιοδότηση με 25ετία: Κατά μία διετία αυξάνεται το όριο συνταξιοδότησης την επόμενη χρονιά για όσους δημοσίους υπαλλήλους συμπληρώνουν 25 έτη. Για πλήρη σύνταξη θα απαιτείται η συμπλήρωση του 67ου έτους, ενώ μειωμένη θα καταβάλλεται στα 62. Πάντως οι ρυθμίσεις αυτές δεν αγγίζουν όσους ασφαλισμένους έχουν ήδη θεμελιώσει ή θα θεμελιώσουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2012. Για τους συγκεκριμένους ασφαλισμένους- εφόσον δεν έχουν ανήλικα παιδιά- προβλέπονται τα εξής:

α- Άντρες. Όσοι έκλεισαν 25ετία μέχρι το τέλος του 2010 μπορούν να βγουν στη σύνταξη στα 65 (μειωμένη στα 60). Τυχεροί είναι όσοι θεμελιώνουν δικαίωμα τη διετία 2011- 2012, καθώς προβλέπονται μειωμένα όρια συνταξιοδότησης. Για παράδειγμα φέτος καταβάλλεται πλήρης σύνταξη στα 63 και μειωμένη στα 58.

β- Γυναίκες. Όσες θεμελίωσαν δικαίωμα μέχρι το τέλος του 2010 διατηρούν το δικαίωμα να αποχωρήσουν στα 60 με πλήρη σύνταξη και στα 55 με μειωμένη. Τη διετία 2011- 2012 προβλέπονται μεταβατικές ρυθμίσεις και αυξάνεται σταδιακά το όριο ηλικίας.

- Συνταξιοδότηση γονέων με ανήλικα τέκνα. Για όσους ασφαλισμένους θεμελιώνουν δικαίωμα μετά την 1η Ιανουαρίου 2013 δεν προβλέπεται καμία ευνοϊκή ρύθμιση και η έξοδος γίνεται σε ηλικία 67 ετών.

Για όσους γονείς ανηλίκων θεμελιώνουν δικαίωμα μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2012 οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης παρουσιάζουν μεγάλες αποκλίσεις. Ειδικότερα προβλέπονται τα εξής:

α- Άντρες με ανήλικα παιδιά. Η πόρτα εξόδου ανοίγει φέτος με 25ετία σε ηλικία 55 ετών. Ακόμα ευνοϊκότερες είναι οι διατάξεις για όσους θεμελίωσαν πέρσι δικαίωμα, με το όριο ηλικίας να "κλειδώνει" στα 52. Ωστόσο από τις μεταβατικές αυτές ρυθμίσεις εξαιρούνται όσοι ασφαλισμένοι θεμελίωσαν συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2010. Για τους συγκεκριμένους ασφαλισμένους το όριο ηλικίας διατηρείται στο 65ο έτος.

β- Γυναίκες με ανήλικα παιδιά. Τυχερές είναι όσες ασφαλισμένες θεμελίωσαν δικαίωμα μέχρι το τέλος του 2010. Οι συγκεκριμένες ασφαλισμένες μπορούν να πάρουν σύνταξη σε ηλικία 50 ετών. Η διετία 2011- 2012 προβλέπονται μεταβατικές ρυθμίσεις, με το όριο ηλικίας να είναι σε άμεση συνάρτηση με το έτος συμπλήρωσης της 25ετία. Ειδικότερα πέρσι το όριο είχε διαμορφωθεί στο 52ο έτος και φέτος έφτασε το 55ο έτος.

3. Για τους ασφαλισμένους πριν από το 1983 στους ελεύθερους επαγγελματίες(ΟΑΕΕ - ΕΤΑΑ κ.λπ.) αυξάνεται για την 35ετία το όριο ηλικίας από τα 60 στα 62, για τις γυναίκες η 15ετία από τα 60 αυξάνεται στα 62.

4. Για τους ασφαλισμένους μετά το1983 στον ιδιωτικό τομέα η 35ετία στα 58 γίνεται 35ετία στα 60, για τους ελεύθερους επαγγελματίες η 35ετία στα 60 αυξάνεται στα 62. Για τον δημόσιο και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα η 35ετία από τα 58 έτη αυξάνεται στα 60 και για τις μητέρες ανηλίκων με 25ετία το όριο ηλικίας από τα 55 αυξάνεται στα 57.

5. Για τους ασφαλισμένους μετά το1993 το 60ό έτος για μειωμένη σύνταξη αυξάνεται στο 62ο και από τα 65 με 15ετία αυξάνεται στα 67.

6- Για τους ασφαλισμένους στα οικοδομικά αυξάνεται απο τα 58 στα 60 έτη το 2013 καθώς και απο τα 60 στα 62 για τους ασφαλισμενους μετά την 1/1/1993.

7. Για τους αγρότες (ΟΓΑ) αυξάνεται το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης απο τα 65 στα 67.

ΚΛΕΙΔΙ Η 25ΕΤΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΠΛΑΣΜΑΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ 

Στο δημόσιο η θεμελίωση δικαιώματος γίνεται με τη συμπλήρωση 25 ετών ασφάλισης, ακόμα και αν δεν έχει συμπληρωθεί το όριο ηλικίας. Στην 25ετία συμπεριλαμβάνεται κάθε χρόνος που εχει διανυθεί σε αλλο φορέα κυριας ασφάλισης(πχ ΙΚΑ) και φυσικά ο χρόνος στο δημόσιο. Για την συμπλήρωση της 25ετιας λαμβάνονται υποψην και οι πλασματικοί χρόνοι του νόμου Λοβέρδου(ν. 3865/2010) ανάλογα με το πότε επιθυμεί κάποιος να θεμελιώσει.

Διευκρινίζεται ότι το δικαίωμα αναγνώρισης πλασματικών χρόνων ασφάλισης εξακολουθεί να υφίσταται για όσους θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης με προϋποθέσεις που διαμορφώνονται και ισχύουν από 1/1/2011 και εφεξής. Η αίτηση μπορεί να υποβληθεί είτε πριν είτε μετά το έτος τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης του οποίου επιθυμούν να κατοχυρώσουν οι ασφαλισμένοι. Στην πράξη έρχεται μια έξτρα διευκόλυνση στην εξαγορά πλασματικών ετών, καθώς ένας ασφαλισμένος μπορεί να κατοχυρώσει τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης του 2011 ακόμη και μετά το 2013. Ετσι από την 1/1/2011 µπορούν να αναγνωρίσουν:

- 4 έτη, όσοι θεµελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωµα µε προϋποθέσεις που διαµορφώνονται και ισχύουν το 2011.

- 5 έτη, όσοι θεµελιώνουνσυνταξιοδοτικό δικαίωµα µε προϋποθέσεις που διαµορφώνονται και ισχύουν το 2012.

- 6 έτη, όσοι θεµελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωµα µε προϋποθέσεις που διαµορφώνονται και ισχύουν το 2013.

- 7 έτη, όσοι θεµελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωµα µε προϋποθέσεις που διαµορφώνονται και ισχύουν το 2014 και εφεξής.

Μετά και την προσθήκη της εξαγοράς πλασµατικών για τους γονείς και στον ιδιωτικό τοµέα, τα πλασµατικά χρόνια είναι τα εξής:

1. O χρόνος στρατιωτικής υπηρεσίας. Ο στρατός υπολογίζεται µε βάση τον τελευταίο µισθό (20%), ενώ για όσους θεµελιώνουν από το 2011 έως και το 2014 παρέχεται έκπτωση 30%. Πέραν αυτής τηςχρονολογίας, το κόστος περιορίζεται στο 50%.

2. O χρόνος γονικής άδειας ανατροφής παιδιών.

3. O χρόνος επιδότησης λόγω ασθένειας και µέχρι 300 ηµέρες.

4. O χρόνος επιδότησης λόγω τακτικής ανεργίας και µέχρι 300 ηµέρες.

5. O χρόνος εκπαιδευτικής άδειας άνευ αποδοχών και µέχρι 2 έτη.

6. O χρόνος σπουδών για την απόκτηση ενός µόνο πτυχίου ανώτερης ή ανώτατης σχολής της ηµεδαπής ή της αλλοδαπής, ή διπλώµατος επαγγελµατικής κατάρτισης µεταδευτεροβάθµιου ινστιτούτου επαγγελµατικής κατάρτισης ή διπλώµατος σχολής ξεναγών, καθώς και ο χρόνος σπουδών για την απόκτηση πτυχίου µετά την συµπλήρωση του 17ου έτους της ηλικίας σε µέσες τεχνικές και επαγγελµατικές σχολές ή σε µονάδες της δευτεροβάθµιας τεχνικής επαγγελµατικής εκπαίδευσης από την έναρξη ισχύος του ν. 576/1977 και µετά ή στο ενιαίο πολυκλαδικό λύκειο, ο οποίος είναι ίσος µε τον κατά το χρόνο απο φοίτησης επίσηµο χρόνο σπουδών της οικείας σχολής.

7. O χρόνος χωρίς ασφάλιση σε φορείς κύριας ή επικουρικής ασφάλισης, µετά την υπαγωγή, για πρώτη φορά, στην ασφάλιση οποιουδήποτε φορέα κύριας ή επικουρικής ασφάλισης ή το? ηµόσιο και ο οποίος δεν µπορεί να είναι λιγότερος από έναν πλήρη ηµερολογιακό µήνα σε κάθε περίπτωση κενού ασφάλισης µεταξύ περιόδων ασφάλισης.

8. O προβλεπόµενος από την EΓΣΣE (Εθνική Γενική Συλλογική Σύµβαση Εργασίας) χρόνος απουσίας από την εργασία λόγω κύησης και λοχείας (119 ηµέρες).

9. O χρόνος απεργίας.

10. O πλασµατικός χρόνος για τα παιδιά: ένα έτος για το πρώτο παιδί και δύο έτη για κάθε επόµενο και µέχρι τα τρία (συνολικά τρία χρόνια για δύο παιδιά και πέντε για τρία). Η αναγνώριση πλασµατικού χρόνου γίνεται µε τις ίδιες προϋποθέσεις και από τον άνδρα και από τη γυναίκα µε καταβολή των ασφαλιστικών εισφορών (20% επί του 25πλάσιου ηµεροµισθίου του ανειδίκευτου εργάτη για κύρια σύνταξη και 6% για επικουρική). Δηλαδή περίπου 1.500 έως 1.800 ευρώ για κάθε χρόνο εξαγοράς.

 http://www.pheme.gr/article.aspx?id=6041