Έμαθαν να διαπραγματεύονται με υπουργούς, να φτιάχνουν πανό, να εφευρίσκουν συνθήματα. Έγιναν χωρίς τη θέλησή τους πρωταγωνιστές στις δραματικές ιστορίες που υφαίνουν τα κανάλια, σαν άλλες αράχνες που θέλουν να παγιδέψουν θεατές, αλλά δεν παραστράτησαν ποτέ από τη βασική τους αρχή. "Δεν είμαστε ήρωες, αγωνιζόμαστε για την αξιοπρέπειά μας". 

 Αρκετούς μήνες μετά τις πρώτες ανακοινώσεις για τη διαθεσιμότητα, χιλιάδες εργαζόμενοι, από διαφορετικούς κλάδους και πόστα, συνεχίζουν να ενώνουν τις φωνές τους με φόντο τις απειλητικές ανακοινώσεις του υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης και της καταστολής. Σε κάθε τους κινητοποίηση αντικρίζουν κλούβες και άνδρες των ΜΑΤ. Τους ψέκασαν με χημικά, τους συνέλαβαν, τους χτύπησαν. Είπαν ακόμα ψέματα για τον αγώνα τους, αλλά εκείνοι δεν λύγισαν, οχυρώθηκαν πίσω από τις δίκαιες διεκδικήσεις τους.
Συναντήσαμε τρεις εργαζομένους, θύματα της διαθεσιμότητας, από διαφορετικούς κλάδους, αλλά με τα ίδια αιτήματα. Μας μίλησαν για τους δύσκολους μήνες, έχοντας από πάνω τους το σύννεφο της απόλυσης. Την καθημερινότητα που άλλαξε και τη μόνιμη θέση που έχουν πια στο πρόγραμμά τους οι κινητοποιήσεις. Η επιλογή να τα πούμε στο κιόσκι ενημέρωσης των σχολικών φυλάκων στην πλατείας Κλαυθμώνος, λίγο πριν τη διαδήλωση, ήταν και πρακτική και συμβολική. Πρακτική γιατί από εκεί θα ξεκινούσε μία ακόμα διαμαρτυρία. Συμβολική γιατί στην πλατεία αυτή κάποτε οι δημόσιοι υπάλληλοι οδύρονταν για τις δικές τους απολύσεις, τώρα οι δημόσιοι υπάλληλοι είναι μπροστά στη μεγάλη πρόκληση να κερδίσουν.

"Aν χάσουμε, θα πάρω κι εγώ τη σφουγγαρίστρα"

"Η αλλαξιά μου είναι ακόμα στο υπουργείο", λέει η Δέσποινα Κωστόπουλου, καθαρίστρια, μία από τις 595 που βρίσκονται στις επάλξεις. Τα λόγια της διαδέχεται ο ενθουσιασμός της Σοφίας Μορφούλας, σχολικής φύλακα. "Έχω κάνει το ίδιο, με παίρνουν τηλέφωνο, αλλά εγώ ξέρω ότι θα γυρίσω". Η πεποίθηση προκύπτει από τη διάρκεια και τη μαζικότητα των αγώνων. "Αντλούμε τη δύναμη μας από την ανάγκη, αλλά και από τους διπλανούς μας. Από την ανάγκη γιατί δεν υπάρχει άλλη δουλειά για μας, άλλο μέλλον σε αυτή την ηλικία. Συνεχίζουμε όμως και για τους συναδέλφους μας και για τις καθαρίστριες και τους δασκάλους, επειδή νιώθουμε πια ότι είμαστε ένα. Κι αν εμείς χάσουμε, τότε αύριο εγώ θα πάρω μια σφουγγαρίστρα και θα κατέβω μαζί με τη Δέσποινα", λέει η Σοφία.
"Η είδηση για τη διαθεσιμότητα με βρήκε στην παιδική χαρά με την κόρη μου", λέει ο Θανάσης Αναστασίου, καθηγητής Οδοντιατρικής σε ΕΠΑΣ. Η πρώτη του αντίδραση ήταν να... βάλει τα γέλια. «Δεν μπορούσα να το πιστέψω. Να καταργήσουν ολόκληρες ειδικότητες, μου φαινόταν αδιανόητο!». Ήταν όμως η πραγματικότητα, που ήταν η φυσιολογική συνέχεια του "μαύρου" στην ΕΡΤ και των περικοπών σε όλες τις κοινωνικές παροχές. «Μας είπαν ότι χρησιμοποιούμε τα παιδιά για δικά μας συμφέροντα. Τόσα χρόνια στην εκπαίδευση, δουλεύαμε για τα παιδιά. Αυτό ξέρουμε να κάνουμε, όχι να τα βάζουμε να δουλεύουν για μας όπως το εννοούν», λέει ο Θανάσης. Κι ο θυμός του μεγαλώνει. "Η εξυγίανση ξεκίνησε από τα κάτω κι όχι από τα πάνω, όπως θα έπρεπε», υπογραμμίζει και χρησιμοποιεί ένα προσωπικό παράδειγμα. «Στην τάξη μου δεν θα μπορούσα να πω σ' έναν πιτσιρικά να μην κάνει κάτι αν το έκανα εγώ. Κι όμως εκείνοι λειτουργούν ακριβώς έτσι. Εξολοθρεύουν τους τελευταίους τροχούς της αμάξης κι αφήνουν στο απυρόβλητο όποιους πράγματι έφταιξαν".

Μαζί με την οδοντιατρική και... φωτογραφία

Τα παιδιά, όπως έγραφε κι ο Σαββόπουλος, τα ξέρουν καλύτερα. Μαθητές του Θανάση μάς... μαρτύρησαν ότι στο ΕΠΑΣ, εκτός από οδοντιατρική, έκαναν και μαθήματα για φωτογραφία. «Κανονίζαμε να βρεθούμε μία ώρα πριν το μάθημα και μας έκανε μαθήματα φωτογραφίας. Είχε πάθος γι' αυτό και μας το μετέδωσε». Χάρη σ' αυτά τα μαθήματα, σήμερα μια κοπέλα βγάζει τα προς το ζην. Αφού δεν βρήκε πρώτα δουλειά στο αντικείμενο της, παρά τα πτυχία και τα μεταπτυχιακά, τώρα ζει από τη φωτογραφική της μηχανή. Η Παιδεία που δεν έχει όρια δεν εγκλωβίζεται σε καλούπια, ανοίγει ορίζοντες στην πράξη. Και αυτή η Παιδεία δεν υπάρχει πια. Μπήκε στο συρτάρι, όπως τα χαρτιά χιλιάδων εκπαιδευτικών με τον τίτλο «διαθεσιμότητα» στο όνομα της εξυγίανσης του δημόσιου τομέα από την κυβέρνηση πάνω στους αριθμούς που ζήτησε η τρόικα.
Οι τραγικές συνέπειες της διαθεσιμότητας έχουν ήδη αρχίσει να φαίνονται. «Υπάρχουν συνάδελφοι που δεν μπορούν να πληρώσουν τα εισιτήρια του μετρό. Η μείωση του μισθού όσο βρίσκονται σε διαθεσιμότητα έγινε πολλαπλάσια, όταν έχασε και κάποιος άλλος στην οικογένειά τη δουλειά του, αλλά τα έξοδα παρέμειναν ίδια. Είναι δεδομένο πως θα έχουμε πολύ χειρότερες εξελίξεις με τις απολύσεις. Στο δικό μου σπίτι θα ζούμε από ένα μισθό. Το παιδί μου είναι φοιτητής στην επαρχία και ζούμε με νοίκι . Αν και 2ο έτος, θ' αναγκαστώ να τον γυρίσω πίσω», τονίζει η Σοφία. Ο διορισμός επιστατών μέσω ΕΣΠΑ και η παρουσία αστυνομικών στα σχολεία επιβεβαιώνει αυτό που φωνάζουν οι σχολικοί φύλακες στον δρόμο.«Δεν είμαστε μπαλάκι κανενός, αλλά κοινωνικός θεσμός». Οι εργαζόμενοι δίνουν όμως και μια ακόμα διάσταση του προβλήματος. «Το σχολείο γίνεται ξένο για τους μαθητές». Στην πράξη η απόσυρση σχολικών φυλάκων και καθηγητών σημαίνει «ότι χάνει το βασικό συστατικό του για να λειτουργεί με υγεία. Οι μαθητές με τους δασκάλους τους και τους σχολικούς φύλακες ανέπτυσσαν μια ξεχωριστή σχέση. Αυτό δεν θα υπάρχει με ομάδες σεκιούριτι που θέλουν να βάλουν», λέει ο Θανάσης κι η Σοφία συμφωνεί. «Είχαμε τους κήπους μας. Κάθε δεντράκι είχε τ' όνομα ενός παιδιού. Ήταν το δεντράκι που του άρεσε. Αυτά τα μικρά καθημερινά μάς έδεναν».

Η ιστορία του γκλομπ

Οι κινητοποιήσεις την τελευταία εβδομάδα φούντωσαν ακόμα περισσότερο. Η εικόνα της Δέσποινας Κωστόπουλου σε μία από αυτές, να κρατάει το γκλομπ αστυνομικού, συγκλόνισε. Aπό τα συστημικά media ερμηνεύτηκε ως προκλητική συμπεριφορά "που οι μανάδες δεν θα έκαναν ποτέ". Άλλοι πάλι, προχώρησαν ακόμα και σε σεξιστικά σχόλια. «Το γκλομπ ήταν κάτω. Ήμασταν πάνω σε σύγκρουση. Δεν ξέρω αν το είχε απασφαλίσει για να μας χτυπήσει ή αν του έπεσε. Ελπίζω το δεύτερο. Όταν το είδα, το πήρα σ' ένδειξη διαμαρτυρίας. Ήθελα να κάνω μια συμβολική κίνηση και να ρωτήσω τον αστυνομικό αν θα χτυπούσε τη μάνα του», είναι η δική της απάντηση.
H βία της εξουσίας λύγισε μπροστά σε μια σπάνια στιγμή θάρρους. ‘Όμως ο αγώνας δεν τελειώνει εδώ. «Καταλάβαμε ότι οι τσάντες μας χρησιμεύουν κι αλλιώς», λέει με νόημα η Σοφία. «Μέσα έχω από μαλόξ μέχρι πανό». «Και ξηρά τροφή!» προσθέτει η Δέσποινα. Η καθημερινότητά τους άλλαξε. «Περνάμε πολλές ώρες στον δρόμο. Δεν ξέρουμε πότε μπορεί να τελειώσει μια κινητοποίηση, αν θ' ακολουθήσει άλλη». Παλιότερα είχαν τη συνηθισμένη για τους περισσότερουε μονότονη εναλλαγή «σπίτι - δουλειά και δουλειά - σπίτι». «Έχει ενδιαφέρον. Δυστυχώς όμως έχουμε πάνω στα κεφάλια μας το βάρος της απόλυσης», λέει η Δέσποινα. Το βάρος αυτό το αντέχουν, αλλά υπάρχει λόγος. «Μοιάζει με πούπουλο αν σκεφτείς ότι μπροστά μας υπάρχει ο κίνδυνος να μην τρώνε τα παιδιά μας, άσε που με τους αγώνες έχασα κιλά!». Το αστείο της Δέσποινας τους «λύνει» για λίγο. Μέσα στον καθημερινό αγώνα υπάρχουν κι αυτές οι στιγμές. «Δέσαμε με τα παιδιά, έτσι μας βγαίνουν τα συνθήματα, έτσι μας βγαίνει και να συνεχίζουμε».
Οι φωνές που ακούγονται από μακριά είναι οι συνάδελφοί τους. Η συζήτηση σταματά. Μια ακόμη διαδήλωση ξεκινά. Το πρώτο τους σύνθημα: «Μας φαίνονται μεγάλοι γιατί είμαστε σκυφτοί, σηκώστε το κεφάλι να σκάψουνε αυτοί»!