Τα αεροπλάνα και η Σύνοδος
του Στρατή Μπουρνάζου
Στο Ζάππειο μια μέρα περιπατούσα – την Πέμπτη, για την ακρίβεια. Και καθώς περιπατούσα συνήντησα όχι μία, αλλά πολλές νέες, ξανθομαλλούσες και μη· αλλά δεν είναι αυτό το θέμα μας. Κατά τη διάρκεια του περιπάτου, και ενώ σε λίγες ώρες θα άρχιζε η Σύνοδος Κορυφής της Ε.Ε., τον αττικό ουρανό διέσχιζαν, πέρα ως πέρα, αεροπλάνα. Έκαναν πρόβες για την παρέλαση. F-16 μάλλον, όπως μου είπαν οι ειδήμονες. Multiple choice, αγαπητοί αναγνώστες: Ποια σχέση έχουν τα δύο γεγονότα, οι πτήσεις των αεροπλάνων και η Σύνοδος;
α) Χρονική (την ίδια μέρα αμφότερα)
β) Τα είδε ο ίδιος άνθρωπος.
γ) Όση ο φάντης με το ρετσινόλαδο.
δ) Ο Ερμής είναι στον ανάδρομο, συνεπεία της Συνόδου (πλανητών).
ε) Συνδέονται στενά.
Παρά τον πειρασμό, να διαλέξει κανείς το γ) ή το δ), φρονώ ότι η σωστή απάντηση είναι η πέμπτη: η διεξαγωγή της –αναβαθμισμένης και διευρυμένης, μάλιστα– στρατιωτικής παρέλασης έχει άμεση σχέση με την ευρωπαϊκή Σύνοδο και εν γένει τη διαπραγμάτευση.
Ας δούμε τι κάνει η κυβέρνηση. Δεν καταργεί την παρέλαση, αλλά τη διατηρεί στην αναβαθμισμένη της μορφή (με αεροπλάνα, τανκς κλπ., τα οποία, έπειτα από κάποια χρόνια απουσίας λόγω κρίσης, είχαν επανέλθει το 2014) και την ανοίγει στον λαό, δίνοντάς της χαρακτήρα γιορτής. Χαμηλώνει την υπερυψωμένη εξέδρα, αφαιρεί τα κιγκλιδώματα και καλεί τον κόσμο να μετάσχει, παρακολουθώντας την παρέλαση και γιορτάζοντας μετά, όταν οι μπάντες του στρατού θα παίζουν δημοτικά και λαϊκά. Το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας θα μοιράσει 10.000 σημαιάκια στους θεατές, ενώ ο εορτασμός που οργανώνει η Περιφέρεια Αττικής διατηρεί όλο το παραδεδομένο τυπικό: κατάθεση στεφάνων, δοξολογία κ.ο.κ. (τραγελαφική λεπτομέρεια: η εκδήλωση της Ένωσης Αποστράτων Αξιωματικών, με ομιλητή τον διαβόητο χουντικό καθηγητή της Φιλοσοφικής Αθηνών Γρηγόριο Κωσταρά).
Η επιλογή είναι σαφής: διατήρηση, ενίσχυση και πλατιά «εκλαΐκευση» της παρέλασης. Τα αίτια δεν περιορίζονται στο ότι οι ΑΝΕΛ μετέχουν στην κυβέρνηση και ο Π. Καμμένος είναι υπουργός Άμυνας. Αυτό έχει ασφαλώς τη σημασία του, αλλά εκτιμώ ότι οι λόγοι είναι βαθύτεροι. Η κυβέρνηση, ενόψει της κρίσιμης κατάστασης με τη διαπραγμάτευση, τη σκληρή στάση της γερμανικής Δεξιάς και τον ασφυκτικό κλοιό των εταίρων κάνει μια επιλογή παλλαϊκή-πατριωτική. Και σε αυτό το κλίμα, προφανώς, κρίθηκε ότι η κατάργηση της παρέλασης θα άνοιγε μέτωπα, θα δημιουργούσε αντιπαραθέσεις, θα ήταν διχαστική κ.ο.κ.
Για να είμαι σαφής, δεν έχω κανένα πρόβλημα με τα παλλαϊκά γλέντια ούτε με την αισθητική τους — ίσα ίσα, τα θεωρώ ευπρόσδεκτα. Και κατανοώ τους λόγους που η κυβέρνηση αναζητάει τρόπους παλλαϊκής κινητοποίησης και διέγερσης του πατριωτισμού των Ελλήνων. Το πρόβλημα εντοπίζεται σε δύο σημεία. Πρώτον, στο ότι αυτή η «στρατιωτικολαϊκή» γιορτή είναι η μόνη ουσιαστικά απεύθυνση προς τον λαό: δεν έχουν οργανωθεί ανοιχτές συγκεντρώσεις, εκδηλώσεις, συζητήσεις, διαβουλεύσεις, επιτροπές που θα ήταν τόσο αναγκαίες. Δεύτερον, στο ότι ο συνδυασμός «δοξολογία-παρέλαση-στρατός+λαός» έχει βαριά ιστορική σήμανση, κι έτσι είναι πιθανότερο να σε ρουφήξει στη δίνη του, παρά να τον αξιοποιήσεις. Για να το πω αλλιώς, τις μέρες αυτές, μέρες ωραίες και δύσκολες, μπορώ να σκεφτώ πώς η κυβέρνηση θα αντλήσει στήριξη, έμπνευση και προωθητική δύναμη από πρωτοβουλίες πολιτών, συνελεύσεις και αυτοοργανωμένα εγχειρήματα. Αντίθετα, δεν μπορώ να φανταστώ πώς θα αξιοποιηθεί –στην κατεύθυνση της δημοκρατίας, της αλληλεγγύης, της δικαιοσύνης– η δυναμική που αναδύεται από παρελάσεις, το τρίπτυχο «Εκκλησία-στρατός-λαός», στο θολό περιβάλλον ενός ασαφώς αντιμνημονιακού-εθνικοπατριωτισμού. Για να είμαι σαφής, πιστεύω ότι δεν χρειαζόμαστε την κινητοποίηση του λαού σε αυτές τις βάσεις, δεν θέλουμε την τόνωση του φρονήματος σε αυτή την κατεύθυνση.
Τόσο το στεφάνι που κατέθεσε ο Αλέξης Τσίπρας στην Καισαριανή όσο η μεθαυριανή παρέλαση αποτελούν συμβολικές κινήσεις που απευθύνονται στον λαό, ριζώνοντας σε ισχυρές παραδόσεις. Σε διαφορετική κατεύθυνση, όμως. Η πρώτη όμως έχει πρόσημο αριστερό, η δεύτερη δεξιό· έχει ανεξίτηλη τη σφραγίδα των ΑΝΕΛ.
Όπως έγραφα πριν λίγες μέρες στο RedNotebook («Τι τα θέλουμε τα όπλα, τα κανόνια, τα σπαθιά…», 19.3.2015) η κυβέρνηση έχασε μια μεγάλη ευκαιρία. Γιατί, αναζητώντας μια κίνηση η οποία να ενώνει τον λαό και ταυτόχρονα να εκφράζει το πνεύμα της νέας εποχής θα μπορούσε θαυμάσια να μην κάνει την παρέλαση — όχι όμως για λόγους ιδεολογικούς και αντιμιλιταριστικούς, αλλά λόγω της ανθρωπιστικής κρίσης. Τα λεφτά θα δίνονταν σε νοσοκομεία ή σχολεία, και αντί για την παρέλαση θα γινόταν ένα γλέντι στο Σύνταγμα, χωρίς τανκς, αεροπλάνα και στρατά. Η παρέλαση κοστίζει στην καλύτερη περίπτωση γύρω στις 430.000, ενώ μπορεί να υπερβεί και τα 3 εκατομμύρια ευρώ[1]. Δεν είναι κρίμα και άδικο, όταν υπάρχουν τόσες ανάγκες — στην υγεία, την εκπαίδευση, τους αρχαιολογικούς χώρους, τις υποδομές, για τους άνεργους, τους άστεγους, παντού;
Προσέξτε. Δεν εισηγούμαι εμείς, οι «πούροι αντιεθνικιστές» (που λέει ο λόγος…) να πάμε να τρίψουμε στη μούρη των «πατριωτών» ή των συντηρητικών ανθρώπων ότι καταργούμε τις παρελάσεις και «φτύνουμε στους τάφους τους». Το εντελώς αντίθετο. Θα ήθελα να τους πούμε ότι σεβόμαστε τις απόψεις, τις ευαισθησίες τους, ακόμα κι αν τις θεωρούμε αγκυλώσεις, αλλά, επειδή θέλουμε να δώσουμε μαζί τον αγώνα για τη δημοκρατία, την αλληλεγγύη και την αξιοπρέπεια, τους ζητάμε έναν «έντιμο συμβιβασμό», ένα «μορατόριουμ»: Φέτος να μη γίνει η παρέλαση, να δοθούν τα λεφτά σε νοσοκομεία και σχολεία — και του χρόνου βλέπουμε. Τι πιο απλό, έντιμο και πατριωτικό, στο κάτω κάτω της γραφής;
*ΝΙΚΟΣ ΕΓΓΟΝΟΠΟΥΛΟΣ, «Ο ΠΡΟΠΑΠΠΟΣ ΠΕΡΡΑΙΒΟΣ ΜΕ ΤΟ ΚΕΦΑΛΙ ΤΟΥ ΡΗΓΑ ΦΕΡΑΙΟΥ», 1956
Την Τετάρτη, ειδικά αν έχει καλό καιρό, μπορεί να κατέβει χιλιάδες κόσμος και να το χαρεί. Δεν είναι αμελητέο, ειδικά τις δύσκολες μέρες που ζούμε. Δεν μπορεί όμως αυτό να συνιστά το μόνο, ούτε το βασικό, κριτήριο για την αποτίμησή της.
[1] Το 2013 οι παρελάσεις κόστισαν 435.000, ενώ μέχρι το 2009, με συμμετοχή τανκς, και αεροπλάνων το κόστος έφτανε τα 3,1 εκατομμύρια ευρώ. (Βλ. το ρεπορτάζ του Κώστα Αλατζά στην «Καθημερινή», 15.3.2015)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου