Αποσυμφόρηση φυλακών κι εγκληματικότητα: Αλήθειες και ψέματα
Αλέξανδρος Ζέρβας
Το ζήτημα της αποσυμφόρησης των φυλακών βρέθηκε για μια ακόμη φορά στο επίκεντρο της πολιτικής αντιπαράθεσης κι όχι μόνο. Πολλοί μάλιστα (μεταξύ αυτών κορυφαίοι πολιτικοί) έφτασαν στο σημείο να συνδέσουν πρόσφατα ειδεχθή εγκλήματα με τις νομοθετικές ρυθμίσεις Παρασκευόπουλου, ισχυριζόμενοι πως επικίνδυνοι εγκληματίες απελευθερώθηκαν με βάση τις εν λόγω ευεργετικές διατάξεις.
Δυστυχώς το μόνο που επιβεβαιώθηκε (εκ νέου) ήταν η αβάσταχτη ελαφρότητα με την οποία αντιμετωπίζονται ακόμη και τα πιο ευαίσθητα θέματα στη δημόσια συζήτηση. Γιατί η κατάσταση στα λεγόμενα σωφρονιστικά καταστήματα είναι πράγματι ένα πολύ ευαίσθητο θέμα για να περιορίζεται σε κορώνες για την «κατάργηση των φυλακών τύπου Γ» και σε διακίνηση fake news (τελευταίο παράδειγμα η περίπτωση του δολοφόνου της Δώρας Ζέμπερη).
Η καταγεγραμμένη κατάσταση στις φυλακές
Αν έκανε κανείς τον κόπο να ρίξει μια ματιά στα επίσημα στατιστικά στοιχεία του υπουργείου Δικαιοσύνης, θα αντιλαμβανόταν πως η νομοθετική πρωτοβουλία για την ουσιαστική αποσυμφόρηση των φυλακών είχε καταστεί εδώ και πολλά χρόνια ζωτικής σημασίας. Πιο συγκεκριμένα θα διαπίστωνε ότι κατά την τετραετία 2011-2014 είχαμε φτάσει στο σημείο να στοιβάζονται περισσότεροι από 12 χιλιάδες κρατούμενοι σε σωφρονιστικά καταστήματα που προορίζονταν για κάτι λιγότερο από 10 χιλιάδες.
Προφανώς, η ζοφερή κατάσταση στις φυλακές δε σκιαγραφείται μόνο από αυτά τα νούμερα. Η ακαταλληλότητα των κτιριακών υποδομών, οι τεράστιες ελλείψεις βασικών φαρμάκων, η βάναυση μεταχείριση πολλών κρατούμενων, η αδυναμία ουσιαστικής περίθαλψης των ασθενών είχαν καταγραφεί επανειλημμένα στις εκθέσεις διεθνών φορέων, όπως το Συμβούλιο της Ευρώπης ή η Διεθνής Αμνηστία. Επίσης, προφανώς κανείς δεν μπορεί να ξεχάσει τις περιπτώσεις εξεγέρσεων κρατουμένων στα περισσότερα σωφρονιστικά καταστήματα της Ελλάδας με αίτημα την εγκαθίδρυση αξιοπρεπών συνθηκών διαβίωσης. Μόνο που δυστυχώς κάτι τέτοιο παραμένει ακόμη και σήμερα ζητούμενο.
Η αποσυμφόρηση ως διαχρονικό πολιτικό ζήτημα
Το ζήτημα πάντως της αποσυμφόρησης των φυλακών προφανώς δεν ήταν ούτε σημερινό ούτε αποκλειστική έμπνευση του Νίκου Παρασκευόπουλου, καθώς ανάλογες πρωτοβουλίες είχαν εκδηλωθεί ήδη από το 1996 με υπουργό Δικαιοσύνης το Βαγγέλη Βενιζέλο. Επίσης, το 2008 ο τότε υπουργός Δικαιοσύνης (της κυβέρνησης Κώστα Καραμανλή), Σωτήρης Χατζηγάκης, χαρακτήριζε την αποσυμφόρηση των φυλακών «πρόκληση και σταθερή επιδίωξη για όλους μας». Δυστυχώς, όπως αποδείχτηκε τελικώς στην πράξη, η κατάσταση τα αμέσως επόμενα χρόνια αντί να βελτιωθεί οδηγήθηκε σε ακόμη χειρότερα μονοπάτια.
«Οι εξοντωτικές ποινές δημιουργούν μεγάλο πρόβλημα»
«Η αλήθεια είναι πως έχουμε υπερπαραγωγή κρατουμένων» επισημαίνει μιλώντας στο tvxs ο γενικός γραμματέας Αντεγκληματικής Πολιτικής, Ευτύχης Φυτράκης, και προσθέτει: «Σε πάρα πολλές περιπτώσεις οι ποινές που επιβάλλονται από τα δικαστήρια είναι ομολογουμένως εξοντωτικές. Έτσι φτάνουμε στο σημείο να περνούν όλο περισσότεροι και όλο για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα το κατώφλι των φυλακών. Όλοι αυτοί είναι πρακτικά αδύνατο να εξαντλήσουν το σύνολο της ποινής τους. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, όπου οι ποινές είναι κατά βάση πιο ελαφρές». Ο κ. Φυτράκης επισημαίνει πως η κατάσταση θα εξομαλυνθεί μέσω του νέου Ποινικού Κώδικα που βρίσκεται υπό σύνταξη κι ο οποίος αναμένεται να επιφέρει μια μεγαλύτερη ισορροπία μεταξύ των αδικημάτων και των επιβαλλόμενων ποινών.
Επιπλέον, απορρίπτει πλήρως τις κατηγορίες πως οι πρόσφατοι αποσυμφορητικοί νόμοι οδηγούν στην αύξηση της εγκληματικότητας στην ελληνική κοινωνία. «Πρόκειται για μια διάτρητη και παιδαριώδη αντίληψη. Δεν υπάρχει καμιά έρευνα που να αποδεικνύει κάτι τέτοιο. Άλλωστε, το πρόβλημα της υποτροπής είναι παγκόσμιο» τονίζει ο κύριος Φυτράκης και συνεχίζει: «Αντίθετα έχει αποδειχτεί πως ο μεγαλύτερος χρόνος εγκλεισμού κι η εξαγρίωση του κρατουμένου μέσα στις φυλακές έχουν πολύ χειρότερα αποτελέσματα. Οπότε ο δικός μας στόχος έχει να κάνει με την όσο καλύτερη διαβίωση των κρατουμένων και την προετοιμασία τους για την ομαλή ένταξή τους στην κοινωνία μετά την αποφυλάκισή τους».
«Οι αποσυμφορητικοί νόμοι πρέπει να συνοδεύονται κι από άλλα μέτρα»
«Ένας αποσυμφορητικός νόμος πρέπει να περιλαμβάνει ολόκληρη κατηγορία, όχι εξατομικευμένες περιπτώσεις» επισημαίνει από τη μεριά της η καθηγήτρια Εγκληματολογίας, Σοφία Βιδάλη. Τονίζει παράλληλα πως «Στις περισσότερες περιπτώσεις η αποσυμφορητικές διατάξεις αποτυγχάνουν, γιατί έρχονται υπό πίεση και δε συνοδεύονται από άλλα μέτρα. Για παράδειγμα, πολύ αμφιβάλλω αν το υπουργείο ξέρει πόσοι αποφυλακίστηκαν, τι κάνουν αυτοί σήμερα ή πόσοι υποτροπίασαν. Όταν κάποιος έχει εκτίσει μια ποινή, έχει αποκοπεί σε μεγάλο βαθμό από το περιβάλλον του. Σε κάποιες περιπτώσεις είναι σα να τον έχει ξεχάσει ο Θεός. Δεν είναι δυνατόν το κράτος να μη στέκεται δίπλα του κατά το πρώτο διάστημα, προκειμένου να του βρει τουλάχιστον μια απασχόληση».
Ακόμη, η κ. Βιδάλη κάνει λόγο για «διάφορα ιδεολογήματα που υπαγορεύουν ότι αν όποιος διαπράττει κάποιο έγκλημα μείνει όσο το δυνατό περισσότερο στη φυλακή, θα γίνει καλύτερος. Είναι σα να λένε: δε με ενδιαφέρει τι θα κάνει αυτός, με νοιάζει απλά να τον αποσύρεις από την κοινωνία». Αναφερόμενη δε στην επαναφορά του ζητήματος των φυλακών τύπου Γ εκ μέρους του Κυριάκου Μητσοτάκη αναρωτιέται κατά πόσο αυτός «κάνει ότι ξεχνά την έγγραφη καταγγελία εκ μέρους 40 καθηγητών ποινικού δικαίου απέναντι σε τέτοιου είδους καταστήματα. Δεν πιστεύω να θεωρεί πως ήμασταν όλοι ΣΥΡΙΖΑ» καταλήγει η κ. Βιδάλη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου