Γιατί δεν πρέπει να αυξηθούν τα επιτόκια δανεισμού
Paul Krugman/ ΤΟ ΒΗΜΑ/ The New York Times
Βρισκόμαστε στο μέσο μιας ανάκαμψης δύο ταχυτήτων, όπως την αποκαλεί
το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, με ορισμένες χώρες να έχουν αναπτύξει
ταχύτητα, και άλλες – μαζί τους και οι Ηνωμένες Πολιτείες – να μην έχουν
καλά-καλά ξεκινήσει.
Στα τέλη του 2007 η αμερικανική οικονομία πέρασε σε ύφεση. Λίγους
μήνες αργότερα ακολούθησε ο υπόλοιπος κόσμος. Και οι αναπτυγμένες χώρες –
οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ευρώπη, η Ιαπωνία – μόλις έχουν αρχίσει να
ανακάμπτουν. Είναι αλήθεια ότι αυτές οι οικονομίες έχουν αρχίσει να
αναπτύσσονται από το καλοκαίρι του 2009, αλλά η ανάπτυξη ήταν αρκετά
αργή για να δημιουργήσει πολλές νέες θέσεις εργασίας. Η αύξηση των
επιτοκίων, υπό αυτές τις συνθήκες, θα σήμαινε την αποδοχή της μαζικής
ανεργίας ως μίας σταθερής αξίας.
Και ο πληθωρισμός; Η υψηλή ανεργία καθυστερεί τη λήψη των μέτρων που
λαμβάνονται συνήθως για τον πληθωρισμό. Ο αγαπημένος δείκτης της Fed
τρέχει τώρα με ετήσιο ρυθμό μικρότερο του 0,5%, πολύ χαμηλότερα από τον
ανεπίσημο στόχο του 2%. Οι τιμές των τροφίμων και της ενέργειας
αυξάνονται τελευταία. Οι τιμές του καλαμποκιού και του σιταριού
αυξήθηκαν πέρυσι κατά 50%. Οι τιμές του χαλκού, του βαμβακιού και του
καουτσούκ έχουν σπάσει κάθε ρεκόρ. Τι συμβαίνει λοιπόν;
Η απάντηση βρίσκεται στην ανάπτυξη των αναδυόμενων αγορών. Ενώ η
ανάκαμψη στις προηγμένες χώρες είναι αργή, στις αναπτυσσόμενες -
ιδιαίτερα στην Κίνα – τρέχει με γοργούς ρυθμούς. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα
την εμφάνιση πληθωριστικών πιέσεων σε αρκετές από αυτές τις χώρες και
την αύξηση της παγκόσμιας ζήτησης για πρώτες ύλες. Η κακοκαιρία έπαιξε
επίσης ρόλο στην άνοδο των τιμών των τροφίμων.
Το ερώτημα είναι πώς επηρεάζουν όλα αυτά στην πολιτική της Fed και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας;
Πρώτα απ΄ όλα, ο πληθωρισμός στην Κίνα είναι πρόβλημα της Κίνας και
όχι δικό μας. Το κινεζικό νόμισμα είναι συνδεδεμένο με το δολάριο. Αυτό
αποτελεί όμως επιλογή της Κίνας. Εάν δεν αρέσει στην Κίνα η νομισματική
πολιτική των ΗΠΑ, είναι ελεύθερη να αφήσει το νόμισμά της να αυξηθεί.
Ούτε η Κίνα, ούτε κανένας άλλος έχουν δικαίωμα να ζητούν από την Αμερική
να πνίξει την ανάκαμψή της, επειδή οι κινέζοι εξαγωγείς θέλουν να
κρατήσουν υποτιμημένο το γουάν.
Τι γίνεται με τις τιμές των πρώτων υλών; Η Fed ασχολείται με τον
δομικό πληθωρισμό, που δεν περιλαμβάνει τα τρόφιμα και την ενέργεια,
πράγμα που την εξυπηρετούσε στο παρελθόν. Η Fed πολύ σωστά δεν αύξησε τα
επιτόκια το 2007-8 όταν ανέβηκαν οι τιμές των πρώτων υλών – ανεβάζοντας
για λίγο τον δείκτη τιμών καταναλωτή – για να πέσει πάλι αμέσως μετά.
Δεν μπορώ να καταλάβω για ποιο λόγο να συμπεριφερθεί διαφορετικά η Fed
αυτή τη φορά, με τον πληθωρισμό εκεί που βρίσκεται σήμερα
Που οφείλεται λοιπόν το αίτημα για υψηλότερα επιτόκια; Ο Μπεν Μπερνάνκι αντιλαμβάνεται ότι κάτι τέτοιο θα ήταν ένα τεράστιο λάθος. Ο ευρωπαίος ομόλογός του Ζαν-Κλοντ Τρισέ
βγάζει κραυγές ιέρακος και οι δύο τράπεζες δέχονται πολλές εξωτερικές
πιέσεις για να κάνουν τη λάθος κίνηση. Πρέπει να αντισταθούν στις
πιέσεις. Οι τιμές των πρώτων υλών έχουν ανέβει, αλλά αυτός δεν είναι
λόγος για να διαιωνίζουμε τη μαζική ανεργία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου