Δαβίδ και Γολιάθ στη θάλασσα

Δαβίδ και Γολιάθ στη θάλασσα   Tης Μαριαννας Τζιαντζη Τι μας νοιάζουν τα προβλήματα των ψαράδων της Σενεγάλης; Μας φτάνουν τα δικά μας βάσανα. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να σκεφτεί κανείς αν μάθαινε το θέμα του προχθεσινού ντοκιμαντέρ του Εξάντα, με τίτλο «Κλέβοντας από τους φτωχούς». Και το θέμα ήταν πειρατική αλιευτική βιομηχανία στις ακτές της Δυτικής Αφρικής. Ωστόσο, όσοι παρακολούθησαν την εκπομπή θα διαπίστωσαν ότι το αυτό το φαινομενικά εξωτικό θέμα μας αφορά, είτε συνηθίζουμε να τρώμε μπαρμπούνι Σενεγάλης είτε απλώς να το κοιτάμε στους πάγκους των ιχθυοπωλείων.   Η ταινία γυρίστηκε στο Σεν Λουί, μια παραθαλάσσια πόλη που οι κάτοικοί της επί αιώνες ζούσαν από την παραδοσιακή αλιεία. Μέχρι που τα μεγάλα αλιευτικά σκάφη άρχισαν να εισβάλλουν στα χωρικά ύδατα της Σενεγάλης και άλλων δυτικοαφρικανικών χωρών και να ρημάζουν τον βυθό στο πέρασμά τους, όπως έχει συμβεί και με τις μηχανότρατες στο Αιγαίο. Ο Δαβίδ και ο Γολιάθ της θαλάσσης. Από τη μια οι μακρόστενες ξύλινες πιρόγες και τα δίχτυα των Σενεγαλέζων και, από την άλλη, τα πειρατικά σκάφη (συνήθως «πλοία-φαντάσματα, μεγάλοι σκουριασμένοι κουβάδες»), που ψαρεύουν ανενόχλητα, κρατώντας μόνο τα μεγαλούτσικα «ευγενή» ψάρια, που προορίζονται κυρίως για τις αγορές της Ευρώπης και πετώντας με τα φτυάρια στον γιαλό τα μικρά. Οι ψαράδες του Σεν Λουί αναγκάζονται να ξανοίγονται όλο και πιο μακριά από την ακτή για να βρουν ψάρι. («Η σφυρίδα έχει χαθεί, μένει μόνο η σαρδέλα».) Πολλοί εγκαταλείπουν την αλιεία και γίνονται ναυτικοί στα πειρατικά σκάφη προκειμένου να επιβιώσουν. Η ζωή του πληρώματος στα σκάφη αυτά είναι κόλαση. Το ωράριο ξεπερνά τις 12 ώρες. Δεν υπάρχει ρεπό, ενώ συχνά τα βιομηχανικά σκάφη κάνουν μήνες, ακόμα και χρόνια να πιάσουν στεριά καθώς το κλεμμένο φορτίο τους μεταφορτώνεται κρυφά σε άλλα πλοία που έχουν άδεια. «Κάποτε τα πόδια πρήζονται τόσο πολύ, που πρέπει να σχίσεις τις γαλότσες με το μαχαίρι για να τις βγάλεις». Αλλους τους παίρνει ο ύπνος στον πάγκο όπου καθαρίζονται τα ψάρια, με αποτέλεσμα να αυτοτραυματίζονται… Πολλοί εξαθλιωμένοι ψαράδες παίρνουν μια πιρόγα, ένα ζωγραφισμένο καρυδότσουφλο και τραβούν βόρεια, προσπαθώντας να φτάσουν στην Ισπανία, όμως συχνά τους καταπίνουν τα κύματα του Ατλαντικού. Η Ευρωπαϊκή Ενωση, όπως ειπώθηκε, στέλνει στη Σενεγάλη πλοία της Frontex για να εμποδίσει το κύμα των μεταναστών, όμως «αν έπαιρνε μέτρα κατά της παράνομης αλιείας, κανείς δεν θα προσπαθούσε να φύγει από εδώ», εξηγούν οι ντόπιοι. «Πρόκειται για μια νέα αποικιοκρατία», λένε οι παθόντες, «για μια στρατιωτική κατοχή των ωκεανών». Βαριές κουβέντες; Ομως βαριά, αβάσταχτη είναι η ίδια η πραγματικότητα για τους περισσότερους Αφρικανούς. «Η Ευρώπη παίρνει τα ψάρια μας και φέρνει τη δυστυχία εδώ», λέει ο υπουργός Αλιείας της Σενεγάλης, «όμως είτε όλοι θα ζήσουμε δίκαια και ισότιμα στον κόσμο είτε όλοι θα μοιραστούμε τον ίδιο τρόμο». http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_1_24/06/2011_446854