Οι Η.Π.Α. σήμερα: Οικονομική στασιμότητα, πολιτική παράλυση

Tου Marc Weisbrot 

Δεδομένης της μαζικής ανεργίας και του μπλοκαρίσματος των κινητήριων δαπανών (ή των δαπανών που παρέχουν κίνητρα) στην Ουάσινγκτον, δεν είναι για να απορεί κανείς γιατί ο λαός βγαίνει στους δρόμους.

Η ανακοίνωση την Παρασκευή, της Μηνιαίας Έκθεσης για την Εργασία για το μήνα Σεπτέμβριο, καταδεικνύει πόσο απέχει η Αμερική από την οικονομική ανάκαμψη που ίσως και να φαίνεται διαφορετική από την ύφεση στο μεγαλύτερο κομμάτι του Δημόσιου τομέα, σχεδόν τέσσερα χρόνια μετά την έναρξη της Μεγάλης Ύφεσης. Η ανεργία, σύμφωνα με την έρευνα αναφορικά με τα νοικοκυριά, παρέμεινε στο 9,1%. Με την αλματώδη αύξηση κατά 342 000 των ανθρώπων που εργάζονται ακουσίως σε θέσεις μερικής απασχόλησης, η διευρυμένη καταμέτρηση της ανεργίας από το Τμήμα Εργασίας (η οποία περιλαμβάνει αυτούς τους εργαζόμενους και άλλους που παραιτήθηκαν από την ατελέσφορη προσπάθεια εξεύρεσης εργασίας), ανύψωσε την ανεργία στο 16,5% της εργατικής δύναμης, ποσοστό – σχεδόν – ρεκόρ.

 

Όπως υπέδειξε ο συνάδελφός μου Dean Baker, οι 103 000 θέσεις εργασίας που ανακτήθηκαν το μήνα Σεπτέμβριο, έφεραν το συνολικό αριθμό των θέσεων εργασίας (που προστίθενται κατά τη διάρκεια των τελευταίων τριών μηνών) σε αριθμό τέτοιο, που απλά και μόνο να συμβαδίζει με την αύξηση του εργατικού δυναμικού. Εάν οι σημερινές τάσεις παραμείνουν ως έχει, αναμένεται στο μέλλον να αντιμετωπίσουμε ανυπόφορα υψηλά επίπεδα ανεργίας, και μάλιστα για πολλά χρόνια.

Η δε κατανομή της ανεργίας σπάει ρεκόρ ασχήμιας. Περίπου 44,6% των ανέργων παραμένουν εκτός εργασίας για περισσότερους από έξη μήνες. Αυτό το είδος της μακροπρόθεσμης ανεργίας, είναι για τη μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο εποχή, άνευ προηγουμένου. Το γεγονός αυτό οδηγεί σε μόνιμα βλαβερά αποτελέσματα, αφού πολλοί από τους μακροπρόθεσμα ανέργους δεν επανεντάσσονται στην εργασία. Τα παιδιά τους επίσης υποφέρουν, μέσω της αρνητικής επίδρασης της κατάστασης αυτής στην εκπαίδευσή τους.

Δεν είναι για να απορεί κανείς που λαός βγαίνει στους δρόμους, φαινόμενο που έχουμε να δούμε από τον καιρό της Μεγάλης Ύφεσης: οι μαζικές διαμαρτυρίες στοχεύουν στην οικονομική πολιτική. Όπως και στην Ευρώπη, όπου το κίνημα των 15 – Μ στην Ισπανία, οι γενικές απεργίες στην Ελλάδα και οι μαζικές διαδηλώσεις σε άλλες χώρες προσέλκυσαν την ευρύτερη λαϊκή υποστήριξη, έτσι και το κίνημα «το 99%» ενάντια στη Γουόλ Στριτ είναι η απάντηση στην αποτυχία της δικιάς μας πολιτικής τάξης να πράξει τα προφανώς απαραίτητα ακόμα και για το άμεσο μέλλον. Υπάρχει τουλάχιστον μία πιθανότητα να ενωθεί με τους ολοένα και αυξανόμενους αριθμούς «του 16,5%» των ανέργων και των υποαπασχολούμενων, «του 15,1%» αυτών που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας και «του 88%» της εργατικής δύναμης που στερείται αντιπροσώπευσης, αλλά και με όλους τους Αμερικανούς που στερούνται ουσιαστικά δικαιωμάτων. Αυτοί φτάνουν το 99%.

Ο Πρόεδρος Ομπάμα έχει αλλάξει τακτική και αντί να ζητιανεύει ψίχουλα από την ηγεσία των Ρεπουμπλικάνων, είναι τώρα πρόθυμος να δηλώσει δημόσια ότι θα κληθούν να λογοδοτήσουν αν αρνηθούν να περάσουν την προτεινόμενη νομοθεσία που σκοπεύει στη μείωση της ανεργίας. Αυτή η αλλαγή τακτικής είναι καλό σημάδι. Παρόλα ταύτα, το προτεινόμενο νομοσχέδιο δεν αρκεί σε καμία των περιπτώσεων. Η Γκόλντμαν Σαξ, η οποία αντιπροσωπεύει «το 1%», σημείωσε ότι δε θα μπει καν στον κόπο να αλλάξει την πρόβλεψή της αναφορικά με την ανάπτυξη τον επόμενο χρόνο, επειδή ακόμα και αν η πρόταση Ομπάμα θεσπιζόταν «στο σύνολό της», θα μπορούσε να αλλάξει το αποτέλεσμα της δημοσιονομικής πολιτικής ελάχιστα, να μετατοπίσει δηλαδή ένα αρνητικό ποσοστό της τάξης του 1,1% του Α.Ε.Π. σε ένα θετικό της τάξης του 0,4%. (εδώ έκανα ελεύθερη μετάφραση για να βγάζει λίγο νόημα, δεν ξέρω αν τα κατέφερα). Φυσικά, κάτι τέτοιο θα αποτελούσε αισθητή βελτίωση, αλλά η Γκόλντμαν Σαξ ποντάρει στη πιθανότητα ένα μεγάλο μέρος του να μην περάσει από το Κογκρέσο.

Πόσο μάλλον που μία θετική συνολική τόνωση της τάξης του 0,4% από την κυβέρνηση, σε μία τέτοια εποχή τρομερά μαζικής ανεργίας, είναι πραγματικά θλιβερή. Και πάλι βέβαια μόνο αν ολόκληρο το πακέτο Ομπάμα γινόταν νόμος. Ένας από τους λόγους για τους οποίους το ποσοστό αυτό είναι τόσο μικρό, είναι το γεγονός ότι πολιτειακές και τοπικές κυβερνήσεις περιορίζουν τους προϋπολογισμούς τους, καταργώντας ήδη από την περίοδο έναρξης της ύφεσης θέσεις εργασίας. Κάτι τέτοιο αποτελεί σημαντική τροχοπέδη ενάντια στην απασχόληση και την ανάπτυξη. Ομοσπονδιακή και τοπικές κυβερνήσεις απώλεσαν 259 000 θέσεις εργασίας κατά τη διάρκεια της περασμένης χρονιάς. Φυσιολογικά, σε μία περίοδο κανονικής ανάπτυξης, αυτός ο αριθμός δε θα αφαιρείτο αλλά θα προστίθετο στο συνολικό αριθμό των θέσεων εργασίας.

Η Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση θα πρέπει να κάνει πολλά περισσότερα για να μας βγάλει από το αδιέξοδο. Αυτό ακριβώς ήταν το πρόβλημα εξαρχής: ακόμα και αυτό το κύριο «τονωτικό» νομοσχέδιο (η Αμερικανική Πράξη Ανάκαμψης και Επανεπένδυσης) που ξεκίνησε το 2009, αντικατέστησε περίπου μόνο το ένα όγδοο των ιδιωτικών δαπανών που χάθηκαν λόγω της φούσκας της αγοράς ακινήτων. Αλλά όταν αυτή η ώθηση έφτασε στο τέλος της, τα οφέλη για την εργασία εξανεμίστηκαν και η οικονομία περιήλθε στη σημερινή κατάσταση στασιμότητας.

Για τη θεαματική αποτυχία όλων των πολιτικών ηγετών μας – την έλλειψη ηγεσίας από πλευράς Λευκού Οίκου και το επιτυχές οικονομικό σαμποτάζ από πλευράς Ρεπουμπλικάνων – οφείλουμε ειδικές ευχαριστίες στα μεγάλα μέσα ενημέρωσης. Εξαιρουμένων ελαχίστων, έθεσαν γερά τις προϋποθέσεις για τη δημιουργία αυτού του κλίματος δυσφορίας, προσδίδοντας αξιοπιστία σε γελοία επιχειρήματα ότι η Αμερική περιορίζεται από μία «κρίση χρέους». Οι καθαρές πληρωμές τόκων του δημοσίου χρέους που δαπάνησε η Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση αντιστοιχούν στο 1,4% του Α.Ε.Π., περίπου τόσο χαμηλά όσο τα τελευταία 65 χρόνια.

Έχουμε ήδη διαβεί περισσότερο από το ένα τρίτο της διαδρομής μίας «χαμένης δεκαετίας», έχοντας μόλις καταφέρει να συμβαδίσουμε με το εισόδημα που είχαμε στα τέλη του 2007, όταν άρχιζε η ύφεση. Δόξα τω Θεώ, υπάρχουν άνθρωποι στους δρόμους που καταλαβαίνουν ότι τίποτα δεν είναι αναπόφευκτο με αυτή τη μιζέρια. Είναι η δύναμη και η οργάνωσή τους αυτή τη στιγμή, η μεγαλύτερή μας ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον.

Μετάφραση: Αγγελική Ερωτοκρίτου

ΠΗΓΗ: Guardian

 ΠΗΓΗ: Η ΛΕΣΧΗ