Ανεξέλεγκτη πορεία με ανθρωποθυσίες

Ανεξέλεγκτη πορεία με ανθρωποθυσίες

 

ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΣ ΚΑΡΑΜΕΣΙΝΗ*

Τα τελευταία στοιχεία - σοκ για την επίσημη ανεργία, όχι μόνο για το ύψος της -18,4% τον Αύγουστο- αλλά και για την τρομακτική της εκτίναξη μέσα σε έναν χρόνο, δείχνουν ότι αυτή έχει προ πολλού εισέλθει σε ανεξέλεγκτη ανοδική πορεία, ενώ η οικονομία βουλιάζει σε ύφεση ανατροφοδοτούμενη από μια καταστροφική οικονομική πολιτική που ζητάει «αίμα και ανθρωποθυσίες».

Όπως όλα δείχνουν από την πορεία της οικονομίας τους δυόμισι τελευταίους μήνες, το ψυχολογικό φράγμα του 20% και του ενός εκατομμυρίου ανέργων θα πρέπει να έχει ήδη ξεπεραστεί. Με εξαίρεση τα πρώτα χρόνια μετά την εισροή των προσφύγων της Μικράς Ασίας και την απελευθέρωση από τη γερμανική κατοχή, το φαινόμενο δεν έχει ιστορικό προηγούμενο στη χώρα μας, εφόσον, στις αρχές των δεκαετιών και του 1950 και του 1960, το ποσοστό ανεργίας ήταν 6%, σύμφωνα με τις απογραφές πληθυσμού. Σήμερα, για πρώτη φορά, δεν έχουμε να αντιμετωπίσουμε τις κοινωνικές συνέπειες πολεμικών καταστροφών, αλλά τις συνέπειες της κατάρρευσης ολόκληρου του μοντέλου του ελληνικού καπιταλισμού και του πολιτικού συστήματος διαχείρισής του.

 

Μετά από τρία χρόνια ύφεσης, που συρρίκνωσε την παραγωγή κατά 13% και την απασχόληση κατά 9,5%, η ανεργία έχει εξαπλωθεί σε όλες τις κατηγορίες και ομάδες του πληθυσμού, παρά τις ανισότητες ως προς την ένταση και τον τρόπο που αυτή βιώνεται. Με τα νοικοκυριά όπου και οι δύο γονείς είναι άνεργοι να αποτελούν ήδη το 10% των νοικοκυριών με παιδιά κάτω των 18 ετών, το ποσοστό ανεργίας των νέων να εκτιμάται πάνω από 45% και την ανεργία να καλπάζει, βρισκόμαστε στα πρόθυρα κοινωνικής κατάρρευσης με ανυπολόγιστες συνέπειες, πολύ πέραν των εισοδηματικών. Θα αναφερθώ μόνο σε δύο παραδείγματα.

Το πρώτο έχει να κάνει με τις συνέπειες της ανεργίας στους νέους. Εκτός από την πολυσυζητημένη μετανάστευση, που αφορά τους νέους με τα υψηλότερα προσόντα, άλλα φαινόμενα, όπως η πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου και η μείωση των δυνατοτήτων, αλλά και του ενδιαφέροντος για ανώτερες σπουδές, βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη, κυρίως μεταξύ των παιδιών από τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα. Ο αγώνας για την υπεράσπιση της αξίας της μόρφωσης -πέραν της χρηστικότητάς της για την αγορά εργασίας- και ενάντια στη διεύρυνση των ανισοτήτων πρόσβασης στην εκπαίδευση μόλις τώρα αρχίζει.

Το δεύτερο παράδειγμα έχει να κάνει με το ότι η διατήρηση της ανεργίας σε επίπεδα 20% ή 25% αυξάνει δραματικά τη διάρκεια παραμονής των ανέργων στην ανεργία και τις κοινωνικές της συνέπειες, δυσκολεύοντας πολύ την απορρόφησή της ακόμα και εάν η οικονομική συγκυρία αλλάξει. Προς το παρόν, η πλειονότητα του ενός εκατομμυρίου ανέργων στη χώρα μας έχουν εγκαταλειφθεί στην τύχη τους.
Σήμερα μόνο 190.000 παίρνουν κάποιο επίδομα και άλλες 50.000 περίπου συμμετέχουν σε προγράμματα ένταξης στην απασχόληση διάρκειας δύο περίπου ετών, ενώ ο κύριος όγκος των πόρων του ΟΑΕΔ κατευθύνεται στην αναχαίτιση της ανεργίας με κίνητρα προς τις επιχειρήσεις (μείωση εργοδοτικών εισφορών) για τη διατήρηση των υφιστάμενων θέσεων απασχόλησης. Οι εξαγγελίες της νέας κυβέρνησης για νέα προγράμματα δημιουργίας θέσεων απασχόλησης σε τοπικό επίπεδο (π.χ. κοινωφελής εργασία) είναι σταγόνα στον ωκεανό, μπροστά στην καλπάζουσα ανεργία, με το επερχόμενο νέο κύμα απολύσεων και κλεισίματος επιχειρήσεων στον ιδιωτικό τομέα, την εργασιακή εφεδρεία και τις προσλήψεις με το σταγονόμετρο στο Δημόσιο.

Είναι πλέον κοινή συνείδηση ότι η ανεξέλεγκτη ανοδική πορεία της ανεργίας και οι ανθρωποθυσίες που συνεπάγεται δεν μπορούν να αναχαιτιστούν παρά με την ανατροπή της οικονομικής πολιτικής των Μνημονίων, μέσω ενός διαφορετικού συσχετισμού δύναμης που χτίζεται με τους καθημερινούς αγώνες του λαού. Οι πρακτικές αλληλέγγυας οικονομίας και οι συλλογικές παραγωγικές πρωτοβουλίες μπορούν να αποτελέσουν τρόπους επιβίωσης στην κρίση και πειράματα κοινωνικού μετασχηματισμού. Όμως η απορρόφηση ενός εκατομμυρίου και πάνω ανέργων προϋποθέτει πάνω απ’ όλα πολιτικό έλεγχο της οικονομίας, δηλ. απελευθέρωση δημόσιων πόρων, καθώς και κρατικό έλεγχο και χρήση βασικών αναπτυξιακών εργαλείων για την αλλαγή του παραγωγικού και καταναλωτικού προτύπου και του τρόπου ενσωμάτωσης της οικονομίας στον διεθνή καταμερισμό εργασίας. Η δημιουργία των παραπάνω προϋποθέσεων είναι άμεσα συνυφασμένη με το αποτέλεσμα των μεγάλων ανακατατάξεων που φέρνει η παγκόσμια κρίση στην Ευρώπη και την παρέμβαση των λαών της στο πολιτικό γίγνεσθαι.

*Η Μαρία Καραμεσίνη διδάσκει στο Πάντειο Πανεπιστήμιο

 http://www.avgi.gr/ArticleActionshow.action?articleID=652726