The Guardian: Eντός ή εκτός Ευρωζώνης, πρέπει να απαλλαγούμε από αυτό το αποτυχημένο μοντέλο
Του Σίμας Μιλν
Η δημοκρατία ποτέ δεν υπήρξε το δυνατό σημείο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι ένας θεσμός όπου οι μη -εκλεγμένοι και οι οριακά νομιμοποιημένοι έκαναν ανέκαθεν κουμάντο -και το εκλογικό σώμα αναγκάζεται να ψηφίσει ξανά αν δεν τους βγει η απάντηση που ήθελαν σε κάποιο δημοψήφισμα. Οπότε ίσως δεν αποτελεί έκπληξη πως, όταν έγινε σαφές πως οι Έλληνες θα είχαν αλλή μια ευκαιρία να απαντήσουν για το πρόγραμμα λιτότητας που έχει οδηγήσει την χώρα σε ύφεση ανάλογη της δεκαετίας του '30, ξεκίνησαν και οι απειλές και τραμπουκισμοί.
Ολόκληρο το ευρωπαϊκό κατεστημένο έχει παραταχθεί για να τρομάξει τους Έλληνες ώστε να μην δώσουν ξανά την πλειοψηφία σε αντιμνημονιακά κόμματα, όπως έκαναν στις εκρηκτικές εκλογές νωρίτερα αυτόν τον μήνα. Η επανάσταση της Ευρώπης κατά της λιτότητας πρέπει να περιοριστεί. Τα δημοκρατικά χαϊδολογήματα της μη εμπλοκής στις εκλογές άλλων χωρών τα έχουν παρατήσει. Αν οι Έλληνες ψηφίσουν κόμματα όπως το ριζοσπαστικό αριστερό ΣΥΡΙΖΑ -που προπορεύεται στις περισσότερες δημοσκοπήσεις- η πολιτική ελίτ της Ε.Ε. προειδοποιεί πως θα ψηφίζουν υπέρ της εξόδου της χώρας από το ευρώ.
***
"Για να παραμείνει στο ευρώ", εξήγγειλε ο μη εκλεγμένος πρόεδρος της Κομισιόν Χοσέ Μανουέλ Μπαρόζο, "η Ελλάδα πρέπει να σεβαστεί τις δεσμεύσεις της". Με τον όρο "δεσμεύσεις" εννοούσε το πακέτο κονιορτοποιητικών ιδιωτικοποιήσεων, φορολογικών αυξήσεων και περικοπών στις θέσεις εργασίας, στους μισθούς και τις υπηρεσίες που απαίτησαν η Ε.Ε. και το ΔΝΤ ως αντάλλαγμα για τα δάνεια τα οποία δεν μπορούν να αποπληρωθούν και εξαθλιώνουν τη χώρα.
Γνωρίζοντας πως οι περισσότεροι Έλληνες απορρίπτουν το θανατηφόρο σπιράλ της λιτότητας και θέλουν να παραμείνουν στο ευρώ, η πολιτική τάξη της Ευρώπης κλιμακώνει τους φόβους της κατάρρευσης που θα επέλθει από μια αναγκαστική έξοδο.
Πιο παράλογη από όλα ήταν η τοποθέτηση του Βρετανού πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον στην Ελλάδα αναφορικά με τις ευθύνες της, με τη Βρετανία να είναι εκτός Ευρωζώνης. "Μπορείτε να ψηφίσετε να παραμείνετε στο ευρώ με όλες τις δεσμεύσεις που έχετε κάνει", εξήγγειλε, "ειδάλλως ψηφίζετε την αποχώρησή σας". Ο άλλος συντηρητικός υπουργός, ο Κεν Κλαρκ, προειδοποίησε τους Έλληνες για τις "σοβαρές συνέπειες" αν ψήφιζαν τους "ιδιότροπους εξτρεμιστές". Όλα αυτά προήλθαν από μια κυβέρνηση που απαιτεί η Ευρώπη να έχει ανάπτυξη, ενώ την ίδια στιγμή βυθίζει την οικονομία της σε βαθιά ύφεση με τα μέτρα λιτότητας που επιβάλλει.
***
Στο μεταξύ οι Ιρλανδοί τυγχάνουν ανάλογης μεταχείρισης, ενώ οι ελίτ της χώρας προσπαθούν να τρομάξουν τους ψηφοφόρους ώστε να υποστηρίξουν το σύμφωνο της Ε.Ε. που προβλέπει μόνιμη λιτότητα σε ένα δημοψήφισμα που θα διεξαχθεί αργότερα αυτόν τον μήνα. Κρίσιμο σημείο της εκστρατείας είναι η απειλή ότι αν απορριφθεί το σύμφωνο η Ιραλνδία θα στερηθεί μελλοντικά πακέτα διάσωσης για την συρρικνούμενη οικονομία της. Μέχρι τώρα, αυτό έχει κρατήσει μπροστά την καμπάνια υπέρ του ναι, παρά το γεγονός πως το Σιν Φέιν αντανακλά την ευρωπαϊκή τάση διπλασιάζοντας το ποσοστό του, που ξεπερνά το 20% στο πλαίσιο της αντίστασης στο αποτυχημένο πρόγραμμα λιτότητας της χώρας.
Και στις δύο περιπτώσεις, όμως, οι απειλές είναι φούμαρα. Η νομική βάση της πρότασης του συμφώνου βάσει της οποίας η ιρλανδική κυβέρνηση ισχυρίζεται πως θα κοπούν τα μελλοντικά πακέτα διάσωσης τελεί υπό αμφισβήτηση και η προοπτική της είναι μη ρεαλιστική. Και οι Έλληνες όμως δεν ψηφίζουν υπέρ ή κατά της παραμονής τους στο ευρώ. Ψηφίζουν για το κατά πόσο θα συνεχίσουν να απορρίπτουν ένα πρόγραμμα -σοκ, που ακόμη και εκείνοι που απαιτούν την εφαρμογή του γνωρίζουν πως το μόνο που μπορεί να καταφέρει είναι να οδηγήσει την Ελλάδα πιο βαθιά στο χρέος και την εξαθλίωση.
***
Υπάρχει πλέον μια ισχυρή πιθανότητα η χώρα να καταλήξει να αποχωρεί από το ευρώ, όποιο και να είναι το αποτέλεσμα -και είναι πολύ πιθανό κάτι τέτοιο να είναι η πιο ρεαλιστική πιθανότητα για να ανακάμψει τελικά η Ελλάδα. Αλλά δεν είναι αυτή η διεκδίκηση κομμάτων όπως ο ΣΥΡΙΖΑ. Αντίθετα, ο αρχηγός Αλέξης Τσίπρας, βρέθηκε στο Παρίσι και το Βερολίνο αυτήν εβδομάδα ζητώντας την παύση της αποπληρωμής των χρεών της Ελλάδας και τη διαπραγμάτευση για μια νέα συμφωνία με τους Ευρωπαίους ηγέτες.
Όσο ισχυρότερη είναι η ψήφος στα κόμματα που τάσσονται κατά της λιτότητας τόσο καλύτερη είναι η ευκαιρία αυτές οι επαναδιαπραγματεύσεις να αποδώσουν περισσότερα από ένα απλό ρετούς. Αυτό οφείλεται στο ότι η απειλή μιας ανεξέλεγκτης πτώχευσης της Ελλάδας -που θα μπορούσε να συντελεστεί ακόμη και με τη χώρα να βρίσκεται εντός ευρώ - μπορεί να πυροδοτήσει μια έκρηξη αναλήψεων χρημάτων από τις τράπεζες λόγω φόβου και αλυσιδωτές κρίσεις ανά την Ευρωζώνη, ο αντίκτυπος των οποίων θα επισκιάσει ακόμη και την κατάρρευση της Λίμαν το 2008.
Η Ελλάδα άλλωστε είναι απλά πρώτη στον δρόμο της κατάρρευσης. Η απειλή στη γονατισμένη Ισπανία θα μπορούσε να είναι σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα. Ανά την Ευρωζώνη το τραπεζικό σύστημα ακροβατεί προς την κατάρρευση, την ώρα που η αυτοκτονική λιτότητα βαθαίνει την κρίση.
Όπως μου είπε χθες ένας επίτροπος της Ε.Ε. "αυτή η ένωση λιτότητας είναι απλώς μη-βιώσιμη". Η προσπάθεια των Ευρωπαίων ηγετών να λύσουν την κρίση μέσω "εσωτερικής υποτίμησης" -περικόπτοντας μισθούς και υπηρεσίες στη νότια περιφέρεια ώστε να επανακτηθεί η ανταγωνιστικότητα- ήταν "πλήρης καταστροφή", η οποία θα είχε συνέπεια την μαζική φτώχεια και τη μετανάστευση προς τον Βορρά, είπε.
Αλλά, παρά τις ελπίδες πως ο νέος πρόεδρος της Γαλλίας, Φρανσουά Ολάντ, υποστηριζόμενος από τον Μπαράκ Ομπάμα, θα μπορούσε να μετατοπίσει την Ευρώπη προς την ανάπτυξη και την δημιουργία θέσεων εργασίας, οι παραχωρήσεις που είναι διατεθειμένη να κάνει η Άνγκελα Μέρκελ δεν πλησιάζουν καν την κλίμακα που απαιτείται για την αντιμετώπιση της αναπτυσσόμενης κρίσης. Κάτι τέτοιο θα χρειαζόταν ουσιαστική δέσμευση για ένα πλήρες σύστημα ευρωομολόγων για τη στήριξη των χρεών των χωρών, ένα πρόγραμμα τύπου Μάρσαλ με δημοσιονομικές μεταβιβάσεις και επενδύσεις στα πιο αδύναμα κράτη της Ευρωζώνης μαζί με την ανακεφαλαιοποίηση και την κρατικοποίηση των ευρωπαϊκών τραπεζών.
Όμως οι Γερμανοί ηγέτες δεν δείχνουν έτοιμοι να επωμιστούν το κόστος ενός νομίσματος που ωφέλησε το γερμανικό κεφάλαιο περισσότερο από όλους ενώ τώρα απειλεί να γονατίσει την ευρωπαϊκή οικονομία όπως έκανε ο χρυσός κανόνας στις αρχές του 20ού αιώνα.
***
Πάντως η κατάρρευση της Ευρωζώνης δεν είναι μόνο αποτέλεσμα μιας λειψής νομισματικής δομής της λογικής πως "το ίδιο μέγεθος ταιριάζει σε όλους", που εξ αρχής ήταν γνωστό πως θα μπλόκαρε υπό πίεση. Είναι και το προϊόν μιας ευρύτερης κρίσης νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού που ξέσπασε για πρώτη φορά στο τραπεζικό σύστημα πριν από πέντε χρόνια και από τότε έχει προκαλέσει όλεθρο στα δημόσια οικονομικά, την απασχόληση, τις υπηρεσίες και το βιοτικό επίπεδο όλου του δυτικού κόσμου.
Όταν το Σαββατοκύριακο ερωτήθηκαν οι Βρετανοί ποιος είναι υπεύθυνος για την ελληνική κρίση, το 50% απάντησε σωστά πως φταίνε οι τράπεζες, το 22% απάντησε πως φταίνε οι Βρυξέλλες και μόνο το 4% υπέδειξε τους ίδιους τους Έλληνες. Αλλά η κατάρρευση της Ευρωζώνης είναι επίσης προϊόν μιας γενιάς ιδιωτικοποιήσεων επιβεβλημένων από ευρωπαϊκά σύμφωνα, απορρυθμίσεων της αγοράς, και εταιρικής απελευθέρωσης, που άνοιξε τον δρόμο για την κρίση στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης και της Βρετανίας.
Αυτή η καταστατική νεοφιλελεύθερη διάσταση της Ε.Ε. που έλειπε από την αυξανόμενη πολιτική πίεση για ένα δημοψήφισμα επί της συμμετοχής της Βρετανίας στην Ε.Ε. αλλά έπαιξε βασικό ρόλο σε αυτή την κρίση, είναι κεντρικό ζήτημα στις συζητήσεις στην ηπειρωτική Ευρώπη. Ανά την ήπειρο, είτε πρόκειται για χώρες εντός είτε εκτός Ευρωζώνης, η ανάγκη να μπει φρένο στο αποτυχημένο οικονομικό μοντέλο δεν θα μπορούσε να είναι περισσότερο πιεστική.
Μετάφραση: Aναστασία Γιάμαλη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου