Και τώρα τι;

Και τώρα τι;

του Νίκου Κοτζιά

Το αποτέλεσμα των εκλογών έδωσε ανάσα στο σύστημα διαπλοκής-τρόικα. Είναι ένα ιδιόμορφο αποτέλεσμα που από πολλές πλευρές θυμίζει εκείνο των δημοτικών και περιφερειακών εκλογών το φθινόπωρο του 2010. Εκείνες οι εκλογές έγιναν λίγο μετά την υπογραφή του πρώτου Μνημονίου, όταν σε μεγάλο κομμάτι των δημοκρατικών ρευμάτων υπήρχε ακόμα η «πίστη» στο δίλημμα «δεξιά ή ΠΑΣΟΚ» και η αίσθηση ότι το κύριο δεν ήταν η ήττα των δυνάμεων που στήριζαν το μνημόνιο, αλλά η εκδίωξη αποτυχημένων και προκλητικών δημάρχων της δεξιάς.

Ήταν μια μαύρη Κυριακή για τις προοπτικές της Ελλάδας, διότι έδωσε το δικαίωμα στην κυβέρνηση Γ.Παπανδρέου να περιφέρονται οι υπουργοί της ανά την Ευρώπη και να παπαγαλίζουν το επιχείρημα ότι στην Ελλάδα μπορεί να εφαρμόζεται μια πολιτική άγριας μονόπλευρης λιτότητας και παρόλα αυτά, οι μνημονιακοί να διαθέτουν την στήριξη της κοινωνίας. Επειδή δε, πρέπει να διδασκόμαστε από την ιστορία, θυμίζω ότι αυτή η νίκη των μνημονιακών στηρίχτηκε στη συνεργασία της νεοσύστατης τότε ΔΗΜΑΡ και του ήδη μνημονιακού ΠΑΣΟΚ στους τρεις μεγάλους δήμους της χώρας.

Στις δημοτικές εκλογές του 2010 εμφανίστηκαν σειρά ψηφοδελτίων προερχόμενα από την δημοκρατική-πατριωτική παράταξη που έδωσαν ελπίδες, ιδιαίτερα το Άρμα στην περιφέρεια της Αττική. Ελπίδες ότι θα μπορούσε να γεννηθεί ένα νέο ρεύμα, αυτόνομο και ταυτόχρονα σύμμαχο της αριστεράς. Η πορεία των πραγμάτων τις διέψευσε, ενώ γέννησε καινούργιες, διαφορετικές.

Ο Σύριζα εμφανίστηκε ως η ατμομηχανή του αντιμνημονιακού αγώνα. Με μια συνέπεια που έδειξε ως προς αυτό, μπόρεσε να συσπειρώσει μεγάλο κομμάτι του αντιμνημονιακού ρεύματος και να φτάσει στο εξαιρετικό αποτέλεσμα της προηγούμενης Κυριακής. Ταυτόχρονα, όμως, συνέβησαν δύο γεγονότα που δεν πρέπει να διαφεύγουν της προσοχής μας. Τα ρεύματα του δημοκρατικού-πατριωτικού χώρου δεν μπόρεσαν να βρουν δική τους έκφραση και ένα κομμάτι τους αφομοιώθηκε, ιδιαίτερα όσοι επεδίωκαν να εκλεγούν, από τον Σύριζα. Από την άλλη, το συνολικό μέτωπο ενάντια στην μνημονιακή πολιτική μειώθηκε.

Σε ένα βαθμό στις προηγούμενες πολιτικές, το αντιμνημονιακό συνδέθηκε με τον Σύριζα, αυτό ήταν το έδαφος της εκλογικής νίκης του τελευταίου. Ήταν, όμως, και το έδαφος της συρρίκνωσης της δυναμικής των υπόλοιπων δημοκρατικών αντιμνημονιακών δυνάμεων στο βαθμό που δεν θέλησαν να στηρίξουν τον Σύριζα. Από αυτή τη σκοπιά, ο μεν Σύριζα κέρδισε, αλλά βρέθηκε χωρίς συμμαχίες.

Μια νέα κυβέρνηση αναδείχτηκε, όπου στο επίκεντρο του οικονομικού της μηχανισμού άνθρωποι των τραπεζών, όπως και στις προηγούμενες κυβερνήσεις. Πρόκειται για μια κυβέρνηση συμμαχίας της ΝΔ με στελέχη του «εκσυγχρονιστικού» ΠΑΣΟΚ της εποχής του Κ.Σημίτη, προτεινόμενα από το μεν ΠΑΣΟΚ ως καινούργια, από δε τη ΔΗΜΑΡ ως αριστερά. 

Φοβάμαι ότι και στο επόμενο διάστημα, θα χειροτερεύσει η διεθνής θέση της Ελλάδας και θα αυξηθεί η ύφεση μέχρι και 10% εξαιτίας της εφαρμογής του δεύτερου μνημονίου με αυξανόμενη αυταρχικότητα. Το ζήτημα της δημοκρατίας και της κυριαρχίας του κοινοβουλίου θα επιστρέψει με μεγάλη δριμύτητα. Η αντιμετώπιση αυτής της κατάστασης απαιτεί περισσότερη ενότητα εντός της αριστεράς και μια τολμηρή πολιτική συμμαχιών.

Μετά τις πρόσφατες εκλογές, ο Σύριζα βρέθηκε χωρίς συμμάχους. Και αυτό διότι είχε ως ζητούμενο «την ενότητα για μια αριστερή κυβέρνηση». Η φύση, όμως, μιας κυβέρνησης δεν καθορίζεται από τις δυνάμεις που επιθυμεί κανείς να την συναποτελούν, αλλά από τα καθήκοντα που έχει να λύσει. Από αυτή τη σκοπιά ο τόπος έχει ανάγκη από μια αντιμνημονιακή δημοκρατική πατριωτική κυβέρνηση. Με άλλα λόγια ο προσδιορισμός των καθηκόντων μιας κυβέρνησης καθορίζει τον χαρακτήρα της και κατά προέκταση τις δυνάμεις που καλό είναι να την συναποτελέσουν.

Δημοσιεύθηκε στην Ελευθεροτυπία (23-6-2012)