John Holloway: συνέντευξη στην εφημερίδα La Jornada

John Holloway: Η επαναστατική πρόκληση είναι να προωθήσουμε τη σύγκλιση των εξεγέρσεων που υπάρχουν μέσα σε όλους μας

Μια επίκαιρη συνέντευξη του John Holloway στην εφημερίδα La Jornada (10/6/2012)

Ο μόνος τρόπος για να συλλάβει κάποιος μια "αντικαπιταλιστική επανάσταση" είναι με όρους δημιουργίας, επέκτασης, πολλαπλασιασμού "ρωγμών ή διαρρήξεων" στον ιστό της κυριαρχίας του καπιταλιστικού συστήματος. Αυτή είναι μία από τις κεντρικές προσεγγίσεις του βιβλίου του John Holloway Ρωγμές στον Καπιταλισμό.

"Καπιταλισμός και ανθρωπισμός είναι ασύμβατες έννοιες ως ασυμβίβαστες. Ο ανθρωπισμός είναι ένας αγώνας ενάντια στον καπιταλισμό", λέει ο καθηγητής κοινωνιολογίας και συγγραφέας πολλών βιβλίων, συμπεριλαμβανομένου του Πώς να αλλάξουμε τον κόσμο χωρίς να πάρουμε την εξουσία.

Ερωτηθείς σχετικά με τη "θεωρία της κοινωνικής αλλαγής", δήλωσε σε μια συνέντευξη:

"Με ενδιαφέρει κυρίως η ριζική αλλαγή. Φαίνεται να είμαστε παγιδευμένοι μέσα στον καπιταλισμό, μια μορφή κοινωνικής οργάνωσης που οδηγεί στην καταστροφή της ανθρωπότητας. Είναι ακόμα εφικτό να σπάσει αυτό το μοτίβο της καταστροφής; Πώς; Ή, για να χρησιμοποιήσω ένα πιο παραδοσιακό λεξιλόγιο: πώς μπορούμε να συλλάβουμε μια κομμουνιστική επανάσταση; Είναι περισσότερο επιτακτική από ποτέ, αλλά θα πρέπει να ξανασκεφτούμε τόσο τον όρο "επανάσταση" όσο και τον όρο "κομμουνιστική".''

Με το Ρωγμές στον Καπιταλισμό, ο Holloway έχει ως στόχο την "ενδυνάμωση της εξέγερσης", και υπενθυμίζει ότι στο Πώς να αλλάξουμε τον κόσμο χωρίς να πάρουμε την εξουσία, το παράδειγμα αναπτύχθηκε και αρθρώθηκε γύρω από το κίνημα των Ζαπατίστας και από πολλά άλλα σύγχρονα αντικαπιταλιστικά κινήματα.

"Η κατάληψη της κρατικής εξουσίας δεν είναι το κλειδί για να πραγματοποιηθεί μια επαναστατική αλλαγή της κοινωνίας. Η αντίδραση πολλών σε αυτή τη διαπίστωση είναι "εντάξει, εντάξει, αλλά πώς; Τι κάνουμε;" Στο τελευταίο βιβλίο μου προσπαθώ να δώσω μια απάντηση που είναι περισσότερο μια ερώτηση. Προτείνω ότι ο μόνος τρόπος για να συλλάβουμε μια αντικαπιταλιστική επανάσταση αφορά στη δημιουργία, επέκταση, και πολλαπλασιασμό ρωγμών ή διαρρήξεων στον ιστό της καπιταλιστικής κυριαρχίας."

Τι εννοείτε όταν λέτε "ρωγμή" ή "αδυναμία του καπιταλισμού";

Περισσότερο από μια αδυναμία είναι μια απόρριψη, μια εξέγερση, αξιοπρέπεια. Ένα "Όχι", αλλά ένα "Όχι" το οποίο θα ανοίξει το δρόμο σε ένα άλλο πράττειν. Μια άρνηση-δημιουργία. Συνεχώς εξεγειρόμαστε ενάντια στην επιθετική λογική του κεφαλαίου, προσπαθώντας να δημιουργήσουμε χώρους ή στιγμές όπου κάνουμε αυτό που θεωρούμε απαραίτητο ή επιθυμητό, και το οποίο δεν μας επιβάλλεται από τη λογική του χρήματος.

Η εξέγερση των Ζαπατίστας είναι ένα λαμπρό παράδειγμα, αλλά μπορούμε επίσης να σκεφτούμε το κίνημα των αγανακτισμένων και του Occupy τον τελευταίο χρόνο, όπου οι άνθρωποι προσπάθησαν να δημιουργήσουν έναν άλλο τρόπο για να κάνουμε κάποια πράγματα, να σκεφτούμε τη δημοκρατία από τα κάτω, συλλογικά, όπως στους αγώνες ενάντια στην εμπορευματοποίηση του νερού, ή έναν απλό καθημερινό αγώνα για να ζήσουμε με αξιοπρέπεια. Ο κόσμος είναι γεμάτος από αυτές τις ρωγμές.

Είναι πιθανό οι περισσότεροι άνθρωποι στον κόσμο να πειστούν ότι πρέπει να συμβάλουν σε αυτό το έργο;

Σχεδόν όλες και όλοι δεχόμαστε την επίθεση του καπιταλιστικού συστήματος, σχεδόν όλοι και όλες αντιστεκόμαστε με κάποιο τρόπο, προσπαθούμε να κινηθούμε προς την αντίθετη κατεύθυνση. Δεν θέλω να πείσω κανέναν, θέλω μόνο να αναγνωρίσουμε ότι ο αντικαπιταλισμός είναι το πιο κοινό πράγμα στον κόσμο, το να είσαι αντικαπιταλιστής είναι αποτέλεσμα της εμπειρίας του να ζούμε κάτω από την καπιταλιστική επιθετικότητα.

Τι εννοείτε όταν κάνετε την υπόθεση ότι στις ατομικές και συλλογικές δράσεις για την κοινωνική αλλαγή δεν υπάρχει "καθαρότητα" και ότι "είμαστε αντιφατικοί" στη ζωή μας σε μια καπιταλιστική κοινωνία;

Ζούμε σε μια κοινωνία ανταγωνιστική, και αυτοί οι ανταγωνισμοί μάς διαπερνούν. Μπορεί να δηλώνουμε αντικαπιταλιστές, αλλά έχουμε το κεφάλι μας γεμάτο ιδέες που παράγονται από τον καπιταλισμό. Ή μπορεί να δηλώνουμε υπερασπιστές του καπιταλισμού, αλλά στην καθημερινή μας πρακτική με κάθε τρόπο αγωνιζόμαστε ενάντια στην επιθετικότητα του χρήματος και προσπαθούμε να κάνουμε τα πράγματα διαφορετικά. Η ύπαρξή μας είναι μια αντιφατική ύπαρξη και η πάλη ενάντια στον καπιταλισμό πρέπει να αναγνωρίζει και να διαχειρίζεται αυτές τις αντιφάσεις, να μην επιδιώκει μια επαναστατική καθαρότητα η οποία δεν μπορεί να υπάρξει. Η αναζήτηση για την καθαρότητα μπορεί πολύ εύκολα να αποκλείσει όσους δεν συμμερίζονται την προοπτική μας με ακρίβεια. Η επαναστατική πρόκληση είναι μάλλον να προωθήσουμε τη σύγκλιση των εξεγέρσεων που υπάρχουν μέσα σε όλους μας.

Τι εννοείτε όταν λέτε ότι το σκοτάδι στο οποίο βρισκόμαστε (αυτοκαταστροφή της ανθρωπότητας και του περιβάλλοντος) μπορεί να είναι το κατώφλι μιας νέας κοινωνίας, δίκαιης και έντιμης;

Ο κόσμος έχει δύο όψεις. Η κυρίαρχη πλευρά προσβλέπει στην πλήρη υποταγή της ανθρώπινης ζωής στη λογική του χρήματος, του κέρδους, και μας οδηγεί προς την ολοκληρωτική καταστροφή της ανθρώπινης ζωής. Η άλλη πλευρά είναι αυτή της εξέγερσης, την απαρτίζουν όλες αυτές οι εξεγέρσεις που εκρήγνυνται παντού, όλα αυτά τα πειράματα, τρελά ή όχι και τόσο τρελά, τα οποία επιδιώκουν να δημιουργήσουν μια κοινωνία που να βασίζεται στην αμοιβαία αναγνώριση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και σε έναν άλλο τρόπο συνύπαρξης με μη-ανθρώπινες μορφές ζωής.

Το εκλογικό και κοινωνικό κίνημα με επικεφαλής τον Αντρές Μανουέλ Λόπεζ Ομπραδόρ στο Μεξικό δεν προτείνει ρωγμές στον καπιταλισμό, αλλά επιδιώκει την κοινωνική δικαιοσύνη, τη μείωση της βίας, την εκπαίδευση, την αξιοπρέπεια. Θα τον εξαιρούσατε από τα προοδευτικά κινήματα του κόσμου;

Η αναπαραγωγή του κεφαλαίου είναι μία σταθερή επίθεση κατά της ανθρωπότητας. Όλοι οι πολιτικοί που φιλοδοξούν να κυβερνήσουν θέλουν να προωθήσουν την αναπαραγωγή του κεφαλαίου: δεν μπορεί να είναι διαφορετικά, αφού το κράτος είναι μια μορφή οργάνωσης αφοσιωμένη στην αναπαραγωγή του κεφαλαίου. Ως εκ τούτου, με αυτό τον τρόπο συμμετέχουν στην επίθεση κατά της ανθρώπινης ζωής (και της μη ανθρώπινης). Έτσι, είμαι ενάντια σε μια τέτοια πολιτική, το σημαντικό είναι η άλλη πολιτική, δηλαδή οι μορφές δράσης που στοχεύουν στη ρήξη με τη λογική του συστήματος και αναζητούν έναν τρόπο για να καθορίσουν αυτό που έρχεται από τα κάτω.

Λέγοντας αυτό, πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι υπάρχουν τρόποι προώθησης της καπιταλιστικής επίθεσης πιο βάναυσοι και λιγότερο βάναυσοι και θα μπορούσε να έχει νόημα για εμάς να ψηφίσουμε για μια κυβέρνηση και όχι για μια άλλη, αλλά μόνο αν είμαστε σαφείς ότι το σημαντικό για την ανθρωπότητα είναι οι αγώνες αντίστασης και εξέγερσης ενάντια σε κάθε αναπαραγωγή του συστήματος.

Ποιες είναι οι εντυπώσεις σας σχετικά με την άνοδο στην εξουσία κοινωνικών κινημάτων και αριστερών κομμάτων σε χώρες της Λατινικής Αμερικής όπως η Βενεζουέλα, η Βολιβία και η Βραζιλία; Δεν αντιπροσωπεύουν κάποιου είδους ρωγμές, ή συνθήκες που ευνοούν τις κοινωνικές αλλαγές;

Η ανάπτυξη των εξεγέρσεων και των αγώνων αντίστασης στη Λατινική Αμερική τα τελευταία 15 ή 20 χρόνια είναι ζωτικής σημασίας για όλο τον κόσμο. Η Λατινική Αμερική έχει γίνει ένας φάρος ελπίδας. Φυσικά, αυτή η έκρηξη μπορεί να θεωρηθεί ως εκρηκτική συμβολή πολλών ρωγμών, πολλών αγώνων για αξιοπρέπεια. Μερικά από αυτά τα κινήματα έχουν επικεντρώσει τις προσπάθειές τους εντός του Κράτους και θα πρέπει να ρωτήσουμε ποιες είναι οι συνέπειες της υιοθέτησης κρατικών μορφών οργάνωσης;

Είναι δύο σημαντικές. Πρώτον, συνεπάγεται την υιοθέτηση ιεραρχικών μορφών οργάνωσης που αποκλείουν τη δυνατότητα κινητοποίησης των ίδιων των ανθρώπων, τη δική τους εξέγερση. Δεύτερον, αναπόφευκτα επιδιώκουν τη συμφιλίωση των εξεγέρσεων με την αναπαραγωγή του κεφαλαίου, αφού το εισόδημα και η ύπαρξη του κράτους ως οργανωτική μορφή εξαρτάται από τη συσσώρευση του κεφαλαίου. Αυτό κάνουν τα κράτη, συμπεριλαμβανομένων αυτών που αναφέρατε.

Θα μπορούσαν να πετύχουν μερικές σημαντικές αλλαγές στον τομέα της δικαιοσύνης και της αναδιανομής του εισοδήματος, δεν υπάρχει αμφιβολία, ούτε το απεύχομαι. Νομίζω ότι σε αυτές τις χώρες, όντως έχουν πετύχει μια αξιοσημείωτη αναδιανομή. Αλλά αυτή η ανακατανομή μπορεί να επιτευχθεί μόνο εντός των ορίων που καθορίζονται από την ανάγκη να προωθήσουν την αναπαραγωγή του κεφαλαίου, και δεν περιορίζουν καθόλου την επιθετικότητά του, η οποία καταστρέφει τον κόσμο. Αυτό που διακυβεύεται είναι κάτι μεγαλύτερο από την αναδιανομή του εισοδήματος: είναι το μέλλον της ανθρωπότητας.

Μετάφραση Μ.Χ