Αλλαγές στον νόμο για την ιθαγένεια: Εύλογος συμβιβασμός ή αδικαιολόγητη υποχώρηση;

Αλλαγές στον νόμο για την ιθαγένεια: Εύλογος συμβιβασμός ή αδικαιολόγητη υποχώρηση;

 του Κωστή Παπαϊωάννου

Έργο του Γιάννη Τσαρούχη.

 Συχνά, ρεπορτάζ που αναφέρονται στον νόμο για την ιθαγένεια συνοδεύονται από εικόνες εξαθλιωμένων αφρικανών μεταναστών υπό κράτηση. Τι σχέση έχουν αυτοί οι φτωχοδιάβολοι με την ιθαγένεια; Ουσιαστικά καμία. Πρόκειται για την ίδια σύγχυση που συνοδεύει κάθε συζήτηση περί ιθαγένειας. Και αν δεχτούμε ότι κάποια δημοσιογραφική αμέλεια μπορεί να συγχωρείται, δεν ισχύει το ίδιο για την πολιτική δολιότητα. Γιατί δολιότητα υποκρύπτει η συνειδητή συσχέτιση της ιθαγένειας με την παράνομη μετανάστευση και συνεκδοχικά με τα ζητήματα ασφάλειας. Πρόκειται για συντεταγμένη διαστρέβλωση της πραγματικότητας, η οποία γενικεύτηκε και αποδίδει πλούσιους καρπούς στους γεννήτορές της.

Θύματα αυτής της διαστρέβλωσης μάλλον έπεσαν και οι συντάκτες της προγραμματικής συμφωνίας των τριών κομμάτων, αφού ενέταξαν ατυχώς στο κεφάλαιο «Παράνομη μετανάστευση και ασφάλεια» την πρόβλεψη για «Προσαρμογή του θεσμικού πλαισίου για απόδοση ιθαγένειας σε συνδυασμό με τις σύγχρονες εξελίξεις και σε αντιστοίχιση με τα ισχύοντα σε ευρωπαϊκές χώρες με παρόμοια προβλήματα». Σε κάθε περίπτωση πάντως, την προηγούμενη εβδομάδα άνοιξε διάπλατα η δημόσια συζήτηση για την αλλαγή του Νόμου 3838. Μετά τις προτάσεις από τους Ανεξάρτητους Έλληνες και τη Χρυσή Αυγή, ο κ. Στυλιανίδης προανήγγειλε αλλαγή του νόμου. Μένει να δούμε τις ακριβείς τελικές προβλέψεις για τις προϋποθέσεις απόκτησης ιθαγένειας.

 Η κυβέρνηση δεν μιλά για κατάργηση του νόμου, αλλά για αυστηροποίηση. Πρόκειται για μετατόπιση της Νέας Δημοκρατίας σε καταφανώς ηπιότερη κατεύθυνση, ενδεχομένως υπό την πίεση των άλλων δύο εταίρων, και κυρίως της ΔΗΜΑΡ. Το σημερινό ΠΑΣΟΚ, καθαρμένο μάλιστα από το «στίγμα Ραγκούση», δύσκολα θα όρθωνε ανάστημα για την ιθαγένεια των μεταναστών, όπως, θλιβερά ψοφοδεές, δεν στήριξε τον νόμο ούτε όταν τον νομοθετούσε. Σήμερα πάντως, μετά την επικράτηση της Ν.Δ. και τον σχηματισμό στα δεξιά της ενός ευδιάκριτου ακροδεξιού μπλοκ, εθνολαϊκιστικής ή νεοναζιστικής κοπής, ο νόμος δύσκολα θα μπορούσε να διατηρηθεί ως έχει. Εξάλλου, η συρρίκνωση της πρόσβασης στην ιθαγένεια, έστω και ως διακύβευμα κυρίως στο χώρο του φαντασιακού, αντανακλά τη βούληση του εκλογικού σώματος. Σε συνθήκες γενικευμένης κρίσης, η συρρίκνωση αυτή, ως προανάκρουσμα συνολικής υποχώρησης των αρχών μιας ανοιχτής κοινωνίας, δεν προκαλεί έκπληξη. Υπό τις συνθήκες αυτές λοιπόν, εάν τελικά διασωθεί με ανεκτούς όρους το πνεύμα του Νόμου 3838 θα πρόκειται για μια μικρή νίκη εντός της ήττας.

Επιπλέον, ας μην παραγνωρίζουμε πως ο χρόνος λειτουργεί υπέρ της ολοένα και μεγαλύτερης αυστηροποίησης του νόμου. Όσο οι εξελίξεις σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο θα επιδεινώνονται και οι συνακόλουθες πιέσεις στην κυβέρνηση θα εντείνονται, τόσο το μεταναστευτικό θα αναδεικνύεται σε προνομιακό πεδίο επίδειξης συνεπούς ισχύος. Στο γήπεδο της μετανάστευσης, οι πιέσεις προς την κυβέρνηση εκ δεξιών θα είναι σαφέστατα ισχυρότερες από τις αντίστοιχες εξ αριστερών, και το έδαφος θα γίνεται ολισθηρότερο. Όσοι μιλούν για αρχές του κράτους δικαίου ίσως πρέπει να εύχονται μια σύντομη διευθέτηση του ζητήματος της ιθαγένειας με τους τωρινούς όρους παρά μια μεταγενέστερη διαχείρισή του με πολύ δυσμενέστερους.

Οι παραπάνω εκτιμήσεις του γενικότερου πλαισίου συμπληρώνονται από ορισμένα αδιαμφισβήτητα στοιχεία. Σύμφωνα με το Υπουργείο Εσωτερικών, η Ελλάδα δεν προχωρεί σε αθρόες πολιτογραφήσεις αλλοδαπών και σε «μαζικές ελληνοποιήσεις», όπως ανακριβώς και κατά κόρον διακινείται από ΜΜΕ, πολιτικούς σχηματισμούς και διαδικτυακά χαλκεία. Μετά τον Ν. 3838 πραγματοποιούνται οι μισές πολιτογραφήσεις συγκριτικά με το 2009 και μάλιστα με διαφανείς διαδικασίες, καθώς οι αιτήσεις εξετάζονται από επιτροπές που έχουν συσταθεί για τον σκοπό αυτό. Η συντριπτική πλειονότητα χορήγησης της ελληνικής ιθαγένειας αφορά ομογενείς, ενώ σε οικονομικούς μετανάστες ο αριθμός είναι ελάχιστος. Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι λοιπόν μάλλον η ανεπαρκής εφαρμογή του νόμου και οι ελλείψεις στις απαιτούμενες δομές παρά η καταχρηστική παροχή ιθαγένειας.

Η αυστηροποίηση του νόμου θα εκπέμψει ένα μήνυμα περιχαράκωσης, μήνυμα ιδιαίτερα αρνητικό σε περίοδο αυξημένης έντασης του ξενοφοβικού κλίματος και ανόδου του ρατσιστικού λόγου και της βίας με ρατσιστικό κίνητρο. Πρόκειται για μια συζήτηση περί όνου σκιάς, μακριά από όσα αποτελούν τα μεγάλα προβλήματα συνοχής και διαβίωσης τμημάτων της ελληνικής κοινωνίας με όρους στοιχειώδους αξιοπρέπειας. Η δημοφιλής διατύπωση «ο λαθρονόμος Ραγκούση θα κάνει την Ελλάδα πόλο έλξης μεταναστών» αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα του τρόπου με τον οποίο η αδηφάγα Ακροδεξιά προωθεί την ατζέντα της, βασισμένη στη δημιουργία μιας εικονικής πραγματικότητας φόβου.

Εν κατακλείδι, θεωρώ το διαφαινόμενο μέτριο κλείσιμο της ιθαγενειακής στρόφιγγας ως αποτέλεσμα ενός εύλογου συμβιβασμού, με βάση τη σύνθεση της κυβερνητικής συμμαχίας και τις διαθέσεις του εκλογικού σώματος. Αυτή η θεώρηση δεν αναιρεί όμως το αρνητικό πρόσημο της αλλαγής του νόμου, με γνώμονα την επιδιωκόμενη ένταξη των αλλοδαπών που ζουν νόμιμα στην Ελλάδα για μεγάλο διάστημα και έχουν αναπτύξει βιοτικούς δεσμούς με τη χώρα.

 http://enthemata.wordpress.com