Να συμφωνήσουν, κυβέρνηση και κόμματα, στη δημιουργία ανεξάρτητων θεσμικών αρχών αξιολόγησης σε όλο το Δημόσιο
Κομματικό κράτος και αξιολόγηση
Μεταπολεμικά και μέχρι σήμερα δομήθηκε μια λειτουργία που αφορούσε τη διοίκηση του κράτους στο επιτελικό και διευθυντικό επίπεδο των υπουργείων, δημόσιων οργανισμών, στρατιωτικών και δικαστικών ιεραρχιών, η οποία είχε απόλυτη συνάφεια με τα κόμματα εξουσίας.
Δηλαδή κάθε κόμμα που κέρδιζε στις εκλογές θεωρούσε ότι έχει και τη «θεσμική» εξουσιοδότηση να «ελέγχει» την κρατική ανώτατη ιεραρχία με δικά του στελέχη ανεξαρτήτως γνώσεων, ικανοτήτων και δυνατοτήτων, έχοντας έτσι τα γνωστά διαχρονικά αποτελέσματα της διαφθοράς, του νεποτισμού και της αναποτελεσματικότητας της διοίκησης.
Δυστυχώς, όπως βλέπουμε, συνεχίζεται η ίδια λογική της ελεγχόμενης διορισμένης διευθυντικής ιεραρχίας, όπου μάλιστα στην πρόσφατη τρικομματική και δικομματική κυβέρνηση ορίστηκε και ποσόστωση (4-2-1 ή 4-2) στελεχών από κάθε κόμμα ανάλογα με τα εκλογικά του ποσοστά. Αυτή η διαπίστωση δεν φαίνεται να ενοχλεί σε επίπεδο δημοκρατίας την κοινωνία, αφού όλοι το θεωρούν «φυσιολογικό» και ίσως κάποιοι να παραμένουν με την ελπίδα-προσδοκία της δικής τους σειράς.
Σοβαρό θέμα που εμπλέκεται με τη λειτουργία της διορισμένης ιεραρχίας της διοίκησης αποτελεί η αξιολόγηση, ένας θεσμός τόσο αναγκαίος όσο και υποχρεωτικός σε κάθε οργανωμένη δραστηριότητα. Η αξιολόγηση διαχρονικά ήταν και είναι σημείο «σύγκρουσης» ανάμεσα στην κυβέρνηση, την αντιπολίτευση και τους συνδικαλιστές, αφού περιστασιακά, χωρίς επιστημονική τεκμηρίωση, προτείνονται τρόποι και μέσα τα οποία ο κάθε υπουργός αποφασίζει στο χώρο εποπτείας του (εκπαίδευση, οργανισμοί κ.ά.). Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η αξιολόγηση να χρησιμοποιείται ως μέσο «υποταγής, ελέγχου και διάκρισης» των υπαλλήλων, ειδικότερα σήμερα που επιβάλλονται διαθεσιμότητες και απολύσεις.
Κυρίαρχο ρόλο στην αξιολογική διαδικασία έχει ο ανθρώπινος παράγοντας, κάτι που στη διορισμένη ή με αναξιοκρατικά κριτήρια επιλογή της ανώτατης κρατικής ιεραρχίας λειτουργεί και επηρεάζει καθοριστικά το σύστημα και την αποτελεσματικότητα της εφαρμογής του.
Επίσης η απόδοση ευθύνης αξιολόγησης σε επιλεγμένους διευθυντές της διοίκησης με ορισμένο χρόνο θητείας και χωρίς ειδική κατάρτιση επιβαρύνει ακόμα περισσότερο την όλη διαδικασία, με αποτέλεσμα τη δικαστική εμπλοκή με πολλές ανατροπές.
Γι' αυτό το λόγο άμεσα κυβέρνηση και κόμματα πρέπει να συμφωνήσουν στη δημιουργία ανεξάρτητων θεσμικών αρχών αξιολόγησης σε όλο το Δημόσιο, έτσι ώστε να αποτελέσουν αξιόπιστους και αποτελεσματικούς μηχανισμούς δημοκρατικού ελέγχου. Η ανεξαρτητοποίηση της αξιολόγησης ανέκαθεν ήταν το ζητούμενο των αντιπολιτευόμενων κομμάτων, αλλά ποτέ όταν γινόντουσαν κυβερνώσα πλειοψηφία το εφάρμοσαν. Είναι επιτακτική ανάγκη, λοιπόν, τώρα και πριν απ' τις επόμενες εκλογές όλοι να δεσμευτούν ότι θα καταργήσουν τους κομματικούς διορισμούς στους κρατικούς οργανισμούς, στην ιεραρχία των δικαστηρίων και του στρατού και ότι θα θεσμοθετήσουν την επιλογή τους μέσω ανεξάρτητου συστήματος αξιολόγησης.
Ετσι θα δείξουν και τις πραγματικές τους προθέσεις για ένα τόσο σοβαρό θέμα που αφορά τη διοίκηση του κράτους και την αποτελεσματικότητα της εξυπηρέτησης των πολιτών με την εξαφάνιση του ρουσφετιού και της γραφειοκρατίας. Αυτό κυρίως θα βοηθήσει την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, που φαίνεται ότι θα είναι η επόμενη κυβερνώσα πλειοψηφία, να προλάβει τις κυοφορούμενες εσωκομματικές διεργασίες για το «μοίρασμα» της κυβερνητικής πίτας που ορέγονται τα μεσαία και χαμηλά κομματικά στελέχη των διαφόρων συνιστωσών του.
Χωρίς ανεξάρτητη και αξιοκρατική διοίκηση στο κράτος, το στρατό και τη Δικαιοσύνη, δεν μπορεί η δημοκρατία να έχει εγγυήσεις ισοπολιτείας, ασφάλειας και ισονομίας. Η μεταπολιτευτική δημοκρατία μετά σαράντα χρόνια χρειάζεται ενίσχυση σε πλάτος και βάθος, έτσι ώστε να αποκοπεί οριστικά από τη μιζέρια και την αναξιοκρατία των «κομματικών» στο κράτος και στη διοίκησή του.
* αναπληρωτή καθηγητή Πανεπιστημίου Πελοποννήσου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου