Οι κάλπες στα σχολεία
Παναγιώτης Χατζημωυσιάδης
Η διαδικασία της ψηφοφορίας μέσα από την οποία εκφράστηκε αυτή η βούληση ολοκληρώθηκε στις 10 Ιουνίου στην περίπτωση της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και στις 19 Ιουνίου στην περίπτωση της δευτεροβάθμιας και η μέχρι τώρα εικόνα δείχνει ότι δεν ξεπερνούν το 20% οι σχολικές μονάδες που αλλάζουν διευθυντή. Που σημαίνει ότι η συντριπτική πλειονότητα των μέχρι τώρα διευθυντών συνεχίζει να παραμένει στη θέση της με τη δημοκρατική πλέον νομιμοποίηση και του συλλόγου διδασκόντων.
Πολύ κακό λοιπόν για το τίποτα; Ασφαλώς, όχι.
Μια ψυχολογική ερμηνεία θα μπορούσε να αποδώσει τις περιορισμένες αλλαγές που έγιναν στο αίσθημα της σιγουριάς που εμπνέει μια ήδη δοκιμασμένη λύση, έστω και αν δεν είναι η καλύτερη, σε σύγκριση με την ανασφάλεια που καλλιεργεί μια νέα προοπτική. Η βαθύτερη όμως αιτία βρίσκεται στο νέο θεσμικό πλαίσιο που α) πριμοδοτώντας την υπηρεσιακή κατάσταση και τη διοικητική εμπειρία με δυσανάλογα υψηλά μόρια έθεσε σχεδόν εκτός μάχης αρκετούς νέους εκπαιδευτικούς και β) συνεχίζει να ρίχνει το βάρος στα αντικειμενικά μετρήσιμα προσόντα των υποψήφιων διευθυντών, επιφυλάσσοντας στη γνώμη του συλλόγου διδασκόντων έναν μειωμένο συντελεστή της τάξης του 34%. Και αυτό με τη σειρά του θα μπορούσε να εκληφθεί σαν ένα διπλό φίλτρο προστασίας μπροστά στους κραδασμούς που πιθανώς θα προκαλούσε ο νέος τρόπος επιλογής, αλλά στην πραγματικότητα δείχνει ότι η ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας δεν φαίνεται ακόμη να εμπιστεύεται το κλίμα δημοκρατίας που παρ' όλα αυτά προσπαθεί να εισαγαγάγει στον τρόπο λειτουργίας των σχολικών μονάδων.
Υπάρχουν βέβαια και πρόσθετες ενστάσεις όπως όλη αυτή η βιομηχανία των διευκρινιστικών εγκυκλίων για τις λεπτομέρειες που ξέφυγαν από τον αρχικό σχεδιασμό ή κάποιες στρεβλώσεις που παρατηρήθηκαν σε ορισμένες μικρές σχολικές μονάδες όπου μία και μόνη ψήφος αποδείχτηκε ικανή για τον ορισμό διευθυντή ή αθέμιτες τεχνικές που εφαρμόστηκαν από κάποιους υποψηφίους προς άγραν ψήφων ή κυρίως θεσμικές ελλείψεις που αναφέρονται στη διατήρηση των υπεραρμοδιοτήτων του διευθυντικού ρόλου σε βάρος του συλλόγου διδασκόντων.
Τίποτα όμως απ' όλα αυτά δεν μπορεί να ακυρώσει τον θετικό χαρακτήρα της εκλογικής διαδικασίας που έθεσε εκτός διοίκησης αρκετές από τις πιο κραυγαλέες περιπτώσεις ανεπαρκών διευθυντών ή διευθυντών που προσπάθησαν να μετατρέψουν τις σχολικές μονάδες σε προσωπικά τους φέουδα ή διευθυντών που κρυμμένοι πίσω από την προωθούμενη αξιολόγηση επιχείρησαν να εγκαθιδρύσουν ένα καθεστώς κατατρομοκράτησης, φίμωσης και χειραγώγησης του συλλόγου διδασκόντων. Αλλά το πιο σημαντικό απ' όλα είναι αυτή ακριβώς η εμπειρία της δημοκρατίας που έζησαν οι εκπαιδευτικοί στις 10 και στις 19 Ιουνίου, όταν για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια παραγκωνισμού και απαξίωσης κλήθηκαν κατά την παρουσίαση των υποψηφιοτήτων να συζητήσουν, να συναποφασίσουν και να επιλέξουν ανάμεσα σε διαφορετικά οράματα και στρατηγικές για τη βελτίωση της λειτουργίας των σχολικών μονάδων.
Στην τελική λοιπόν αποτίμηση θεωρώ ότι το πρόσημο είναι ολοφάνερα θετικό και μπορεί στο εξής να γίνει ακόμη πιο θετικό αρκεί αφενός η εκπαιδευτική κοινότητα να υπερασπιστεί με υπευθυνότητα το νέο μέτρο και αφετέρου η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας να βαθύνει τον δημοκρατικό χαρακτήρα του με πρόσθετες ρυθμίσεις.
ΑπάντησηΔιαγραφήΜε βάση τις απόψεις αυτές μου δίνεται η εντύπωση ότι ο συγγραφέας αυτού του άρθρου
είτε δεν είναι μάχιμος εκπαιδευτικός είτε στο δικό του σχολείο λειτούργησε το δημοκρατικό αντανακλαστικό των εκπαιδευτικών ανεπηρέαστο και καθαρό. Γιατί πολλοί από μας βιώσαμε μια άλλη πραγματικότητα που καμία σχέση δεν έχει με δημοκρατία. Πόσο δημοκρατικό μπορεί να είναι το αντανακλαστικό των εκπαιδευτικών όταν καλούνται να ψηφίσουν μεταξύ του διευθυντή τους (με παγιωμένη σχέση εξουσίας για αρκετά ίσως χρόνια) που η επίκληση στο συναίσθημα ή σε άλλες πιέσεις ή σε άλλα δελεαστικά μέσα (καλύτερη συμπεριφορά, χάρες, κεράσματα και άλλα πολλά υποσχόμενα τερτίπια) δεν είχε μεγαλύτερη βαρύτητα από τον τρόπο που μπορεί να είχε ο συνάδελφος τους της διπλανής καρέκλας που ήταν συνυποψήφιος;
Πόσο δημοκρατικό μπορεί να είναι το αντανακλαστικό όταν ο "φόβος" μήπως ό ίδιος ξαναβγει και μετρώντας τα κουκιά του ανακαλύψει ότι δεν τον ψηφίσαμε;
Πόσο σίγουροι είμαστε ότι οι εκπαιδευτικοί θέτουν ως κριτήριο το "όραμα" που κομίζουν ο κάθε υποψήφιος και όχι το προσωπικό τους συμφέρον για να τα έχουν καλά με τον διευθυντή του αν ξαναβγει;
Επίσης, ενώ υποβαθμίστηκαν τελείως τα μετρήσιμα (σαν να είναι παντελώς ανίκανοι όλοι όσοι πραγματικά μόχθησαν, έκαναν έρευνες, δημοσιεύσεις, πατησαν το διάβασμα της αρκούδας για να αποτελειώσουν μια διατριβή για πέντε ή περισσότερα χρόνια ενώ παράλληλα δούλευαν-αν υπολογίσει κανείς ότι ένα διδακτορικό τιμάται όσο 1 1/2 χρόνος υπηρεσίας-γιατί να μην είναι ικανός να διοικήσει ένα σχολείο, καθένας που έχει αποκτήσει τόσες δεξιότητες συγγραφής, οργάνωσης, ερευνας, επιμόρφωσης, εισηγήσεων, κριτικής σκέψης καθώς και τόσων γνώσεων σε σχέση με κάποιον που έχει 4 χρόνια περισσότερα χρόνια μέσα στην τάξη) δίνονται απλόχερα 3 μόρια για διοικητική εμπειρία. Λες και αυτός που έχει διατελέσει διευθυντής ήταν απαραίτητα άξιος και ικανός...έτσι αυτόδίκαια...
Λοιπόν, όσο και να θέλουμε να ερμηνεύσουμε τα πράγματα κατά πώς μας βολεύει, υπάρχουν αντικειμενικά στοιχεία που καθιστούν τον τρόπο επιλογής διευθυντών...ανεπαρκή. Επίσης επειδή το νόμισμα έχει πάντα δύο όψεις το 90% των σχολείων που δεν άλλαξαν διευθυντή ενδέχεται να είναι επειδή υπήρξε ψυχολογική πίεση, ανέντιμα μέσα. Αξίζει να γίνει μια έρευνα στα σχολεία για να διαπιστωθεί το κλίμα που επικρατούσε και όλα τα παραπάνώ και πολλά περισσότερα που ο κάθε μάχιμος από μας έχει υπόψη του από το σχολείο του, τα διπλανά, τα παραδιπλανά....
Ευχαριστώ
Λυπάμαι αλλά αν δεν μπορούμε να εκφράσουμε την προτίμησή μας σε μυστική ψηφοφορία τότε δεν είμαστε άξιοι να λεγόμαστε εκπαιδευτικοί. Φοβισμένος εκπαιδευτικός ,τον φόβο και την υποταγή θα διδάξει.
ΑπάντησηΔιαγραφήΓια την αποκατάσταση της αλήθειας, ο συντάκτης του άρθρου είναι και μάχιμος εκπαιδευτικός και στο σχολείο του δεν λειτούργησε το δημοκρατικό αντανακλαστικό των εκπαιδευτικών καθαρό και ανεπηρέαστο. Επειδή όμως κατανοώ απολύτως την ένσταση και έχω υπόψη μου τα προβλήματα, αντιτείνω ότι μπορεί η δημοκρατία είναι μια διαρκής, επίπονη και επικίνδυνη ισορροπία ανάμεσα σε πολλούς κινδύνους, αλλά η επίκληση σε αυτούς τους κινδύνους δεν είναι λόγος για την απόρριψή της.
ΑπάντησηΔιαγραφήΔεν είναι θέμα απορριψης της δημοκρατικής διαδικασίας. Είναι ότι με τον τρόπο που έχουμε μάθει να λειτουργούμε ως λαός στον τρόπο που ψηφίζουμε (προσανατολισμός στο ατομικό και όχι συλλογικό καλό), αυτού του τύπου η δημοκρατία δεν αναδεικνύει πραγματικά τους ικανούς. Το πώς θα ήταν τα σχολεία αν ψηφίζονταν για διευθυντές, ανεπηρέαστα και καθαρά χωρίς κόμπλεξ και σύνδρομα κατωτερότητας των ψηφοφόρων, οι υποψήφιοι εκείνοι που είχαν όραμα για το δημοκρατικό σχολείο και όχι πελατειακές σχέσεις...δε θα το μαθουμε ποτέ! Γιατί μη μου πείτε ότι κάποιοι συνάδελφοι είναι έτοιμοι να αποδεχθούν ανθρώπους με περισσότερα προσόντα χωρίς να τους κολλάνε την ταμπέλα του ψώνιου, μη μου πείτε ότι σε μια σχολική μονάδα αξιοποιείται ουσιαστικά ο συνάδελφος που ξέρει και κάνει κάποια πράγματα παραπάνω-λειτουργεί καινοτόμα και εναλλακτικά-για να βοηθήσει ή να προάγει το εκπαιδευτικό έργο και των υπολοίπων εφόσον του ζητηθεί αφού τις περισσότερες φορές είναι ο τρελός του χωριού ή στην καλύτερη χρησιμοποιείται μόνο από τον διευθυντή για να επιδειχθεί το σχολείο του με εκδηλώσεις για το κοινό. Σπάνια ίσως...όταν υπάρχει η κρίσιμη μάζα εκπαιδευτικών με ανοιχτά μυαλά...ΣΤην αντίθετη περίπτωση ο εκπαιδευτικός που έχει όραμα από τη θέση του μάχιμου, δεν μπορεί να το μοιραστεί ούτε καν με το συνάδελφό του της διπλανής πόρτας για τους λόγους που είπαμε παραπάνω. Πώς λοιπόν θα ψηφιστεί ως διευθυντής αφού δεν αντιπροσωπεύει την υπόλοιπη κουλτούρα του σχολείου; Ο αγώνας ήταν άνισος αν λάβουμε υπόψη τη βασική παράμετρο: το κλίμα που υπάρχει στα σχολεία, τα λάθη του συστήματος να μοριοδοτούνται αυτοδίκαια οι διατελέσαντες διευθυντές και η υποβάθμιση των προσόντων όπως ένα διδακτορικό. Επίσης δε λαμβάνεται υπόψη, δε μοριοδοτείται, το επιστημονικό έργο του υποψηφίου το οποίο πιστοποιεί το κατά πόσο αξιοποίησε τις γνώσεις και τις επιπλέον σπουδές του και δεν είναι μόνο στα χαρτιά (εισηγήσεις σε συνέδρια, επιμορφωτικό έργο κ.λπ). Μια επίσης ένδειξη ότι το κριτήριο των εκπαιδευτικών δεν είχε καμία σχέση με το συλλογικό τους συμφέρον και με το όραμα του υποψήφιου για ένα δημοκρατικό σχολείο είναι ότι σε πολλά σχολεία ψηφίστηκαν οι διευθυντές που πριν από λίγους μήνες είχαν στηρίξει την αξιολόγηση, είχαν πείσει το σύλλογο να δώσει μια ωραία εκθεσούλα στο σύμβουλο και τους έλεγαν ότι "με εκείνον διευθυντή" είναι πολύ τυχεροί που θα αξιολόγηθούν...Πού είναι λοιπόν η δημοκρατική σκέψη και η συλλογική συνείδηση όταν οι ίδιοι άνθρωποι υπέγραφαν ενάμιση χρόνο πριν κατά της αξιολόγησησης εφόσον φτάσαμε στο 90% των υπογραφών; Αυτό το 90% άφησε τους ίδιους διευθυντές να το αξιολογήσουν....!
ΔιαγραφήΘα με βρείτε σύμφωνο στα περισσότερα απ' όσα λέτε. Η βασική μου ένσταση είναι ότι η δημοκρατία είναι πρωτίστως διαδικασία και όχι κατάληξη και εντός της πλάθονται συνειδήσεις και διαμορφώνονται συλλογικότητες, Ό,τι είδα σε αυτή την ψηφοφορία ήταν ένα δειλό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση, και θαρρώ ότι πρέπει να αναγνωριστεί. Ούτως ή άλλως, τούτη η ελληνική κοινωνία, καθρέφτης το σχολείο, αντανάκλασή της οι εκπαιδευτικοί, αλλά κάπως πρέπει να ξεκολλήσουμε. Σας καλημερίζω.
ΔιαγραφήΜε την ευκαιρία, σας ευχαριστώ για την αναδημοσίευση.
ΑπάντησηΔιαγραφή