Το φάντασμα της ενότητας, οι «ενάρετες» συνιστώσες και οι πενθούντες διανοούμενοι του ΣΥΡΙΖΑ
ΤΟΥ ΤΑΣΟΥ ΑΝΑΣΤΟΠΟΥΛΟΥ*
Μια προσωπική μου αυταπάτη υπήρξε για δεκαετίες η πεποίθηση ότι η συγκρότηση αρχικά του ΣΥΝ και μετά του ΣΥΡΙΖΑ με βάση τις τάσεις ως ιδεολογικά ρεύματα ήταν σημαντικό βήμα προς την κατοχύρωση της εσωκομματικής δημοκρατίας και την κατάκτηση της ενότητας μέσα από τη διαφορετικότητα. Όταν από το 1978 πήγαινα στις συνελεύσεις του ΚΚΕ εσ. επικαλούμενος τις προτάσεις του Αλτουσέρ σχετικά με το «Τι πρέπει να αλλάξει στο κομμουνιστικό κόμμα», η τασική λειτουργία φάνταζε περίπου ως παράδεισος.
Ακόμη και όταν είχε γίνει πλέον φανερό ότι η ενοποιητική διαδικασία του ιδρυτικού συνεδρίου είχε αποτύχει, ακόμη και όταν είχε γίνει αντιληπτό ότι οι τάσεις απείχαν πολύ από του να είναι ρεύματα ιδεών, λειτουργώντας πλέον απροκάλυπτα στην καλύτερη περίπτωση ως μηχανισμοί ανάδειξης στελεχών και στη χειρότερη ως κόμματα που χρησιμοποιούσαν τον ΣΥΡΙΖΑ ως μαζικό χώρο, οι ανησυχίες μου εξουδετερώνονταν από την εκλογική άνοδο του κόμματος, ενώ η αυταπάτη μου είχε αντικατασταθεί από μια ψευδαίσθηση ομαλότητας συνοδευόμενη από τον ευσεβή πόθο ότι όλα στο τέλος θα πάνε καλά.
Από την επανεκκίνηση του ΣΥΡΙΖΑ, το 2011, η πραγματική κατάσταση στο κόμμα συγκαλυπτόνταν από ύμνους προς την ενότητα της Αριστεράς από όλες τις αντιτιθέμενες εσωκομματικές ομάδες. Όμως, οι περισσότεροι δεν μιλούσαν για την πραγματική ενότητα αλλά για το φάντασμά της. Η κομματική ρητορεία περί ενότητας λειτουργούσε ως αδιαφανές πέπλο, πίσω από το οποίο οι συνιστώσες σφάζονταν και πυροβολούνταν και μπροστά από αυτό αυτοπαρουσιάζονταν ως ενάρετα ρεύματα ιδεών, αφού πιο πριν είχαν συμφωνήσει στο ποσοστιαίο μοίρασμα της κομματικής ισχύος. Τα προβλήματα της κομματικής οικοδόμησης αποτέλεσαν την παγίδα μέσα στην οποία μας έσπρωξε η ανάληψη της διακυβέρνησης. Τα γεγονότα του επταμήνου αποκάλυψαν ότι η ιδέα του ενιαίου κόμματος των μελών δεν υπηρετήθηκε ούτε από την πλειοψηφία ούτε από τη μειοψηφία. Η μεν πρώτη, με τις πρακτικές της ηγετικής ομάδας, ιδιαίτερα μετά τις εκλογές του 2012, έφερε σε απόγνωση τους ειλικρινείς υποστηρικτές της ιδέας και πρόσφερε εύφορο έδαφος στον κάθε είδους φραξιονισμό, η δε δεύτερη, αποφεύγοντας κάθε ευκαιρία πλειοψηφικής συσπείρωσης δυνάμεων απέναντι στην προεδρική τάση, όπως π.χ. στο ιδρυτικό συνέδριο, απέδειξε ότι ήταν έτοιμη από καιρό να αποχωρήσει από το κόμμα μόλις εκτιμήθηκε ότι η επιρροή του ΣΥΡΙΖΑ μετά τις 13.7.2015 θα άρχιζε να κάμπτεται, αποκομίζοντας ένα τμήμα της προστιθέμενης αξίας που παρήγαγε η δράση του ενιαίου κόμματος με τη συγκεκριμένη ηγεσία.
Οι εκλογικές νίκες συνδυάστηκαν με την αποκάλυψη της σαθρότητας του κομματικού ιστού. Οι κυβερνητικές ευθύνες και η ανεπαρκέστατη προετοιμασία μας γι' αυτές όξυναν στο έπακρο τις αντιθέσεις ανάμεσα στις διαφορετικές στρατηγικές που διαπερνούσαν το σώμα του κόμματος. Μπροστά σ' αυτές τις αντιθέσεις και οδεύοντας προς τη συμφωνία της 12ης Ιουλίου και τις ψηφοφορίες για τα προαπαιτούμενα το τασικό μοντέλο κατέρρευσε με πάταγο.
Συμμετείχα και συμμετέχω στον ΣΥΡΙΖΑ με την πεποίθηση ότι μπορεί να είναι ένα πολιτικό υποκείμενο με μακροχρόνια προοπτική. Οι κατά συρροή παραιτήσεις και αποχωρήσεις κορυφαίων στελεχών, αντιπροσωπεύοντας μια μεγάλη καταστροφή πολιτικού κεφαλαίου, μου προκαλούσαν αρχικά ένα αίσθημα αποθάρρυνσης και απογοήτευσης ως προς τη βιωσιμότητα του εγχειρήματος της αριστερής διακυβέρνησης. Όμως, οι πιο πρόσφατες και με αυξανόμενο ρυθμό παραιτήσεις «πενθούντων» στελεχών έχουν αντικαταστήσει το αίσθημα αυτό με οργή. Αναρωτιέμαι γιατί μπροστά στα κλιμακούμενα φαινόμενα λειτουργίας της ηγετικής ομάδας έξω από τον έλεγχο των κομματικών οργάνων, π.χ. μετά το ιδρυτικό και το «Διαρκές» Συνέδριο, δεν υπήρξε μια αντίστοιχη κίνηση διαμαρτυρίας που θα έθετε στην ηγετική ομάδα με σαφή τρόπο τις ενστάσεις των στελεχών για τα προβλήματα λειτουργίας του κόμματος, δίνοντας παράλληλα ένα ισχυρό σήμα στα απλά μέλη. Τα μακροσκελή κείμενα παραιτήσεων και οι δηλώσεις περί «πένθους» από πολυγραφότατα και υπερδραστήρια πρώην κομματικά στελέχη αδυνατούν να κρύψουν την αυταρέσκεια μιας κοινωνικής ομάδας που καθιερώθηκε να προβάλλεται ως η διανοητική ελίτ τής εκτός ΚΚΕ Αριστεράς.
Τώρα που οι αυταπάτες κατέρρευσαν, ας ελπίσουμε ότι το πέταγμα της γλαύκας μες στο σούρουπο θα φέρει επιτέλους τη σοφία, τη γνώση και τη σοβαρότητα στον ΣΥΡΙΖΑ πριν βραδιάσει για τα καλά.
* Ο Τάσος Αναστόπουλος είναι πανεπιστημιακός στο ΑΠΘ, μέλος Ο.Μ. ΣΥΡΙΖΑ Μίκρας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου