Τα Βαλκάνια, που για χρόνια τροφοδοτούσαν τη φαντασίωση των Ευρωπαίων, με τους μύθους, τους θρύλους και τις αντιφατικές ταυτότητές τους, σήμερα βρίσκονται στην πρωτοπορία των πιο σκοτεινών ιδεών. Οι λαοί των Βαλκανίων, τα τελευταία χρόνια, έχουν ζήσει μεγάλες ανατροπές, πολέμους, επεμβάσεις, εμφυλίους, άγριους εθνικισμούς, φτώχεια, διαψεύσεις, ώστε να τους περισσεύει αλληλεγγύη, για ακόμα πιο αδύναμους από αυτούς. Η απαγόρευση εξόδου και η αποδοχή εγκλωβισμού των εισερχομένων προσφύγων στην Ελλάδα έχει ήδη εξαγγελθεί. Τώρα εξαγγέλλεται και το σχέδιο απαγόρευσης εισόδου στα ελληνικά νησιά. Η Τουρκία, η οποία αξίωνε όλο και μεγαλύτερη οικονομική βοήθεια και όχι μόνο, από την Ε.Ε., ώστε να απαγορεύσει την παράνομη διακίνηση προσφύγων και μεταναστών από τα τουρκικά παράλια προς τα ελληνικά νησιά, τελικά εξασφάλισε την εμπλοκή του ΝΑΤΟ στο προσφυγικό.
Η στρατιωτικοποίηση του προσφυγικού σε μια τόσο ευαίσθητη περιοχή εγκυμονεί μεγάλους κινδύνους για την ειρήνη. Η Τουρκία δεν έχει ποτέ κρύψει το άμεσο ενδιαφέρον της για τις εξελίξεις στη Συρία ούτε την εχθρότητα της απέναντι στην εμπλοκή της Ρωσίας στην περιοχή. Η νομιμοποίηση του ΝΑΤΟ στην περιοχή, με πρόσχημα το προσφυγικό, από τη μια καθησυχάζει την ανασφάλεια της Ευρώπης για το προσφυγικό ρεύμα, από την άλλη αποτελεί προοίμιο για την εμπλοκή του ΝΑΤΟ στο συριακό, ως αντίπαλο δέος στη Ρωσία. Τα θύματα για μια ακόμα φορά, οι άμαχοι και οι πρόσφυγες.
Η Ευρώπη αδιαφορεί αν με την πολιτική της αυτή θα παράγει όλο και περισσότερους πρόσφυγες πολέμου στη Συρία. Αρκεί οι πόρτες της να είναι κλειστές για τα θύματα αυτής της πολιτικής. Επικίνδυνα μέτρα στη θάλασσα για το χτύπημα δήθεν των διακινητών, αλλά στην ουσία κατά των προσφύγων, περιλαμβάνει η νέα πολιτική που εξαγγέλθηκε. Όλες οι αποφάσεις της Κομισιόν και των συνόδων κορυφής για μετεγκατάσταση (relocation) και για επανεγκατάσταση (resettlement), έμειναν στα χαρτιά, αφού δεν είχαν δεσμευτικότητα για τα κράτη-μέλη.
Δεσμευτικότητα και υποχρεωτικότητα αποδεικνύεται ότι έχουν μόνο τα μέτρα κατά των χωρών που σέβονται τα δικαιώματα των προσφύγων και τις ευρωπαϊκές συνθήκες. Απείθαρχες θεωρούνται οι χώρες που έχουν δημοκρατικές κυβερνήσεις και διέπονται από ανθρωπισμό. Οι χώρες που διέπονται από ανοιχτό ρατσισμό απολαμβάνουν ασυλίας. Αν όντως ήθελαν να βγάλουν από τη μέση τους διακινητές και να χτυπήσουν το trafficking, θα έπαιρναν και ταυτόχρονα μέτρα για ασφαλείς διόδους των προσφύγων στην Ευρώπη. Η Ευρώπη όμως δεν θέλει πρόσφυγες στο έδαφός της και ταυτόχρονα θέλει να καθορίσει τις εξελίξεις στη Συρία, μετά τη λήξη του πολέμου, στο μεγάλο φαγοπότι της ειρήνης.
Σε αυτό το σχέδιο, που περιλαμβάνει βία, κινδύνους για την ειρήνη στην περιοχή, καταπάτηση της Συνθήκης της Γενεύης, εκατόμβες αμάχων και υγρούς τάφους πνιγμένων, όλα τα κράτη - μέλη θα συμφωνήσουν και θα συμμορφωθούν. Εξάλλου τα όρια μεταξύ ρεαλισμού και κυνισμού έχουν προ πολλού καταργηθεί.
Κλειστή η είσοδος των προσφύγων στην Ευρώπη λοιπόν, από ξηρά και θάλασσα, με ό,τι αυτό σημαίνει και με όποιες παράπλευρες απώλειες προκύψουν. Η στρατιωτικοποίηση του προσφυγικού και η ανάθεση της διαχείρισής του στο ΝΑΤΟ, αποτελεί την απόλυτη παραδοχή της Ε.Ε. ότι είναι ανίκανη να αντιμετωπίζει ενιαία, ισότιμα και ειρηνικά τις σύγχρονες προκλήσεις. Ένα - ένα πέφτουν τα τελευταία οχυρά και τα τελευταία ταμπού τού πάλαι ποτέ ευρωπαϊκού νομικού πολιτισμού, του εναπομείναντος ευρωπαϊκού Διαφωτισμού.
Σαν πολεμικό ανακοινωθέν ακούστηκε ότι η θάλασσα του Αιγαίου θα γίνει θέατρο συγκρούσεων με τους διακινητές, που θα περιλαμβάνει υποχρεωτικές απωθήσεις (push back) μέσα στη θάλασσα, προσφύγων και μεταναστών, ηλικιωμένων και βρεφών, παιδιών και γυναικών. Η Συνθήκη της Γενεύης του 1951, που εξοπλίζει τους πρόσφυγες με δικαιώματα, με πιο βασικό την υποβολή ατομικού αιτήματος ασύλου, και υποχρεώνει όσους την έχουν υπογράψει να δέχονται πρόσφυγες στο έδαφός τους και να εξετάζουν τις αιτήσεις τους, εξαγγέλθηκε ότι καταργείται λόγω του πολέμου κατά των διακινητών. Η απαγόρευση μαζικών απελάσεων, όπως προβλέπεται στο 4ο Πρωτόκολλο, αίρεται.
Ένα χρόνο τώρα, η Ε.Ε. διακήρυττε την ανάγκη προστασίας των προσφύγων και την ανάγκη διαχωρισμού τους από τους μετανάστες. Ξαφνικά αποφάσισε ότι θα τύχουν της ίδιας μεταχείρισης. Τα περιβόητα hotspot, πέντε τον αριθμό, που έπρεπε η Ελλάδα να φτιάξει στα ελληνικά νησιά, για να γίνεται ο διαχωρισμός προσφύγων και μεταναστών, δεν επαρκούν πλέον. Η κοινή μεταχείρισή τους είναι και επιχειρησιακά πιο εύκολη και πολιτικά πιο αποτελεσματική, αφού στην ουσία συμπυκνώνει την απαγόρευση εισόδου τους στα εξωτερικά σύνορα της Ευρώπης.
Τόσες απειλές για αποβολή από τη Σένγκεν, τόσες πιέσεις για ταυτοποιήσεις και αποτυπώματα, τόσοι φόβοι για εγκλωβισμό στην Ελλάδα χιλιάδων προσφύγων, τόσες εκκλήσεις για να κάνει η Ελλάδα επαναπροωθήσεις, απελάσεις, απωθήσεις και λύνονται ως διά μαγείας, χάρις στο ΝΑΤΟ!
Βέβαια, το πώς θα εξελιχτεί αυτό το νέο σχέδιο και τι επιπτώσεις θα έχει στην περιοχή, μένει να το δούμε. Ξέρουμε ιστορικά ότι δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις για τόσο σοβαρά ζητήματα και μάλιστα με κινητοποίηση στρατιωτικής μηχανής. Δικαιολογημένα λοιπόν ανησυχούν και όσοι φοβούνται τα επιθετικά σχέδια της Τουρκίας στο Αιγαίο και την πιθανή καταφυγή της σε αντιπερισπασμό στην περιοχή, μετά από πιθανή αποτυχία της να ενισχύσει τη θέση της στη Συρία.
Αν και οι παίκτες είναι και πολλοί και ισχυροί, να μην εκπλαγούμε αν για μια ακόμα φορά οι πρόσφυγες είναι αυτοί που θα καθορίσουν τις εξελίξεις. Ο μεγάλος αριθμός, το καθημερινό παιχνίδι τους με τον θάνατο, το πάθος τους για ζωή, το δίκιο τους ως αμάχων και ως προσφύγων, έχει πολλές πιθανότητες να ματαιώσει τη νέα βαρβαρότητα που τους απειλεί.