Διορθώνοντας τα λάθη του Κυριάκου
Αντα Ψαρρά
«Ο σημαιοφόρος της αξιολόγησης» Κυριάκος Μητσοτάκης, εκτός από ένα αναχρονιστικό αυταρχικό σύστημα που οδηγούσε σε απολύσεις, κατάφερε μέχρι και σήμερα να δώσει στην έννοια αυτή μια τόσο αρνητική χροιά ώστε οι εργαζόμενοι να μην έχουν την παραμικρή εμπιστοσύνη στην όποια προσπάθεια να ισχύσει ο νέος νόμος.
Ενώ επί αξιολόγησης Μητσοτάκη η ΑΔΕΔΥ δεχόταν καταιγισμό διαμαρτυριών εργαζομένων και προτροπές για δυναμικές κινητοποιήσεις που θα σταματούσαν την ντροπιαστική διαδικασία απολύσεων του 15% των «χαμηλά βαθμολογούμενων» υπαλλήλων, εν τούτοις και το σημερινό σύστημα της αμφίδρομης αξιολόγησης δεν έχει ακόμα καταφέρει να κερδίσει την αποδοχή των εργαζομένων.
Η (μη) αξιολόγηση του 2014
Οταν ο Κ. Μητσοτάκης ανέλαβε το 2014 το υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης με τη συμβολή και των 28 διορισμένων συμβούλων του προσπάθησε με τη μέθοδο της αξιολόγησης να εφαρμόσει τη δέσμευση για περιορισμό τού ήδη τότε περιορισμένου δημόσιου τομέα και όχι να υιοθετήσει ένα δημοκρατικό και αποδεκτό σύστημα αξιολόγησης.
Με τις «στοχευμένες» αξιολογικές του κρίσεις κατάφερε σε λίγους μήνες να προκαλέσει χάος από απεργίες και διαμαρτυρίες ανθρώπων που έμεναν χωρίς δουλειά, ενώ ταυτόχρονα κρίσιμοι τομείς για τους πολίτες καρκινοβατούσαν από την πρωτοφανή έλλειψη προσωπικού.
Η περίφημη συγκριτική αξιολόγηση με το αναχρονιστικό σύστημα των υποχρεωτικών ποσοστώσεων δεν εφαρμόστηκε τελικά ποτέ και κατέρρευσε. Η αξιολόγηση Μητσοτάκη προέβλεπε να κατανεμηθούν υποχρεωτικά οι αξιολογούμενοι υπάλληλοι σε 25% «αρίστων», 60% «μετρίων» και 15% «κακών» - με τους τελευταίους να είναι υποψήφιοι προς απόλυση. Με ρεπορτάζ της η «Εφ.Συν.» στις 18/7/2014 και τίτλο «Αυτή η αξιολόγηση είναι ανθρωποφαγία» παρουσίαζε μελέτη του ΔΕΕ (Διοικητικό Επιμελητήριο Ελλάδας) που εντόπιζε την πλήρη απουσία διοικητικών στόχων του υπουργείου.
Τιμωρητικό
«Ο νόμος 4250/2014 δεν έχει κανέναν προφανή διοικητικό στόχο. Είναι εμφανής η προχειρότητα της μεταρρύθμισης δημιουργώντας μοιραία την υποψία ότι ο μόνος σκοπός του νόμου είναι η περαιτέρω συρρίκνωση του δημοσιοϋπαλληλικού σώματος διά της σταδιακής απομάκρυνσης των “κακών” δημοσίων υπαλλήλων (ήτοι του ποσοστού 15%), παραβλέποντας το είδος και την ποιότητα των απωλειών». Η μελέτη αποδομούσε ένα προς ένα τα σημεία του νόμου που καθιστούσε τον προϊστάμενο απόλυτο κριτή και τελικά δεν ήταν τίποτε άλλο από ένα ακραία τιμωρητικό σύστημα.
Τελικά η «αξιοκρατία Μητσοτάκη εφαρμόστηκε στο σύστημα επιλογής προϊσταμένων, το οποίο η Ενωση Αποφοίτων της ΕΣΔΔΑ περιέγραψε συνοπτικά ως «ρεσάλτο του κομματικού κράτους». Οι διατάξεις προέβλεπαν τοποθετήσεις προϊσταμένων με υπουργικές αποφάσεις (απευθείας αναθέσεις δηλαδή). Ως προς τον περίφημο ισχυρισμό του κ. Μητσοτάκη ότι στο παρελθόν «όλοι οι υπάλληλοι έπαιρναν άριστα», ο πρόεδρος του ΔΕΕ Κ. Παπαδημητρίου είχε διαπιστώσει, απευθύνοντας ανάλογα ερωτήματα, ότι ποτέ δεν ζητήθηκε από το υπουργείο να παραδώσουν οι διευθύνσεις προσωπικού παρόμοιο κατάλογο.
Ακόμα και ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης ως αρχηγός της Ν.Δ. έγραφε αργότερα στο αγαπημένο του τουίτερ: «Ως υπουργός κλήθηκα να εφαρμόσω ψηφισμένες πολιτικές. Κατάφερα να διαπραγματευτώ για να μην έχουμε αριθμητικούς στόχους απολύσεων»!
Το σύστημα αξιολόγησης που ψήφισε η σημερινή κυβέρνηση είναι ιδιαίτερα ήπιο (αξιολογεί περισσότερο τις δομές και λιγότερο τους υπαλλήλους) και σε θεωρητικό επίπεδο είναι το καλύτερο δυνατό καθώς βασίζεται στο σύστημα «αμφίδρομης αξιολόγησης», γνωστό και ως αξιολόγηση «360 μοιρών» (κρίνονται οι υφιστάμενοι από τους προϊσταμένους αλλά και οι προϊστάμενοι από τους υφισταμένους), είναι απαλλαγμένο από τιμωρητικές λογικές, ενώ και το ισχύον πλέον σύστημα επιλογής προϊσταμένων θεωρείται άρτιο και αξιοκρατικό.
Μέσω της αξιολόγησης το υπουργείο θα προσπαθήσει να εντοπίσει και να κατανοήσει όποιες αδυναμίες διαπιστωθούν στη λειτουργία των υπηρεσιών, με στόχο την αντιμετώπισή τους. Τα κριτήρια σύνταξης των εκθέσεων αξιολόγησης των υπαλλήλων από τους αξιολογητές αφορούν γνώση του αντικειμένου, επιδεικνυόμενο ενδιαφέρον, δημιουργικότητα, υπηρεσιακές σχέσεις και συμπεριφορά προς τους πολίτες, αποτελεσματικότητα.
Ο προϊστάμενος θα αξιολογείται από τους υφισταμένους του, εφόσον είναι τουλάχιστον τρεις, βάσει ανώνυμου ερωτηματολογίου. Το σύστημα δεν συνδέεται με απολύσεις αλλά με κίνητρα στην ανάληψη θέσεων ευθύνης (με συνεχείς υψηλές βαθμολογίες) και προαγωγές. Στους χαμηλά βαθμολογούμενους θα παρέχεται η δυνατότητα συνεχούς επιμόρφωσης.
Οι συνδικαλιστές
Προφανώς οι άμεσα εμπλεκόμενοι έχουν γνώση των διαφορών μεταξύ των δύο συστημάτων. Η τελευταία τροπολογία στην ουσία θέτει τους προϊσταμένους προ της ευθύνης που έχουν να αξιολογήσουν τις υπηρεσίες τους. Κάποιοι συνδικαλιστές ωστόσο έχουν την άποψη ότι η εφαρμογή της νέας αξιολόγησης δεν κατάφερε ακόμα να κερδίσει την εμπιστοσύνη των υπαλλήλων που παραμένουν επιφυλακτικοί. Δεδομένου όμως ότι η αξιολόγηση είναι στα προαπαιτούμενα η άποψη των τεχνοκρατών συνοψίζεται σε όσα μας δήλωσε το καλοκαίρι ο πρόεδρος του Διοικητικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, Κ. Παπαδημητρίου («Εφ.Συν.» 14/8).
Ο ίδιος αναγνώριζε ότι το τωρινό σύστημα είναι το αρτιότερο που έχει θεσπιστεί ποτέ, αλλά φυσικά προϋποθέτει για την εφαρμογή του μια σειρά συναινετικών ενεργειών: να τρέξει το σύστημα προαγωγών προϊσταμένων, οι οποίοι στη συνέχεια θα μπορέσουν να διαμορφώσουν τις προϋποθέσεις (στοχοθεσία κ.λπ.) για την πλήρη εφαρμογή της αξιολόγησης το 2018. Σημείωνε δε ότι οι διορισμένοι (χωρίς κρίσεις) προϊστάμενοι του 2014 πιθανότατα υπονομεύουν το ισχύον σύστημα αξιολόγησης και εξέφραζε την άποψη ότι η ΑΔΕΔΥ, αντί για στείρα αντιπαράθεση, θα μπορούσε να δεχτεί μια πιλοτική εφαρμογή του.
Τελικά ο Κ. Μητσοτάκης έφτιαξε ένα σύστημα στη λογική «ακόμα και να φύγουμε από την κυβέρνηση θα παραμείνουμε στο κράτος», καθώς οι υπουργοί τοποθετούσαν απευθείας γενικούς διευθυντές τους «δικούς τους», χωρίς βεβαίως να επικαλούνται σαφή κριτήρια. Με το τωρινό σύστημα επιλογής προϊσταμένων, επικρατούν αξιοκρατικά κριτήρια και αναμένεται για πρώτη φορά ύστερα από 7-8 χρόνια να γίνουν κρίσεις στις θέσεις ευθύνης με αντίστοιχες διαφανείς διαδικασίες.
Σήμερα η αξιολόγηση έχει παγώσει βασικά λόγω της κακής ανάμνησης του «σοκ Μητσοτάκη». Η τροπολογία που προωθεί το υπουργείο θέλει να την ξεμπλοκάρει μεταφέροντας την «καυτή πατάτα» στους προϊσταμένους. Θεσπίζει λοιπόν το αντικίνητρο ότι «αν δεν αξιολογήσετε την υπηρεσία που εποπτεύετε δεν θα έχετε δικαίωμα συμμετοχής στις επικείμενες κρίσεις».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου