Ο ΣΥΡΙΖΑ και η κίνηση των μαζών
Της Μαρίας Μπαλάφα
Το αντιΣΥΡΙΖΑ μέτωπο κέρδισε.
Το αντιΣΥΡΙΖΑ μέτωπο δεν δημιουργήθηκε την περίοδο της διακυβέρνησης, αλλά είναι η ίδια η συγκυβέρνηση του 2012-2014 με συσσωματωμένα όλα τα μιντιακά και επιχειρηματικά συμφέροντα της εποχής. Προκειμένου να ηττηθεί ο ΣΥΡΙΖΑ θα υποστήριζαν όποιον κι αν ηγούνταν του δικού τους μετώπου. Θα πήγαιναν ακόμα και με το Μητσοτάκη, όπως κι έγινε. Χρησιμοποίησαν ολόκληρο το manual της Νέας Δεξιάς ανά τον κόσμο και ανατροφοδότησαν συντηρητικά αντανακλαστικά που υπήρχαν στην ελληνική κοινωνία.
Επειδή ο ΣΥΡΙΖΑ έβλεπε το μπετόν αρμέ του αντιΣΥΡΙΖΑ μετώπου και επιχειρούσε να σπάσει την υγειονομική ζώνη γύρω του, θεώρησε πως μπορεί ν’ απευθυνθεί στα ίδια ακροατήρια χωρίς να βλέπει ότι ταυτόχρονα απονομιμοποιείται στα δικά του ακροατήρια που τα θεωρούσε δεδομένα (στη λογική μιας αναπόδραστης επιλογής και έλλειψης εναλλακτικών).
Καθοριστικό ρόλο έπαιξε η διαμερισματοποίηση της πολιτικής. Για περισσότερα από τέσσερα χρόνια, πολύ ικανά πολιτικά και τεχνοκρατικά στελέχη υποτάχτηκαν στη μονομέρεια των καθηκόντων τους, διαχειρίστηκαν ένα εχθρικό περιβάλλον τόσο στη διαπραγμάτευση με τους θεσμούς όσο και στη λειτουργία του κράτους, έφεραν σε πέρας δύσκολες αποστολές, κατήγαγαν σημαντικές νίκες για την κοινωνική πλειοψηφία, αλλά δεν υπήρξε ολιστικό και οριζόντιο feedback της κυβερνητικής παρέμβασης και του αποτυπώματος που αυτή άφηνε στην κοινωνία.
Την ώρα, όμως, που τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ έπρεπε να διαχειριστούν δύσκολες συνθήκες εν πλω, χάθηκε η επαφή με τις κοινωνικές διεργασίες. Σε κανονικές συνθήκες, το ρόλο για το τελευταίο αναλαμβάνει ένα κόμμα κοινωνικά γειωμένο με πολιτική και οργανωτική επάρκεια. Η απουσία του κόμματος, τόσο κεντρικά όσο και τοπικά, οδήγησε στο να μην μπορούν ν’ αμφισβητηθούν με πραγματολογικά στοιχεία τα -όπως αποδείχθηκε- μη αξιόπιστα data. Κατά την προεκλογική κινητικότητα το κόμμα έβλεπε μεγάλους όγκους ανθρώπων να συρρέουν σε συγκεντρώσεις, εκδηλώσεις, στα εκλογικά περίπτερα, και δεν είχε τη δυνατότητα να καταλάβει ότι δεν είναι απλά «κοινωνία», αλλά οι ψηφοφόροι του κόμματος (τουλάχιστον από το 2015), γιατί ποτέ άλλοτε και πουθενά αλλού δεν τους συνάντησε πλην των εκλογικών αναμετρήσεων, δηλαδή μόνο στην κάλπη.
Η πολιτική και η στρατηγική παράγονται στο διάστημα πριν και μετά τις εκλογές, οι εκλογές όμως είναι τακτική και μηχανική που βασίζεται σε στοιχεία, αριθμούς, όγκους και παραμετροποιήσεις. Έτσι, η τακτική για τις ευρωεκλογές -μιας και εκεί χάθηκε η μάχη- θα μπορούσε να είναι διαφορετική και να παράξει διαφορετικά αποτελέσματα. Είναι προφανές ότι το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών δημιούργησε άλλο πολιτικό περιβάλλον, άλλα καθήκοντα και άλλους στόχους.
Με Νο1 στόχο τη στεγανοποίηση, αυτό που συνέβη στις 7 Ιουλίου μόνο ως εκλογικός άθλος μπορεί να καταγραφεί. Ο ΣΥΡΙΖΑ κέρδισε εκλογές το Σεπτέμβριο του 2015 με 35,46% και τον Ιούλιο του 2019 έχασε με 31,53%. Μισό εκατομμύριο επιπλέον εκλογείς κινητοποιήθηκαν και έφτασαν στην κάλπη ψηφίζοντας ΣΥΡΙΖΑ. Δεν το έκαναν γιατί φοβήθηκαν τον Μητσοτάκη, τον φοβούνταν και από πριν. Δεν το έκαναν γιατί πίστεψαν ότι μπορεί ν’ αντιστραφεί τόσο σύντομα ένα εκλογικό αποτέλεσμα. Το έκαναν γιατί θέλουν να είναι ισχυρό το κόμμα που θα τους εκπροσωπεί, να είναι η αξιωματική αντιπολίτευση στην περίοδο Μητσοτάκη, οι πρώτες μέρες διακυβέρνησης του οποίου μαρτυρούν βαθύ ιδεολογικό ζόφο.
Ο ΣΥΡΙΖΑ έχασε στη μάχη των ιδεών.
Δεν έχασε γιατί ο κόσμος δεν γνώριζε το έργο του ή γιατί δεν γνώριζε το πρόγραμμα Μητσοτάκη. Όποιοι ήταν να συνταχθούν με τον Μητσοτάκη, γιατί έκριναν πως ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να φύγει από τη διακυβέρνηση της χώρας, το αποφάσισαν πολύ νωρίς και το έπραξαν. Παρά το γεγονός ότι και οι προγραμματικές διαφορές είναι εμφανείς (και θα γίνουν κι άλλο) και ποια συμφέροντα εξυπηρετούν, μια κρίσιμη μάζα δεν έδωσε τη δυνατότητα στον ΣΥΡΙΖΑ να συνεχίσει πιο απελευθερωμένα και πιο ολοκληρωμένα μια χρήσιμη και αναγκαία διακυβέρνηση. Είναι πολυπαραγοντικοί οι λόγοι που κινητοποιούν ή ακινητοποιούν κρίσιμα κοινωνικά μεγέθη, λόγοι πιο καθοριστικοί από ένα οικονομικό πρόγραμμα.
Υπάρχει δεξιά παλινόρθωση.
Ιδεολογική, πολιτική και κοινωνική. Πολύ κακό για πολλές κοινωνικές ομάδες. Ο ΣΥΡΙΖΑ όμως δεν υπέστη στρατηγική ήττα, όπως επιθυμούσαν όλοι οι αντίπαλοί του. Αντίθετα, καταγράφεται ως η μόνη δύναμη στο ανταγωνιστικό πολιτικό πεδίο που εκφράζει με ευρεία εκλογική επιρροή ταυτόχρονα τα λαϊκά στρώματα, τη νεολαία και το χώρο των δημοκρατικών δικαιωμάτων. Και αυτό δεν έπεσε από τον ουρανό, ούτε βασίζεται στην τυχαιότητα. Είναι το αποτέλεσμα του ότι ο ΣΥΡΙΖΑ (και από τη θέση της διακυβέρνησης) ασχολήθηκε με όλες αυτές τις ομάδες ριζοσπαστικοποιώντας τες ταυτόχρονα.
Ο ΣΥΡΙΖΑ με την εμπειρία της διακυβέρνησης και περήφανος για όσα πέτυχε με αίμα, δάκρυα και ιδρώτα, θα ασκήσει ουσιαστική αντιπολίτευση και έχει την κοινωνική νομιμοποίηση να υπερασπιστεί όσα θ' ακουμπήσει η κυβέρνηση της Ν.Δ.
Είναι ένα κόμμα φαινόμενο και πολιτικό brand name στην Ευρώπη, αδιαμφισβήτητα πια.
Ο ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να ξαναδώσει τη μάχη των ιδεών και να καταστήσει το πολιτικό του σχέδιο ηγεμονικό στην κοινωνία για να επανέλθει και στη διακυβέρνηση.
Αυτό έχει μερικές απαραίτητες προϋποθέσεις: Αφενός, ένα πολιτικό σχέδιο που θα είναι πέρα από τη συμφωνία με τους Θεσμούς ή ένα σκέτο οικονομικό πρόγραμμα. Να βάλει μια μεγάλη πρόταση μετασχηματισμού στην ίδια την κοινωνία και κυρίως στη νεολαία, που αναζητά τους όρους για καλύτερη και αυτόνομη ζωή, όχι όμως μέσα από την ιδιώτευση, αλλά μέσα από τη συμμετοχή και την αλληλεγγύη.
Αφετέρου, ένα κόμμα με πολιτική και οργανωτική επάρκεια. Η αναγκαιότητα της μαζικοποίησης του ΣΥΡΙΖΑ ή της οργανωτικής του αντιστοίχισης με την εκλογική επιρροή δεν είναι μια εμμονή, ούτε θα έρθει να αντιμετωπίσει εσωτερικού χαρακτήρα ζητήματα: ενα ισχυρό κόμμα, ισχυρό στον κοινωνικό χώρο, είναι αυτό που θα δώσει την μάχη των ιδεών και του πολιτικού σχεδίου. Επειδή όμως δεν βρισκόμαστε στη δεκαετία του ‘70, αλλά σε περίοδο μεταδημοκρατίας και σε κρίση αντιπροσώπευσης, για να φτιάξουμε ένα μαζικό κόμμα μέσα στις κοινωνικές ανάγκες και από τη σκοπιά του σοσιαλισμού, θα πρέπει να εφεύρουμε διαδικασίες και χώρους δημοκρατίας που θα εμπλέκουν πολιτικά, με την αυτοπρόσωπη παρουσία, δηλαδή ένα κόμμα με μέλη και όχι ένα κόμμα με μέιλ και άβαταρ, καθώς η απόλυτη οριζοντιότητα από μόνη της δεν είναι απάντηση στις πιθανές παθογένειες που μπορεί να προκαλεί το γραφειοκρατικό μοντέλο των ενδιάμεσων. Χρήσιμα είναι όλα τα εργαλεία που συνεπικουρούν την πολιτική δουλειά, αλλά δεν είναι από μόνα τους η πολιτική δουλειά. Υπάρχει πλούσια εμπειρία και ο ΣΥΡΙΖΑ έχει αποδείξει στη διαδρομή του ότι μπορεί να παράγει νέα παραδείγματα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου