του Κωστή Παπαϊωάννου
Η αστική κατάρρευση και η αποσάθρωση του κοινωνικού ιστού ήδη
ξεβράζουν τα θύματά τους στα πεζοδρόμια της πόλης. Οι εικόνες γνωστές,
δε δικαιολογείται επίκληση άγνοιας. Οι νεόπτωχοι και οι νεοάστεγοι
έρχονται να προστεθούν στον παραδοσιακό πληθυσμό των μακροχρόνια
αστέγων. Άνθρωποι αντιμέτωποι με την ανεργία ή το χαμηλό εισόδημα.
Άνθρωποι που έχασαν την ιδιοκτησία τους λόγω κατάσχεσης. Νέοι που έχουν
απομακρυνθεί από την οικογένεια, μεγαλύτερης ηλικίας άνεργοι ή
χαμηλοσυνταξιούχοι. Η φτώχεια πλήττει πλέον και όσους είχαν επαρκές
βιοτικό επίπεδο.
Παράλληλη επίπτωση η πλημμελής ή ανύπαρκτη πρόσβαση στην περίθαλψη.
Τα πολυιατρεία των εθελοντικών οργανώσεων που υποδέχονταν αποκλειστικά
μετανάστες σήμερα κατακλύζονται από έλληνες που αδυνατούν να
ανταποκριθούν στο αντίτιμο της επίσκεψης στο νοσοκομείο ή στην εισφορά
για φάρμακα.
Και όλα αυτά συνοδεύονται από μια πιθανή έκρηξη της εγκληματικότητας
και της διάχυτης βίας, συμπεριλαμβανομένης της ρατσιστικής ή άλλης βίας
χουλιγκανικού τύπου. Τα δείγματα είναι ήδη ορατά με γυμνό μάτι, κυρίως
στην πρωτεύουσα. Οι κρατικοί μηχανισμοί πρόληψης και καταστολής
αποδεικνύονται ανεπαρκείς, αφήνοντας την παραβατικότητα να θεριεύει και
φέρνοντας το ποινικό περιθώριο στο κέντρο του δημόσιου χώρου.
Απέναντι στο επαπειλούμενο κύμα εξαθλίωσης οι παραδοσιακές δομές
πρόνοιας, εν γένει απαξιωμένες και σήμερα πενόμενες και υποστελεχωμένες,
είναι βέβαιο ότι θα αποδειχθούν τραγικά ανεπαρκείς. Απαιτείται σχέδιο
άμεσης ανάγκης, μια ιδιότυπη Πολιτική Προστασία. Η χρήση του όρου
ακούγεται καταχρηστική αλλά δεν είναι. Οι συνέπειες της κλιμακούμενης
φτωχοποίησης θα ισοδυναμούν με αυτές μιας φυσικής καταστροφής.
Στις μεγάλες πόλεις χρειαζόμαστε δομές άμεσης παρέμβασης. Χρειάζεται
μια μεγάλη σύμπραξη, μια οριζόντια διασύνδεση των υπαρχουσών δημόσιων
δομών πρόνοιας, των μη κερδοσκοπικών εθελοντικών φορέων που ήδη
δραστηριοποιούνται στο πεδίο, της τοπικής αυτοδιοίκησης και του
ιδιωτικού τομέα. Επείγει η δημιουργία μιας ανεξάρτητης κάθετης δομής, με
δικό της χρόνο στη λήψη αποφάσεων και την υλοποίηση και δικό της
μηχανισμό αναζήτησης δωρεών σε είδος (πχ. τρόφιμα ημέρας από τα
σουπερμάρκετ). Ένα fast track Κοινωνικής Πρόνοιας.
Κάτι τέτοιο προϋποθέτει έμπειρα στελέχη και ολοκληρωμένο πρόγραμμα,
που θα αξιοποιεί τις καλές πρακτικές αλλά και τις τραυματικές εμπειρίες
οικονομικής κατάρρευσης σε άλλες χώρες. Προϋποθέτει την αποτελεσματική
και ταχεία αναζήτηση πηγών χρηματοδότησης, εθνικών και υπερεθνικών.
Προσοχή, δεν υπονοείται ένας νέος πολυπρόσωπος οργανισμός. Κάτι τέτοιο
θα ήταν αστείο ως πρόταση στις παρούσες συνθήκες. Εννοείται σωστός
συντονισμός και αυτονομία στην αναζήτηση πόρων, εταίρων και
υποστηρικτών/εθελοντών.
Η σημερινή εικόνα του κέντρου της Αθήνας φανερώνει ανάγλυφα την
απουσία σχεδιασμού και αποτελεσματικής παρέμβασης από πλευράς Δήμου και
κεντρικής διοίκησης. Όμως η αποδεδειγμένη έλλειψη σχεδίου στην
αντιμετώπιση της δημοσιονομικής κρίσης δεν είναι ανάγκη να συμπληρωθεί
από την έλλειψη σχεδίου στην αντιμετώπιση των πιο άμεσων κοινωνικών
συνεπειών της.
Και βέβαια, η μέριμνα για τις άμεσες, ανθρωπιστικού τύπου, συνέπειες,
δεν υποκαθιστά ούτε υπονομεύει την ανάγκη πολιτικής αντιμετώπισης των
μακροχρόνιων συνεπειών της κρίσης που έρχονται να εγκατασταθούν για τα
καλά στον κοινωνικό ιστό, εκτοπίζουν την αλληλεγγύη και τη συλλογικότητα
και φέρνουν στη θέση τους την ατομική επιβίωση, τον κοινωνικό
αυτοματισμό και το κυνήγι του αποδιοπομπαίου τράγου. Τα δύσκολα είναι
μπροστά μας και θα φανεί γρήγορα αν έχουμε να επιδείξουμε κοινωνικές
αντιστάσεις. Δεν εννοώ τις αντιστάσεις της αυτοματικής σχεδόν, ανέξοδης,
μεταπολιτευτικής διεκδικητικής τελετουργίας και της επαναστατικής
γυμναστικής. Εννοώ τις νέες αντιστάσεις της δημιουργικής δικτύωσης. Της
υπεράσπισης του δημόσιου χώρου που σαρώνεται από τη βία της ύφεσης. Τις
αντιστάσεις που γεννάει η πολιτική της μικρής πράξης. Εννοώ το πέρασμα
από τον πολίτη που μηχανικά κατανάλωνε «κουλτούρα διεκδίκησης» στον
πολίτη που επανασυνδέει τη μικρή πολιτική σκηνή της γειτονιάς και της
κοινότητας με τη μεγάλη σκηνή των κοσμοϊστορικών βίαιων αλλαγών που
βιώνουμε. Όχι εγκαταλείποντας τη διεκδίκηση αλλά μετατρέποντάς την εκ
νέου σε πολιτική ευθύνης μέσω της ατομικής και συλλογικής πράξης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου