Οι οικονομικές εξελίξεις στην Κύπρο

Οι οικονομικές εξελίξεις στην Κύπρο

Του Σταύρου Ευαγόρου*

1. Η κυπριακή οικονομία, όπως οι περισσότερες, δέχτηκε τις συνέπειες της παγκόσμιας καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης. Κρίσης που δεν ήρθε από το πουθενά. Αποτελεί κρίση του συστήματος και οφείλεται στην ίδια του τη φύση. Η κρίση επιβεβαίωσε ότι ο καπιταλισμός, παρ' όλη την ώθηση που έδωσε στην ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων της ανθρωπότητας, απέτυχε να δημιουργήσει προϋποθέσεις για κοινωνική πρόοδο και ευημερία. Μέσα σε αυτές τις συνθήκες υιοθετήθηκαν και προωθήθηκαν νεοφιλελεύθερες και συντηρητικές οικονομικές πολιτικές, οι οποίες άφησαν τις οικονομίες εντελώς απροστάτευτες. Φιλοσοφίες που υποστηρίχτηκαν και στον τόπο μας.

Στην Κύπρο υποστηρίχθηκε από πολιτικά κόμματα ότι η κυρίαρχη φιλοσοφία στον οικονομικό και κοινωνικό τομέα πρέπει να είναι η φιλοσοφία της δήθεν ελεύθερης και δημιουργικής ανάπτυξης, χωρίς ρυθμίσεις και ασφυκτικούς περιορισμούς. Η φιλοσοφία αυτή κατέρρευσε παγκόσμια με απίστευτα μεγάλες συνέπειες για τους εργαζόμενους σε όλο τον πλανήτη.

2. Από το 2009 η κυβέρνηση επεδίωξε ν’ αντιμετωπίσει τις αρνητικές επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης κινούμενη γύρω από δύο άξονες: α) Με τη λήψη μέτρων στήριξης της πραγματικής οικονομίας όπως η παραχώρηση πακέτου στήριξης του τουρισμού και των κατασκευών ύψους 500 εκατ. δολάρια, η αύξηση του αναπτυξιακού προϋπολογισμού κατά ευρώ 300 εκατ., η διάθεση ευρώ 200 εκατ. στον οργανισμό χρηματοδότησης στέγης, η εξασφάλιση ευρώ 300 εκατ. από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για στήριξη των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων και η παροχή ευρώ 3 δισ. προς τον τραπεζικό τομέα με ευνοϊκό επιτόκιο. β) Με τη λήψη μέτρων κοινωνικής συνοχής με αύξηση κατά 30% των κοινωνικών παροχών. Η λήψη των πιο πάνω μέτρων είχε θετικά αποτελέσματα αφού η κυπριακή οικονομία μπήκε σε θετικό ρυθμό ανάπτυξης μέσα στο 2010.

3. Ωστόσο τον Νοέμβριο του 2010 ξεκινά η πορεία των υποβαθμίσεων της κυπριακής οικονομίας από τους οίκους αξιολόγησης κύρια λόγω της έκθεσης της κυπριακής οικονομίας στα ελληνικά ομόλογα αλλά και στην πορεία της ελληνικής οικονομίας ευρύτερα. Κάποιες υποβαθμίσεις αφορούσαν ταυτόχρονα και το δημοσιονομικό σκέλος γιατί στην ανάλυση τους οι οίκοι αξιολόγησης λάμβαναν ως δεδομένη την αδυναμία του κράτους να στηρίξει το τραπεζικό σύστημα.

4. Οι συνεχείς αρνητικές εξελίξεις οδήγησαν την κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας στην εκ νέου υιοθέτηση δύο μεγάλων πακέτων μέτρων διαρθρωτικής φύσης, τα οποία χαιρετίστηκαν από το σύνολο της πολιτικής ηγεσίας με στόχο την αντιμετώπιση μεγάλου μέρους των δημοσιονομικών ανισορροπιών που παρουσιάστηκαν. Ταυτόχρονα με άμεσες ενέργειες εξασφαλίστηκε διακρατικός δανεισμός από τη Ρωσία ύψους ευρώ 2,5 δισ. με σκοπό να αντιμετωπιστούν οι ανάγκες τους κράτους για αναχρηματοδότηση του χρέους ένεκα του αποκλεισμού της κυπριακής οικονομίας από τις διεθνείς αγορές.

5. Η απομείωση του ελληνικού χρέους στο τέλους του 2011 δημιούργησε δυσβάστακτες συνέπειες για το τραπεζικό σύστημα. Οι ζημιές που κατέγραψαν οι κυπριακές τράπεζες σε συνδυασμό με την αύξηση του ποσοστού ιδίων κεφαλαίων που επέβαλλε η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών στις ευρωπαϊκές τράπεζες μέχρι τον Ιούνιο του 2012, υπήρξε η βασική αιτία για την συνεχή υποβάθμιση της κυπριακής οικονομίας.

6. Ως εκ τούτου οι προσπάθειες της κυβέρνησης στράφηκαν στην υλοποίηση των συστάσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τα δημόσια οικονομικά. Παράλληλα ξεκίνησε ένας αγώνας δρόμου για ανακεφαλαιοποίηση της Λαϊκής Τράπεζας με παράλληλες ενέργειες για εξασφάλιση διακρατικού δανεισμού από τρίτες χώρες ώστε μέχρι τις 30/6 να μπορούσε να ακολουθηθεί ένας συνδυασμός πολιτικής. Προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας για ανακεφαλαιοποίηση του τραπεζικού συστήματος και αξιοποίηση του διακρατικού δανεισμού για αναχρηματοδότηση του Δημόσιου Χρέους, λόγω αδυναμίας προσφυγής για δανεισμό από τις διεθνείς αγορές. Σε αυτό το στάδιο θα πρέπει να τονίσουμε ότι ο ΠτΔ ουδέποτε έκανε λόγο για απόσυρση της αίτησης μας για στήριξη από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς.

7. Θα μπορούσε να αποφευχθεί η προσφυγή στον Μηχανισμό Στήριξης; Δεν θα μπορούσε γιατί το μέγεθος της έκθεσης των τραπεζών ήταν τέτοιο που ήταν απαραίτητη η εξασφάλιση επαρκών κεφαλαίων (ιδιαίτερα μετά και τις πρόσθετες ανάγκες που παρουσίασε η Τράπεζα Κύπρου). Την ίδια στιγμή ακόμα και με την εξασφάλιση της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών από τον αντίστοιχο μηχανισμό, η αναχρηματοδότηση του δημόσιου χρέους δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί αν δεν εξευρίσκοντο πρόσθετοι χρηματοδοτικοί πόροι.

8. Ανεξάρτητα από την έκβαση του αιτήματος δανεισμού από τρίτες χώρες τα χρονικά περιθώρια ήταν τόσο στενά που δεν θα μπορούσαμε παρά να αποταθούμε στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης.

9. Κατά συνέπεια, λαμβάνοντας υπόψη α) τα μέτρα που έχει εξαγγείλει η Κυπριακή Δημοκρατία, β) την υλοποίηση των συστάσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και γ) την ευνοϊκή σύγκριση των δημοσιονομικών δεικτών της Κυπριακής Δημοκρατίας σε σχέση με τον μέσο όρο της Ευρωζώνης (το δημοσιονομικό έλλειμμα θα ανέλθει στο 2,5% σε σχέση το δημοσιονομικό έλλειμμα σειράς χωρών της Ευρωζώνης που ξεπερνά το 4%, ενώ το δημόσιο χρέος είναι στο 71% όταν ο μέσος όρος στην Ευρωζώνη είναι στο 92%), μας επιτρέπουν να διαπραγματευτούμε με επάρκεια και αυτοπεποίθηση για να αποφύγουμε την επιβολή επαχθών όρων.

10. Οι ισοπεδωτικές προσεγγίσεις αυστηρής λιτότητας που χαρακτήρισαν μέχρι σήμερα τις πρακτικές που ακολουθήθηκαν σε άλλες χώρες δεν οδήγησαν πουθενά αλλού παρά στο βάθεμα της κρίσης και στην εξαθλίωση των εργαζομένων. Κάτι τέτοιο ως ΑΚΕΛ δεν θα το ανεχτούμε και θα διεκδικήσουμε όρους τέτοιους που θα οδηγούν σε ανάπτυξη, κοινωνική συνοχή και δημοσιονομική εξυγίανση.

11. Θα πρέπει να γίνει ξεκάθαρο ότι αν το τραπεζικό σύστημα απόφευγε την έκθεση της κυπριακής οικονομίας στα ελληνικά ομόλογα αλλά και ευρύτερα στην ελληνική οικονομία, η λήψη κάποιων πρόσθετων δημοσιονομικών και διαρθρωτικών μέτρων θα μπορούσε να αποτρέψει μια τόσο διευρυμένη ανάμειξη των Ευρωπαϊκών Μηχανισμών Στήριξης.

12. Την ίδια στιγμή είναι αντιληπτό ότι στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπάρχει ευρύτερη σύγκρουση δυο βασικών φιλοσοφιών. Αφενός η νεοφιλελεύθερη προσέγγιση της υπέρμετρης λιτότητας η οποία οδηγεί σε εξαθλίωση το σύνολο των εργαζομένων βρίσκει, πέραν από τους εκπροσώπους της σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όπως η Γερμανία, πρόσφορο έδαφος και στον πολιτικό λόγο που εκφράζει στην Κύπρο ο ΔΗΣΥ και άλλα πολιτικά πρόσωπα. Από την άλλη, αναπτύσσεται ένα διαφορετικό ρεύμα προσέγγισης που σέβεται τη δημοσιονομική εξυγίανση αλλά θέτει στο επίκεντρο της οικονομικής ανάκαμψης την ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή.

13. Με βάση τη δική μας φιλοσοφία, το ΑΚΕΛ θα στηρίξει έμπρακτα την κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας στην προσπάθεια διαπραγμάτευσης τέτοιων όρων που θα επιμερίζουν πιθανά βάρη με βάση τις δυνατότητες και την οικονομική επιφάνεια του καθενός και σίγουρα όχι σε βάρος των εργαζομένων.

14. Τέλος, απευθύνουμε έκκληση ως ΑΚΕΛ προς το σύνολο των πολιτικών δυνάμεων να επιδείξουν σύνεση, υπευθυνότητα και ομοψυχία λόγω της κρισιμότητας των στιγμών. Καθήκον όλων μας είναι μέσα από διάλογο, εισηγήσεις και απόψεις να συμβάλλουμε θετικά και εποικοδομητικά στη θετική αντιμετώπιση των προκλήσεων.

* Το παραπάνω κείμενο είναι είναι δήλωση του Σταύρου Ευαγόρου, αναπληρωτή κοινοβουλευτικού εκπροσώπου του ΑΚΕΛ Αριστερά Νέες Δυνάμεις

 http://www.avgi.gr