Πώς παίζεται το παιχνίδι της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών

  Οι τράπεζες λοιπόν το μόνο που έχουν να φροντίσουν είναι να μη πραγματοποιήσουν κέρδη για τα επόμενα 3- 4 χρόνια και θα είναι κερδισμένες πολλαπλά

 

Πώς παίζεται το παιχνίδι της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών

Της Κερασίνας Ραυτοπούλου

Το σίριαλ που παίζεται αυτό το διάστημα στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα είναι για γερά νεύρα. Οι τραπεζίτες βρίσκονται σε διαρκή αναταραχή και άγχος, επειδή ακόμη δεν έχουν διαβεβαιώσεις ότι εκπληρώνονται όλες οι απαιτήσεις τους σχετικά με την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών τους και την είσπραξη ολόκληρου του ποσού που τους αντιστοιχεί από την αναμενόμενη δόση των 31,5 δισ.

Οι πηγές του άγχους και των ανησυχιών τους είναι πολλαπλές, οι σημαντικότερες όμως είναι αν θα πείσουν τους κυβερνήτες μας και την Ε.Ε. να τους επιτρέψουν να κάνουν αυξήσεις των μετοχικών τους κεφαλαίων πληρώνοντας όσο το δυνατόν λιγότερα, διατηρώντας το management των τραπεζών, αλλά και το δικαίωμα να ξαναποκτήσουν σύντομα την ιδιοκτησία τους με το μικρότερο κόστος.

Η ιστορία μέχρι σήμερα παίζεται κάπως έτσι:

Στην εποχή των παχιών αγελάδων, που οι τράπεζες διέθεταν άφθονο ρευστό με πάμφθηνο επιτόκιο, κυρίως από την ΕΚΤ, αλλά και μέσω διατραπεζικής, επιδόθηκαν σε ανεξέλεγκτη πιστωτική επέκταση, δηλαδή αύξηση δανείων χωρίς να ελέγχουν με προσοχή την πιστοληπτική ικανότητα των πελατών. Είναι γνωστή η πολιτική των διαφημίσεων «ελάτε να πάρετε δάνεια με φθηνό επιτόκιο». Έτσι κατέγραφαν κέρδη και η τιμή των μετοχών ανεβοκατέβαινε ανάλογα με τα παιχνίδια των χρηματαγορών.

Με το πρώτο δείγμα οικονομικής κρίσης άρχισε η αντίστροφη πορεία με εκδήλωση πρώτα την έλλειψη ρευστότητας και την αύξηση των ζημιών λόγω καθυστερημένων δανείων.

Ακολούθησε βαθύτερη κρίση που έφερε την ύφεση και την καταγραφή ζημιών λόγω καθυστερήσεων, με αποτέλεσμα να μειωθεί πολύ η κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών. Στη συνέχεια εμφανίστηκε ο εφιάλτης με τις υποβαθμίσεις από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης, που αύξησε τα επιτόκια, μείωσε τη ρευστότητα, και σαν επακόλουθο σταμάτησε την πιστωτική επέκταση, και σιγά - σιγά μετατράπηκε σε κλείσιμο της «στρόφιγγας» για την παροχή δανείων.

Άρχισε η γκρίνια, αλλά λόγω της ιδιαίτερης σημασίας που έχει ο τραπεζικός τομέας και για την «ενίσχυση της ρευστότητας της αγοράς» δόθηκαν με ειδικό νόμο τα πρώτα 28 δισ. Βέβαια η ενίσχυση αυτή είχε και σημαντικό κόστος (πληρωμή 10 % προμήθεια στο Ελληνικό Δημόσιο κ.λπ.), αλλά ας τα πάρουμε και βλέπουμε. Στην αρχή κάποιοι τραπεζίτες δεν τα ήθελαν, αλλά μετά τα πήραν, χωρίς βέβαια να σκεφτούν να «βάλουν το χέρι στην τσέπη», αφού τόσα χρόνια οι τράπεζες πραγματοποιούσαν κέρδη και όλο και κάποιο απόθεμα θα έπρεπε να είχαν. (Όπως γνωρίζουμε, δεν πλήρωσε καμία τράπεζα, εκτός από το Τ.Τ., τα οφειλόμενα 550 εκατ. στο Ελληνικό Δημόσιο και ακόμη συζητούν αν θα τα δώσουν).

Δυστυχώς στη συνέχεια έγινε φανερό ότι τίποτε δεν έσωζε τις «άγιες και αναμάρτητες» τράπεζες. Με την πάροδο των χρόνων και το βάθεμα της ύφεσης ήλθε αρχικά το τεστ προσομοίωσης κρίσης (stress test), που έδειξε ότι τόσο καιρό δεν έκαναν καλή χρήση της ρευστότητας που είχαν στη διάθεσή τους και δημιούργησαν τρύπες που έπρεπε να κλείσουν. Έτσι προέκυψε ότι θα έπρεπε να έχουν και άλλα κεφάλαια για να καλύψουν τις μελλοντικές ζημιές, αλλά και το κούρεμα των κρατικών ομολόγων. Εδώ όμως οι τραπεζίτες μας βρήκαν και άλλη καλή δικαιολογία για ενίσχυση, την οποία και απαίτησαν από την κυβέρνηση, που τους έδωσε μια προκαταβολή (25 δισ.), χωρίς να τους ορίσει κανένα όρο ή προϋπόθεση. Θα τα βρούμε μετά, τους είπε...

Αυτό όμως δεν ήταν αρκετό και κάποιες κρατικές τράπεζες, που δεν ήταν βιώσιμες ούτε συστημικές (δηλαδή δεν κινδύνευε να καταρρεύσει το σύστημα αν έκλειναν) και δεν είχαν αφεντικά, που θα σκέφτονταν να φέρουν αντιρρήσεις ή να διαμαρτυρηθούν, έπρεπε να τις καταπιούμε  για να μας σώσουν με την προίκα που είχαν. Και έτσι ακριβώς έγινε και μάλιστα χωρίς να ανοίξει «ρουθούνι», παρά μόνο μερικές χιλιάδες εργαζόμενοι που σε μια νύχτα έχασαν το εργασιακό τους παρελθόν και ψάχνονται ακόμη.

Όμως και αυτό δεν είναι αρκετό και τώρα που έφθασε η ώρα να εισπράξουν και τα υπόλοιπα, που τους έχουν υποσχεθεί, άρχισαν οι προβληματισμοί και οι ανασφάλειες αν θα πρέπει να υπογράψουν και αυτούς τους όρους ή να τους διαφοροποιήσουν. Πρέπει να παραχωρήσουν κάποια δικαιώματα και να αποδεχτούν δεσμεύσεις. Δεν μπορούν να κάνουν αλλιώς, επειδή κινδυνεύουν να χάσουν τις τράπεζές τους.

Αρχίζουν λοιπόν τα παζάρια. Ο κυβερνήτης όμως αποδεικνύεται μεγαλόψυχος και έχει βάλει σκοπό να τους διευκολύνει τη ζωή και να τους έχει ικανοποιημένους. Έτσι λοιπόν τους έφτιαξε ένα πολύ ωραίο πλαίσιο συμφωνίας, το εξής:

Αρχικά τους έδωσε μια προθεσμία για δημοσίευση των οικονομικών καταστάσεων γιατί θα ήταν μεγάλη ντροπή να εμφανίσουν την κατάντια των τραπεζών τους. Έτσι όπως πάμε, θα δημοσιεύονται τελικά οι οικονομικές καταστάσεις των εισηγμένων που τα αποτελέσματά τους είναι καλά και μπορούν να εμφανιστούν, και για τις άλλες κανείς δεν θα ξέρει τα πραγματικά τους στοιχεία. Η διαφάνεια, που ισχύει σύμφωνα με διεθνείς κανόνες και αποφάσεις, είναι μάλλον για να μένει στα χαρτιά και να ανασύρεται όποτε μας συμφέρει.

Στη συνέχεια συμφωνούν να προχωρήσουν σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου έτσι ώστε να αναπληρώσουν τα κεφάλαια που τους λείπουν (για να προστατευθούν και οι καταθέσεις των αθώων πολιτών). Τα απαραίτητα μετρητά για την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου θα τα δανείσει ο καλός κυβερνήτης με χρέωση των φορολογουμένων (θα αυξηθεί το δημόσιο χρέος), αλλά δεν πρόκειται να τους βγάλει και από τη διοίκηση των τραπεζών τους. Θα αναρωτηθεί κανείς: πού ακούστηκε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου με δανεικά χωρίς να αντιστοιχεί σε παραχώρηση της διοίκησης και αλλαγή ιδιοκτησίας; Απλά ο κυβερνήτης φτιάχνει ένα ταμείο, για τη φύλαξη των μετοχών μετά ψήφου που θα εκδοθούν, αλλά θα τους δώσει μια προθεσμία 5 χρόνια για να τις ξαναγοράσουν, ώστε ανακτήσουν τον έλεγχο των τραπεζών τους, χωρίς όμως να τους παρακάμψει και χωρίς να τους πάρει τη διοίκηση. Απλά θα τους παρακολουθεί διακριτικά και από μακριά...

Τους δίνει την ευχέρεια, πριν από την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου, να εκδώσουν τίτλους Contingent Convertibles, δηλαδή μετατρέψιμες ομολογίες σε ποσοστό περίπου 33,3% επί της συνολικής κεφαλαιακής δομής, που θα έχει η τράπεζα μετά την ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησης.

Στην πραγματικότητα ο τραπεζίτης μας, με την έκδοση των CoCos, θα δημιουργήσει κεφάλαιο, πριν από την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου, και θα μειώσει ακόμη περισσότερο τις υποχρεώσεις τους για καταβολή μετρητών για την αύξηση των μετοχικών τους κεφαλαίων.

Οι μετατρέψιμες ομολογίες είναι τίτλοι που θα μπορεί ο τραπεζίτης μας, μέσα σε μια 5ετία, όποτε του περισσεύει ρευστό από την λειτουργία της τράπεζας (π.χ. κερδοφορία) να το διαθέτει για την επαναγορά των CoCo’s και την μετατροπή τους σε μετοχές. Η οποιαδήποτε ρευστότητα ή κερδοφορία, που πιθανόν να δημιουργηθεί στα χρόνια αυτά, θα πηγαίνει σε επαναγορά των ομολογιών, ενώ η αγορά θα περιμένει για πολύ καιρό μέχρι να δει ενίσχυση της ρευστότητας από τις τράπεζες που ανακεφαλαιοποιούνται με επιβάρυνση των Ελλήνων φορολογουμένων.

Ο δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας παραμένει 9 % μέχρι το 2015 και δεν χρειάζεται να αγχώνονται οι τραπεζίτες επειδή η Βασιλεία ΙΙΙ έχει θέσει όρο ότι από 1/1/2013 θα έπρεπε να αυξηθεί σε 10 %.

Το σημαντικότερο είναι η αναγνώριση του αναβαλλόμενου φόρου στα εποπτικά κεφάλαια των τραπεζών και μάλιστα σε επίπεδο ομίλου και όχι σε επίπεδο μητρικής. Λογιστικά η αναβαλλόμενη φορολογία συμψηφίζεται με μελλοντικά κέρδη και η αναβαλλόμενη φορολογία είναι αποτέλεσμα των ζημιών από το PSI+. Δηλαδή υπολογίζεται ένα είδος αρνητικής φορολογίας ανάλογης με τις ζημιές, που έχουν καταγράψει οι τράπεζες, και αυτή προστίθεται στα αποτελέσματα χρήσης. Στην περίπτωση που τα αποτελέσματα είναι αρνητικά (τα αποτελέσματα των τραπεζών θα είναι αρνητικά τουλάχιστον για τα επόμενα 3-4 χρόνια), η πρόσθεση αυτού του ποσού μειώνει τις ζημιές και με τον τρόπο αυτό αυξάνονται έμμεσα τα ίδια κεφάλαια.

Η ρύθμιση αυτή θα επιτρέπει στις τράπεζες να συμψηφίζουν τις ζημιές από το PSI + σε ορίζοντα 30ετίας.

Δηλαδή αν μια θυγατρική έχει κέρδη και η μητρική έχει ζημιές που καλύπτουν τα κέρδη της μητρικής, τότε η θυγατρική δεν πληρώνει φορολογία γιατί συμψηφίζεται λόγω αναβαλλόμενου φόρου σε επίπεδο μητρικής. Έτσι εξηγείται και το γεγονός της αύξησης του συντελεστή φορολογίας των τραπεζών από 20 σε 28% και τακτοποιείται έμμεσα και το πρόβλημα των θυγατρικών των τραπεζών. Όλα κάτω από απόλυτο έλεγχο και πρέπει να θαυμάσουμε τον ακριβή σχεδιασμό και την εκτέλεση του σχεδίου νομοθετημάτων για τον τραπεζικό τομέα.

Οι τράπεζες λοιπόν το μόνο που έχουν να φροντίσουν είναι να μη πραγματοποιήσουν κέρδη για τα επόμενα 3- 4 χρόνια και θα είναι κερδισ.μένες πολλαπλά. Άλλωστε με την πρόσφατη τροποποίηση του νόμου για την ανακεφαλαιοποίηση έχει αντικατασταθεί ως όρος για την χρηματοδότηση μέσω του ΤΧΣ η κερδοφορία με τη βιωσιμότητα.

Όλα αυτά καλά, αλλά δεν τους παραχωρήθηκε ένα τελευταίο αίτημά τους: Η αποδοχή της παροχής εγγύησης από το ΤΧΣ ή το Δημόσιο για τη ζημιά αποτίμησης των ομολόγων, έτσι ώστε να μην έχουν αρνητική καθαρή θέση και δημιουργήσουν την εντύπωση ότι δεν είναι βιώσιμες. Δεν έγινε αποδεκτό το αίτημά τους επειδή θα έπρεπε να θεωρηθεί ως έμμεση κρατική ενίσχυση και είναι υποχρεωμένοι να πληρώσουν κάτι παραπάνω.

Για το λόγο αυτό, επιζητούν να τους παρασχεθεί αυτή η εγγύηση για τη ζημιά της αποτίμησης των ομολόγων, να μειωθούν δηλαδή δραστικά οι αποτιμητικές ζημίες των ομολόγων, και μια άλλη λύση θα ήταν οι επαναγορές ομολόγων από το ελληνικό δημόσιο με τη στήριξη της Γερμανίας και της Ε.Ε.

Βρίσκονται σε διαρκή αγωνία αν θα τους ικανοποιηθεί και αυτή η επιθυμία.

Τι λέτε, δεν θα τα βρούνε μεταξύ τους οι τραπεζίτες, ο καλός κυβερνήτης και η τρόικα;

Βάζω στοίχημα ότι στο τέλος θα μείνουν ικανοποιημένοι, όλα θα λήξουν με απόλυτη επιτυχία και θα εισπράξουν τα αναμενόμενα ποσά, με μοναδικό στόχο, όπως λένε, την ενίσχυση της ρευστότητας της αγοράς...

 http://www.avgi.gr/ArticleActionshow.action?articleID=726954