Ο χορός του... αλόγου

Ο χορός του... αλόγου

Του ΚΩΣΤΑ ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΥ

Είναι απολύτως εξηγήσιμος, βάσει κυρίως της ψυχαναλυτικής προσέγγισης, ο λόγος για τον οποίο σημαντικό κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας ασχολήθηκε τόσο πολύ με την ιστορική οντότητα του χορού του Ζαλόγγου: είναι προφανής η σχέση του ιστορικού γεγονότος (ή μύθου;) με την ψυχαναγκαστική ερμηνεία της συλλογικής αυτοκτονίας.

Αυτή η καθημερινή ρηχότητα, σε βαθμό αναγούλας σε όλα τα επίπεδα, άλλες φορές βγάζει γέλιο -αν πρόκειται για τις αναλύσεις τύπου πρωινάδικης επιχειρηματολογίας-, ενώ άλλες φορές οργή, στην περίπτωση των ανθρώπων που εντέλλονται από το πολίτευμα να προσπαθούν για τη «βελτίωση της ζωής του κοινωνικού συνόλου». Και το χειρότερο από όλα; Το εντός εισαγωγικών τέλος της παραπάνω φράσης μοιάζει πλέον με φροντιστηριακή συμβουλή στο μάθημα της Εκθεσης στο Λύκειο, βγαλμένη από τα βάθη κάποιας ιστορίας. Μιας ιστορίας που φαίνεται να μην αγγίζει εμάς, αλλά έναν άλλο λαό που προϋπήρξε και αυτός που τώρα υπάρχει στη θέση του πάσχει από το σύνδρομο του «ριγμένου κληρονόμου». Και το δείχνει όπως μπορεί...

Η κοινωνία των τραγικών αντιφάσεων είναι ικανή να τις επιδεικνύει υπό οποιεσδήποτε συνθήκες. Από τη μία να διαρρηγνύει τα ιμάτιά της για την υποψία αμφισβήτησης του χορού του Ζαλόγγου και από την άλλη να μοστράρει φιγουρατζίδικη ανωτερότητα, διαφημίζοντας το υπεροπτικό ανασήκωμα των ώμων της σε πολύ πιο σημαντικά θέματα. Ιδίως όταν αποκαλύφθηκε ότι η κ. Ρεπούση δεν είπε κάτι τέτοιο, πολλοί ήταν αυτοί που το άκουσαν όπως βόλευε. Κι εκεί σκάλωσε το έθνος. Οχι στο αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι πολλοί ιστορικοί μύθοι, με τους οποίους μεγαλώσαμε από τότε που φορούσαμε μπλε ποδιές στο Δημοτικό, δεν ισχύουν αλλά έχουν άλλη επιστημονική - κοινωνιολογική αξία για την πορεία ενός έθνους, όπως το ελληνικό. Αλλά έπεσε αμέσως στο τραπέζι το θέμα της «προδοσίας». Για να τροφοδοτήσει τις βασικές διατροφικές ανάγκες της φυλής. Διχασμοί, προδοσίες, ευθύνες, κλέφτες και άλλες συμφορές για να ταϊστεί το τέρας.

Η περίπτωση της κ. Ρεπούση κρύβει μέσα της μία από τις κορυφώσεις των εθνικών αντιφάσεων. Η ίδια ενοχοποιήθηκε στο έπακρο για το «συνωστισμό» στη Σμύρνη. Τώρα, αν και εμμέσως αναφέρθηκε σε ακόμα έναν ιστορικό μύθο που μάλλον έχει καταρριφθεί -χωρίς να αλλάζει το παραμικρό στη σημασία και το ρόλο του στη διαμόρφωση της ιστορικής συνείδησης-, εντούτοις σταμάτησε τη συζήτηση εκεί. Στο μεταξύ διάστημα, από το «συνωστισμό» μέχρι το «χορό του Ζαλόγγου», το σώμα των ψηφοφόρων έχει ρευστοποιήσει την πολιτική ματιά της στην Ιστορία, με τον έναν ή άλλον τρόπο. Με την προηγούμενη ιδιότητά της, της επιστήμονος, είχε γράψει ακριβώς αυτό που εκτιμούσε και με βαρύτερες συνέπειες. Ως βουλευτής, αν και φαινόταν ότι το πίστευε, δεν το έκανε.

Μάλλον ίσχυσε και στο δικό της μυαλό, όπως σε πολλών άλλων ανθρώπων, η άμυνα της αυτολογοκρισίας μπροστά στη διαφαινόμενη ασφυξία που επιβάλλει η «άλογη μάζα». Και στην κανονική και στην εικονική πραγματικότητα.