Ντιτρόιτ: Η Νέα Ελλάδα
Του ΠΩΛ ΚΡΟΥΓΚΜΑΝ
Μετάφραση- επιμέλεια: Ματθαίος Τσιμιτάκης
Όταν το Ντιτρόιτ κήρυξε πτώχευση, ή τουλάχιστον προσπάθησε – η νομική κατάσταση έχει γίνει εξαιρετικά περίπλοκη από τότε – ξέρω ότι δεν ήμουν ο μόνος οικονομολόγος που είχε μια βαθιά ανησυχία για τον πιθανό αντίκτυπο που θα είχε αυτό στον πολιτικό μας λόγο. Ήμαστε άραγε μπροστά σε μια νέα Ελλάδα; Κάποιοι θα ήθελαν πολύ να συμβαίνει αυτό, όμως δεν συμβαίνει.
Όπως ίσως θα θυμάστε, πριν λίγα χρόνια η Ελλάδα βυθίστηκε σε δημοσιονομική κρίση. Αυτό ήταν κακό για την Ελλάδα, αλλά θα έπρεπε να έχει μικρό αντίκτυπο στον υπόλοιπο κόσμο, αφού η ελληνική οικονομία είναι αρκετά μικρή (στην πραγματικότητα, μιάμιση φορά η οικονομία της πρωτεύουσας του Detroit).
Δυστυχώς, συγκεκριμένοι πολιτικοί και ινστιτούτα χάραξης πολιτικής, χρησιμοποιούν σήμερα την ελληνική κρίση για να αποπροσανατολίσουν τη συζήτηση και να αλλάξουν το θέμα από τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης στη δημοσιονομική πειθαρχία και εντιμότητα. Ας προσπαθήσουμε να στρέψουμε λοιπόν, τη συζήτηση προς τη σωστή κατεύθυνση, πριν να είναι πολύ αργά. Καταλαβαίνετε για ποιο πράγμα μιλάω;
Η αλήθεια είναι ότι η Ελλάδα ήταν μια πολύ ειδική περίπτωση κι έτσι μας προσφέρει λίγα, ή και καθόλου, μαθήματα για ευρύτερα θέματα οικονομικής πολιτικής. Ακόμα και στην ίδια την Ελλάδα, τα δημοσιονομικά ελλείμματα ήταν μόνο ένα μέρος του προβλήματος. Παρόλα αυτά, για ένα μεγάλο διάστημα, η πολιτική συζήτηση σε όλο τον δυτικό κόσμο ήταν εντελώς “εξελληνισμένη” – όλοι ήταν “Ελλάδα”, ή ήταν στα πρόθυρα να γίνουν Ελλάδα. Επρόκειτο για την λάθος μεταφορά σε μια συζήτηση για την οικονομική ανάκαμψη, η οποία μάλιστα έκανε τεράστια ζημιά στις προοπτικές της.
Έτσι και τώρα όσοι επιπλήττουν τα ελλείμματα στις ΗΠΑ έχουν μια νέα υπόθεση να παρερμηνεύσουν. Δεν τους προβληματίζει η επανειλημμένη διάψευση της δημοσιονομικής καταστροφής που προβλέπουν για τις ΗΠΑ, ούτε η απότομη πτώση των προβλεπόμενων επιπέδων του χρέους, ούτε ότι η έρευνα πάνω στην οποία στηρίζεται η μέθοδος της δημοσιονομικής πειθαρχίας έχει απαξιωθεί.
Αντιθέτως, μας προτείνουν να παθιαστούμε με τους δημοτικούς προϋπολογισμούς και το δημόσιο συνταξιοδοτικό σύστημα! Στην πραγματικότητα, είναι καλύτερα να μην τους ακολουθήσουμε.
Είναι τα δεινά του Ντιτρόιτ η αιχμή μιας εθνικής κρίσης του συνταξιοδοτικού συστήματος, όπως μας λένε; Όχι. Οι κρατικές συντάξεις υποχρηματοδοτούνται, όπως δείχνουν οι εμπειρογνώμονες του Boston College και παρουσιάζουν ένα συνολικό έλλειμμα της τάξης του 1 τρις. δολαρίων. Πολλές κυβερνήσεις λαμβάνουν μέτρα για την αντιμετώπιση του ελλείμματος, όμως αυτά δεν είναι ακόμη επαρκή. Το Boston College εκτιμά ότι οι συνολικές συνταξιοδοτικές εισφορές κατά το τρέχον έτος θα είναι περίπου $ 25 δισεκατομμύρια ευρώ λιγότερες από ό,τι θα έπρεπε. Όμως, σε μια οικονομία 16 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, αυτό δεν θα έπρεπε να θεωρείται μεγάλο πρόβλημα – ακόμα κι αν κάνετε τις πιο απαισιόδοξες παραδοχές, όπως κάποιοι λογιστές θα σας πουν ότι πρέπει να κάνετε.
Ήταν το Ντιτρόιτ μια ιδιαίτερη περίπτωση ανευθυνότητας; Όχι και πάλι όχι. Πράγματι είχε ιδιαίτερα κακή διοίκηση, όμως κατά το μεγαλύτερο μέρος, η αθώα αυτή πολιτεία έπεσε εξαιτίας των δυνάμεων της αγοράς – εκεί βρίσκεται η ευθύνη.
Οι δυνάμεις της αγοράς προκαλούν θύματα – θα αναρωτηθείτε; Φυσικά και προκαλούν θύματα. Οι λάτρεις, μάλιστα, της ελεύθερης αγοράς αγαπούν να παραθέτουν το απόφθεγμα του Joseph Schumpeter περί του αναπόφευκτου της «δημιουργικής καταστροφής». Βεβαίως. οι ίδιοι και το κοινό τους, φροντίζουν να απεικόνιζουν τον εαυτό τους πάντα ως δημιουργικούς καταστροφείς, ποτέ ως δημιουργικά κατεστραμένους. Αλλά, μαντέψτε ποιά είναι η αλήθεια: Κάποιος καταλήγει πάντοτε να είναι πληρώνει τα σπασμένα της εξέλιξης της καπιταλιστικής οικονομίας και ίσως να είστε εσείς την επόμενη φορά.
Μερικές φορές χαμένοι από την οικονομική αλλαγή είναι τα άτομα των οποίων τα προσόντα έχουν καταστεί περιττά. Άλλες φορές είναι εταιρείες, που καλύπτουν κενά στην αγορά που δεν υπάρχουν πια. Και άλλοτε είναι ολόκληρες πόλεις που χάνουν τη θέση τους από το οικονομικό οικοσύστημα. Η Απόρριψη, βλέπετε, είναι κάτι που συμβαίνει σε αυτή τη ζωή.
Είναι αλήθεια οτι στην περίπτωση του Ντιτρόιτ μια σειρά απο προβλήματα φαίνεται να χειροτέρεψαν εξαιτίας της πολιτικής και κοινωνικής δυσλειτουργίας. Μία συνέπεια για παράδειγμα, ήταν η σοβαρή εκροή θέσεων εργασίας από τη μητροπολιτική περιοχή, με τις θέσεις εργασίας να εγκαταλείπουν τον αστικό πυρήνα, ακόμη και όταν η απασχόληση στο ευρύτερο Ντιτρόιτ εξακολουθούσε να αναπτύσσεται και ακόμη και όταν οι περιφερειακές του πόλεις ζούσαν μια αναγέννηση των κέντρων τους.
Λιγότερες από το ένα τέταρτο των θέσεων εργασίας που προσφέρονται στην μητροπολιτική περιοχή του Ντιτρόιτ βρίσκονται μέσα σε απόσταση 10 μιλίων από την παραδοσιακή κεντρική εμπορική ζώνη. Στο Πίτσμπουργκ, έναν άλλο πρώην βιομηχανικό γίγαντα του οποίου η δόξα ξέφτισε, το αντίστοιχο ποσοστό είναι πάνω από 50 τοις εκατό. Η σχετική ζωτικότητα του πυρήνα του Πίτσμπουργκ μπορεί να εξηγήσει γιατί η πρώην πρωτεύουσα χάλυβα δείχνει σημάδια ανάκαμψης, ενώ το Ντιτρόιτ συνεχίζει να βουλιάζει. Είναι ώρα να κάνουμε μια σοβαρή συζήτηση για το πώς οι πόλεις μας θα διαχειρίζονται καλύτερα την οικονομική μετάβαση, όταν οι παραδοσιακές τους πηγές ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος χάνουν την αξία τους.
Και χρειάζεται να κάνουμε ακόμα μια σοβαρή συζήτηση, σχετικά με τις υποχρεώσεις μας, ως έθνος, απέναντι σε εκείνους τους συμπολίτες μας που έχουν την ατυχία να ζουν και να εργάζονται στο λάθος μέρος, τη λάθος στιγμή – γιατί, όπως είπα, η ύφεση έρχεται αναπόφευκτα, και κάποιες περιφερειακές οικονομίες θα καταλήξουν να συρρικνώνονται, δραστικά κιόλας μερικές φορές, ο,τι κι αν κάνουμε.
Το σημαντικό τώρα είναι να μην αφήσουμε να γίνει “ελληνικού στιλ” πειρατεία στη συζήτηση. Υπάρχουν άνθρωποι με σημαντική επιρροή εκεί έξω που θέλουν να πιστεύετε ότι η διάλυση του Ντιτρόιτ είναι ουσιαστικά μια ιστορία δημοσιονομικής ανευθυνότητας ή / και άπληστων και επίορκων δημοσίων υπαλλήλων. Δεν είναι. Κατά το μεγαλύτερο μέρος της, είναι ακριβώς ότι συμβαίνει πάντα σε μια συνεχώς εξελισσόμενη οικονομία.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στους New York Times
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου