Για το μάθημα της Τεχνολογίας

Για το μάθημα της Τεχνολογίας

Γιάννης Τζωρτζάκης

Το «Όνομα του Ρόδου» το πήρα είδηση αργά. Πρώτα είδα την ταινία και μετά αγόρασα το βιβλίο. Δεν συνήθιζα τότε να αγοράζω βιβλία, ήταν δωρεάν και πιο ενδιαφέρον να τα ψάχνω στις βιβλιοθήκες, αυτό όμως το αγόρασα. Και το διάβασα μονορούφι δύο φορές και μετά άλλη μία αργά, για να το απολαύσω. Ειδικά το πρώτο του κομμάτι, για να θυμίσω, εκεί που ο κινηματογραφικός δάσκαλος Σων Κόννερυ, διδάσκει στο μαθητή του πως να «βλέπει» τα στοιχεία, πως να βγάζει συμπεράσματα που να βασίζονται σ αυτά, πως να ψάχνει.
Χρόνια αργότερα, βγήκε στα βιβλιοπωλεία ένα μικρό παράξενο βιβλιαράκι με τίτλο «Επιμύθιο στο Όνομα του Ρόδου». Εκεί ο Ουμπέρτο Έκο αποκαλύπτει την ιστορία πίσω από το βιβλίο και μαζί λέει και αυτό που με σημάδεψε. Ίσως το έχουν πει και άλλοι, εγώ πάντως το κατάλαβα τότε. Ο εκδότης του ζήτησε να αφαιρέσει τις πρώτες εκατό σελίδες από το βιβλίο γιατί ήταν μεγάλο. «Αυτές οι εκατό σελίδες έχουν ένα σωρό λεπτομέρειες, που δεν αφορούν καν την πραγματική υπόθεση του βιβλίου, θα κουράσουν τον αναγνώστη. Το υπόλοιπο βιβλίο είναι πολύ καλό, θα χαρώ να το εκδώσω, αυτές όμως οι σελίδες πρέπει να φύγουν»

«Όχι» είπε ο Έκο, «σε αυτές τις εκατό πρώτες σελίδες φτιάχνω τον αναγνώστη».

Δουλεύοντας χρόνια με αυτό τον τρόπο στην τάξη, είχα τώρα κάτι όμορφο στο οποίο μπορούσα να αναφερθώ.

Χρησιμοποίησα αρκετές φορές αυτή την ιστορία, όταν με προσκαλούσαν οι Σύμβουλοι να μιλήσω σε ημερίδες για την Τεχνολογία. «Πρέπει πρώτα να φτιάξουμε τον Ερευνητή» έλεγα στους συναδέλφους, «να διδάξουμε τους μαθητές μας πως να βρίσκουν τα στοιχεία, πως να βγάζουν αξιόπιστα συμπεράσματα που να βασίζονται σ αυτά, πως να δουλεύουν. Μετά από αυτό, όλα θα είναι εύκολα». Και ήταν. Πολλές φορές έχω συγκινηθεί όταν συναντώ πρώην μαθητές μου. Πτυχιούχους, επαγγελματίες, μαμάδες με καροτσάκι, που κάποτε ήταν οι μικροί μου μαθητές που μου λένε «Κύριε με θυμάστε; Είμαι εγώ που είχα φτιάξει εκείνο το υποβρύχιο, είμαι εγώ που μελέτησα εκείνο το αερόστατο, θυμάστε;». «Είχα βρει ότι οι αδελφοί Μονγκολφιέ πίστευαν ότι για να σηκωθούν τα αερόστατα, χρειαζόταν κάτι που ονόμαζαν ηλεκτρικό καπνό και έκαιγαν παλιά παπούτσια για να τον φτιάξουν κύριε»

Ανθρώπους δεν θυμάμαι εύκολα, τις εργασίες τους όμως τις θυμάμαι. Μέσα από αυτές, ξαναγυρίζω στους ανθρώπους και μιλάμε για τη ζωή τους, για τη ζωή μας και τις επιλογές μας.

Να γίνεις Σύμβουλος μου έλεγαν οι ... Σύμβουλοι. Θα μπορείς να μιλάς σε πολλούς εκπαιδευτικούς, όχι μόνο στους μαθητές, θα μπορείς να προσφέρεις περισσότερο.

Καλά, έλεγα εγώ χαμογελώντας και ξαναέπιανα την άλλη αγαπημένη μου ιστορία, όταν γεννήθηκε το μάθημα που αγάπησα. Ήταν μέσα στον ψυχρό πόλεμο, το 1957, όταν οι Σοβιετικοί εκτόξευσαν το Σπούτνικ. Τον είδα κάποτε σε ένα μουσείο, δεν φαίνεται κάτι το εντυπωσιακό, όμως άλλαξε τα πάντα. Μεταξύ άλλων, έκανε κάποιους να σκεφτούν σοβαρά. «Τι πρέπει να κάνουμε», αναρωτήθηκαν στην Αμερικάνικη κυβέρνηση, «ώστε τα επόμενα χρόνια να περάσουμε μπροστά στην τεχνολογία;» Το ότι θα έπρεπε να επενδύσουν πολλά χρήματα στην έρευνα, ή να βρουν έτοιμους επιστήμονες θεωρήθηκε δεδομένο, χρειαζόταν όμως και κάτι άλλο. «Να εκπαιδεύσουμε κατάλληλα τους νέους» πρότειναν από το πανεπιστήμιο του Maryland, και έτσι γεννήθηκαν τα μαθήματα της Τεχνολογίας στη γενική εκπαίδευση. Η ιδέα ήταν απλή. Εισαγάγεις ένα μάθημα που εφαρμόζει την καινοτόμα για την εποχή μέθοδο πρότζεκτ, στη γενική εκπαίδευση γιατί εκεί είναι ο στόχος σου, δε σου φτάνει η απόκτηση πληροφοριών και η καλλιέργεια δεξιοτήτων, θέλεις κάτι βαθύτερο. Βάζεις τους μαθητές να συνεργάζονται, να αναλαμβάνουν ρόλους, να βρίσκουν και να αξιοποιούν πληροφορίες μετά από παρουσίαση και αξιολόγηση από τους συμμαθητές τους στην τάξη, να βγάζουν συμπεράσματα και στη συνέχεια να κατασκευάζουν αυτά που μελετούν , τα οποία είναι αντικείμενα ή δομές που σχετίζονται με την τεχνολογία. Τελικά καταφέρνεις και αλλάζεις τους μαθητές . Τους μετατρέπεις από μαθητές «γενικής παιδείας» σε πολίτες που αργότερα θα σκέφτονται με γνώμονα την επίλυση προβλημάτων, τη συνεργασία και την ανάπτυξη, όχι την αοριστολογία τον ατομισμό και τη μοιρολατρία.

Τα κατάφεραν τελικά οι Αμερικανοί. Μέχρι ένα σημείο όμως. Τα τελευταία χρόνια έχουν πάλι το ίδιο πρόβλημα, δεν έχουν αρκετούς μηχανικούς για να προωθήσουν την ανάπτυξη, αναγκάζονται να προσλαμβάνουν ξένους. Τι τόλμησε λοιπόν να κάνει ο πρόεδρος Ομπάμα; Ζήτησε και εμφανίστηκε στην τηλεοπτική εκπομπή “Mythbusters”, στην οποία, με επιστημονικές και τεχνολογικές μεθόδους, αντιμετωπίζονται προβλήματα και εδραιωμένες πεποιθήσεις, ώστε μέσα από την εκπομπή να στείλει ένα μήνυμα στους νέους της χώρας του, να στραφούν στην επιστήμη και την τεχνολογία γιατί «...η χώρα, τους χρειάζεται».

Πιστεύω ότι και εμείς χρειαζόμαστε τους νέους μας, ελπίζω να το πιστεύουν και άλλοι.

Η απόσυρση της Τεχνολογίας του Λυκείου (Έρευνα και Πειραματισμός) προς χάριν της, πιο γενικής , διερεύνησης (Ερευνητικές Εργασίες) είναι μια άλλη ιστορία, τα τελευταία όμως είκοσι περίπου χρόνια που τα μαθήματα της Τεχνολογίας διδάσκονταν στα γυμνάσια της Ελλάδας, θα έπρεπε να είναι αρκετά για να γνωρίζουν όλοι περί τίνος πρόκειται.

Θλίβομαι λοιπόν όταν αντιλαμβάνομαι για ακόμα μια φορά τα στεγανά ανάμεσά μας, όταν καταλαβαίνω ότι το μόνο που ξέρουν για τα μαθήματα αυτά, ακόμα και συνάδελφοι εκπαιδευτικοί, ακόμα και αυτοί που βρίσκονται σε θέσεις λήψης αποφάσεων, έχουν σαν κύρια πηγή πληροφόρησης ....την κόρη ή το γυιό τους, από τότε που πήγαιναν στο γυμνάσιο. Είναι σα να ρωτάς το παιδί σου για το μάθημα της λογοτεχνίας που έκανε στο σχολείο και να περιμένεις να σου πει «αυξάνουμε μεταξύ άλλων τις γλωσσικές μας ικανότητες» ή για την πληροφορική να σου πει «καλλιεργούμε τον ψηφιακό μας εγγραμματισμό», δεν θα σου πουν αυτά, θα σου πουν, λέμε τη γνώμη μας, συζητάμε, φτιάχνουμε μακέτες, φτιάχνουμε κινητά τηλέφωνα, τηλεοράσεις, σε κάποιες περιπτώσεις θα θέλουν να τους τα φτιάξεις εσύ.

Δεν μπαίνω στη λογική να κάνω προτάσεις για το νέο ωρολόγιο πρόγραμμα του γυμνασίου, λέω όμως αυτό που πιστεύω. Τα μαθήματα της Τεχνολογίας είναι απαραίτητα στα παιδιά μας, αυτό είναι όλο.

Και όπως έλεγα στα δικά μου παιδιά, στους μαθητές μου, οι αδελφοί Μονγκολφιέ έκαναν λάθη, όμως έφτιαξαν αερόστατα. Εσύ τι έφτιαξες; Εσύ τι θα φτιάξεις;

Γιάννης Τζωρτζάκης

δάσκαλος Τεχνολογίας

Σχολικός Σύμβουλος ΠΕ12

πηγή