Η «καινοτόμος» βαρβαρότητα των στρατοπέδων συγκέντρωσης

Η «καινοτόμος» βαρβαρότητα των στρατοπέδων συγκέντρωσης

Του Τριαντάφυλλου Μηταφίδη *

Στη συλλογική μνήμη της ανθρωπότητας τα στρατόπεδα συγκέντρωσης έχουν ταυτιστεί με τα ναζιστικά εγκλήματα στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Αλλά αυτή η «σύγχρονη καινοτόμα εφεύρεση»(!), είχε ένα ήδη βεβαρυμένο με μαζικά εγκλήματα παρελθόν ως μέθοδος στυγνής εκμετάλλευσης της εργατικής δύναμης,  εξόντωσης πολιτικών αντιπάλων και εθνοκάθαρσης.

Τα στρατόπεδα συγκέντρωσης εγκαινίασε ήδη το 1885 ο Βέλγος βασιλιάς Λεοπόλδος ο Β’,  ιδρυτής του «Ελεύθερου Κράτους του Κονγκό». Η κτηνώδης εκμετάλλευση των ιθαγενών, ο ακρωτηριασμός  χιλιάδων ανθρώπων, επειδή δεν έπιαναν τις απάνθρωπες νόρμες παραγωγής των αποικιοκρατών, κατέληξε στην εξόντωση 10 εκ. ανθρώπων.

Οι Ισπανοί έστησαν στην Κούβα το 1896 τα campos de concentraciones  για να καταστείλουν την εξέγερση του ντόπιου πληθυσμού.

Το 1898, οι ΗΠΑ κατέλαβαν τις υπό ισπανική κατοχή Φιλιππίνες και προχώρησαν στον εγκλεισμό χιλιάδων άμαχων σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Περίπου 200.000 άνθρωποι πέθαναν από τη χολέρα και τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης.

Στο πλαίσιο των αποικιακών ανταγωνισμών για τον έλεγχο των πλουτοπαραγωγικών πηγών της Ν. Αφρικής, οι Βρετανοί αποικιοκράτες, εφαρμόζοντας την τακτική της «καμένης γης» εναντίον των απόγονων των πρώτων Ολλανδών  αποίκων, έκτισαν 45 στρατόπεδα συγκέντρωσης για τους αιχμάλωτους  Μπόερς. Πάνω από 26.000 άνθρωποι γυναίκες και παιδιά έχασαν τη ζωή τους σ’ αυτά τα πρώτα «κέντρα φιλοξενίας». Χιλιάδες Νοτιοαφρικανοί που ζούσαν στις περιοχές των Μπόερς εξοντώθηκαν σε 64 στρατόπεδα συγκέντρωσης.

Οι Γερμανοί χρησιμοποίησαν τα στρατόπεδα συγκέντρωσης (Konzentrationslager) στην προσπάθειά τους να αποικίσουν τη ΝΔ Αφρική, εξοντώνοντας πάνω από 100.000 ανθρώπους από το 1904-1907, στην πρώτη γενοκτονία του 20^ου αιώνα, κατά τον ΟΗΕ.

Οι Γερμανοί μετέδωσαν την «τεχνογνωσία» τους και στους Οθωμανούς συμμάχους τους. Υπό την καθοδήγηση του Γερμανού αξιωματικού Λίμαν φον Σάντερς, σχηματίστηκαν τα Αμελέ Ταμπουρού (τάγματα καταναγκαστικής εργασίας), που χρησιμοποίησαν και οι Νεότουρκοι ως μέθοδο εθνοκάθαρσης εναντίον των Εβραίων, των Ελλήνων και των Αρμενίων.

«Με άλλα λόγια, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης γεννιούνται όχι από το τακτικό δίκαιο (και ασφαλώς σε καμία περίπτωση, όπως ίσως κάποιος θα μπορούσε να πιστέψει, δεν γεννιούνται από έναν μετασχηματισμό και μια εξέλιξη του σωφρονιστικού δικαίου), αλλά από την κατάσταση εξαίρεσης και από τον στρατιωτικό νόμο… Είναι γνωστό πως η δικαιική βάση του εγκλεισμού στα (γερμανικά) στρατόπεδα συγκέντρωσης δεν ήταν το κοινό δίκαιο, αλλά η Schutzhaft («προληπτική φύλαξη»), ένα πρωσικής προέλευσης προληπτικό αστυνομικό μέτρο, που επέτρεπε να ‘τίθενται υπό φύλαξη’ άτομα, ανεξαρτήτως οποιασδήποτε επιλήψιμης διαγωγής, αποκλειστικά και μόνο για να αποτραπεί ένας κίνδυνος για την ασφάλεια του κράτους…

Δεν πρέπει να λησμονούμε πως τα πρώτα στρατόπεδα συγκέντρωσης επί γερμανικού εδάφους δεν ήταν έργο του ναζιστικού καθεστώτος, αλλά των σοσιαλδημοκρατικών κυβερνήσεων, οι οποίες όχι μόνο το 1923, μετά την κήρυξη της κατάστασης εξαίρεσης, έκλεισαν σε στρατόπεδα βάσει της Schutzhaft  χιλιάδες στρατευμένους κομμουνιστές, αλλά δημιούργησαν και στο Κότμπους-Ζήλοβ ένα Konzentrationslager für Ausländer  που φιλοξενούσε, ως επί το πλείστον, Εβραίους πρόσφυγες των ανατολικών χωρών, και το οποίο μπορεί να θεωρηθεί το πρώτο στρατόπεδο συγκέντρωσης για Εβραίους του 20ού αιώνα (αν και, προφανώς, δεν επρόκειτο για στρατόπεδο εξολόθρευσης). (Τζόρτζιο Αγκάμπεν, Homo sacer: κυρίαρχη εξουσία και γυμνή ζωή).

Η ναζιστική Γερμανία μετέτρεψε την «καινοτόμο ιδέα» σε πραγματική επιστήμη βιομηχανικής εξόντωσης των Εβραίων, των Ρομά, των ομοφυλόφιλων, των ανάπηρων, των κομμουνιστών, των αναρχικών κι άλλων κοινωνικών και πολιτικών αντιπάλων του ναζισμού. Μέσα σε λίγες μέρες οι δυνάμεις καταστολής συνέλαβαν 20.000 χιλιάδες κομμουνιστές που τους διασκόρπισαν σε δεκάδες στρατόπεδα, ειδικά τμήματα στις κρατικές φυλακές, κέντρα κράτησης και σε διάσπαρτα κέντρα βασανιστηρίων μέσα σε υπόγεια ή εγκαταλειμμένα εργοστάσια.

Το Νταχάου ήταν «το πρώτο στρατόπεδο συγκέντρωσης για πολιτικούς κρατουμένους» (Χίμλερ), υπό τη δικαιοδοσία της Γκεστάπο, ενώ δεν άργησαν τα στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας. Από το 1941, στο πλαίσιο της «Τελικής Λύσης», οι Ναζί κατασκευάζουν σε κατεχόμενες χώρες στρατόπεδα εξόντωσης, όπως αυτά του Μπέλζεκ, του Σομπιμπόρ, της Τρεμπλίνκα και του Άουσβιτς-Μπίρκεναου. Εκατομμύρια Εβραίοι δολοφονήθηκαν σ’ αυτά τα στρατόπεδα, με την επίσπευση της «Τελικής Λύσης» μετά τη διάσκεψη της Βάνζεε στις 20/1/1942.

Και οι σύμμαχοι του αντιφασιστικού μπλοκ χρησιμοποίησαν την «καινοτόμο ιδέα», με διαφορετικές βέβαια επιδιώξεις. Στις ΗΠΑ, μετά την επίθεση στο Περλ Χάρμπορ, ο πρόεδρος Ρούσβελτ διέταξε να ιδρυθούν στρατόπεδα συγκέντρωσης για 120.000 ιαπωνικής καταγωγής πολίτες των ΗΠΑ. Ταυτόχρονα στην ΕΣΣΔ λειτουργούσαν τα γνωστά γκούλαγκ, που χρησιμοποιήθηκαν για την «αναμόρφωση» των θυμάτων του σταλινικού καθεστώτος και για καταναγκαστική εργασία.

Δεν πρέπει βέβαια να ξεχνάμε και τα «οικεία κακά». Δεκάδες στρατόπεδα συγκέντρωσης έστησαν οι νικητές του Εμφυλίου  για να τσακίσουν τον «εσωτερικό εχθρό». Το κολαστήριο  της Μακρονήσου αναγορεύθηκε από τους «πεφωτισμένους» της Δεξιάς Κ. Τσάτσο και Π. Κανελλόπουλο σε «αναρρωτήριο ψυχών», «συνέχιση του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού», «εθνική κολυμβήθρα», «νέα Εδέμ στα μάτια της ελληνικής Ιστορίας», «Νέος Παρθενών».

Η χούντα, ως άξιος κληρονόμος της «εθνικής αναβάπτισης», έκλεισε «προληπτικώς»  4.500 περίπου υποψήφιους αντιπάλους της στη Γιούρα και τη Λέρο.

Η επιστήμη και η τεχνική των σωματικών και ψυχο-πνευματικών βασανιστηρίων έφτασε στο απόγειό της στη ναυτική βάση των Η.Π.Α. στο Γκουαντάναμο της Κούβας. «Στο Γκουαντάναμο, γράφει ο Αγκάμπεν, η γυμνή ζωή αγγίζει τη μέγιστη απροσδιοριστία της. Οι κρατούμενοι έχουν εκπέσει πλέον από την ανθρώπινη κατάσταση, βρίσκονται στο μεταίχμιο ανθρώπου και ζώου…

…Το στρατόπεδο συγκέντρωσης είναι μόνο ο τόπος όπου συντελέστηκε η πιο απόλυτη conditio inhumana (απάνθρωπη κατάσταση)  που εμφανίστηκε ποτέ πάνω στη γη: σε τελική ανάλυση, αυτό είναι που μετρά τόσο για τα θύματα όσο και για τους μεταγενέστερους» (Τζόρτζιο Αγκάμπεν, Homo sacer: κυρίαρχη εξουσία και γυμνή ζωή).

Η απάνθρωπη κατάσταση βρικολακιάζει σήμερα στα κατ’ ευφημισμόν «κέντρα φιλοξενίας» των μεταναστών.

* πολιτικός κρατούμενος της χούντας,

βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ Α΄ Θεσσαλονίκης