Η μεταναστευτική πολιτική στην Ευρώπη
Της Μαρίας Αρβανίτη-Σωτηροπούλου*
Η μεταναστευτική κρίση δεν θα τελειώσει όσο οι δυτικές κυβερνήσεις συνεχίζουν να κατασκευάζουν πολέμους, όσο οι δυτικές κοινωνίες ευημερούν και ο υπόλοιπος κόσμος υποφέρει από πολέμους και πείνα
Ο πόλεμος και η μετανάστευση δεν είναι κάτι νέο στην ανθρώπινη ιστορία και τα ελληνικά νησιά έχουν βιώσει και τα δύο από την αυγή της εποίκησής τους. Πρέπει να θυμόμαστε ότι ο Ιπποκράτης κατάφερε να σταματήσει έναν πόλεμο -την εισβολή της τότε υπερδύναμης Αθήνας στον γενέθλιο τόπο του, το νησί της Κω- με την ομιλία του «Επιβώμιος».
Από το 2011 οι πόλεμοι στην Συρία και το Ιράκ προκάλεσαν την «προσφυγική κρίση», όταν πάνω από 1 εκατομμύριο πρόσφυγες έφθασαν στην Ευρώπη. Την ίδια εποχή η Ελλάδα βίωνε την οικονομική κρίση που συντάραξε τα θεμέλια της Ε.Ε. Οι Έλληνες ένιωσαν ότι βιώνουν την επιστροφή του φαντάσματος της πείνας που είχαν περάσει κατά τη γερμανική Κατοχή. Ευτυχώς, από την αρχή δεν υπήρξαν διακρίσεις στη βοήθεια, που εξακολουθεί να προσφέρεται σε όσους έχουν ανάγκη, τόσο από το Δημόσιο όσο και από ιδιώτες.
Η Ελλάδα είναι μια από τις εισόδους για την Ευρώπη και χρησιμοποιείται σαν χώρα - τράνζιτ για πρόσφυγες που έχουν ως προορισμό τις πλούσιες χώρες, όπως η Γερμανία. Ο πληθυσμός της Ευρώπης γερνά και έχει ανάγκη από νέο εργατικό δυναμικό, γι’ αυτό και στην αρχή έγιναν κάποιες θετικές δηλώσεις από τη Γερμανία. Το παράδοξο είναι ότι χώρες που πρόσφατα μπήκαν στην Ε.Ε. και είχαν υποφέρει από την ύπαρξη των τειχών κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, τώρα πρωτοστατούν στη δημιουργία νέων συνόρων και αρνούνται να δεχθούν πρόσφυγες. Αυτό είναι αντίθετο με τις αρχές της Ε.Ε., διαμετρικά αντίθετο προς την ιδέα της Ενωμένης Ευρώπης.
Δυστυχώς, οι τρομοκρατικές επιθέσεις δημιούργησαν φόβο και έδωσαν ψεύτικα νέα επιχειρήματα σε εκείνους που υποστηρίζουν ότι οι πρόσφυγες είναι απειλή για την ασφάλεια των πολιτών.
Στην Ελλάδα, στην αρχή η κατάσταση για τους πρόσφυγες ήταν πραγματικά τραγική, αν και οι πολίτες ανταποκρίθηκαν με αξιοθαύμαστη αλληλεγγύη. Πολλοί άνθρωποι στα χωριά άνοιξαν τα σπίτια τους και πρόσφεραν από το υστέρημά τους τροφή και ρούχα, την ώρα που π.χ. στη Βουλγαρία τους κυνηγούσαν για να τους απελάσουν. Όπως επίσημα αναφέρεται στα έγγραφα της Ε.Ε., το γεγονός ότι γίνονται δεκτοί από τους ντόπιους βάρυνε στην απόφαση να δημιουργηθούν στην Ελλάδα οι καταυλισμοί των προσφύγων.
Όταν τα σύνορα έκλεισαν στην Ειδομένη, πολλοί πρόσφυγες εγκλωβίστηκαν. Αυτή τη φορά η Ευρώπη δήλωσε έτοιμη να βοηθήσει, αλλά αν και η Frontex τώρα ελέγχει τα θαλάσσια σύνορά μας και το τελευταίο διάστημα υπάρχει βελτίωση στις συνθήκες των στρατοπέδων (σπίτια αντί για σκηνές), τα χρήματα πάνε κατευθείαν στις ΜΚΟ, που κάποιες φορές έχουν διαφορετική πολιτική.
Οι ευρωπαϊκές χώρες αρνήθηκαν να αναλάβουν το συμφωνημένο ποσοστό των προσφύγων που τους αναλογεί και ακόμη και η Γερμανία αρνείται να δώσει βίζα σε πρόσφυγες που έχουν μέλη της οικογένειάς τους να κατοικούν νόμιμα στη Γερμανία.
Έτσι η Ελλάδα πλέον υπολογίζει ότι όλοι αυτοί οι μετανάστες θα μείνουν στη χώρα και αναγκαστικά άλλαξε την πολιτική της. Δημιουργήθηκαν σχολεία για τα παιδιά των προσφύγων σε αρκετές περιοχές (παρατηρήθηκαν και διαδηλώσεις γονέων κατά αυτής της απόφασης) και όσοι αποκτούν σπίτι για να μείνουν παίρνουν οικονομικό βοήθημα αντί για τροφή. Το ποσόν είναι 400 ευρώ τον μήνα, ποσόν που αντιστοιχεί με πραγματικό μισθό για αρκετούς Έλληνες. Πολλά στρατόπεδα έκλεισαν (ο στόχος είναι να μείνουν 20-22 μέχρι το τέλος του 2017 από τα 44 που εξακολουθούν να υπάρχουν και θα είναι μόνο ένα στην Αττική. Ο στόχος είναι να δημιουργηθούν 30.000 νέες θέσεις σε σπίτια, ενώ μέχρι τώρα 20.000 σπίτια έχουν δημιουργηθεί).
Στις 25 Μαΐου 2017 ο υφυπουργός Μετανάστευσης Ιωάννης Μουζάλας ανακοίνωσε ότι ο αριθμός των προσφύγων στη Βόρεια Ελλάδα από 26.000 που ήταν την εποχή της Ειδομένης τώρα έπεσε στους 8.500 και στην Αθήνα από 8.450 σε 7.789, αλλά 13.000 ακόμη παραμένουν σε Hot Spot στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου.
Τα νησιά, όπως η Λέσβος, τώρα δέχονται 100 ή και λιγότερες αφίξεις κάθε μέρα ενώ το 2015 -που 1 εκατομμύριο έφθασαν στην Ευρώπη- δέχονταν 10.000 ανθρώπους μόνον σε ένα Σαββατοκύριακο.
Στα Hot Spot, παραμένουν οι πρόσφυγες που δεν έγιναν δεκτοί και οι νεοεισερχόμενοι που βάσει της Συμφωνίας Ε.Ε.-Τουρκίας πρέπει να επιστραφούν στην Τουρκία. Στα Hot Spot παρατηρήθηκαν εντάσεις επειδή αρχικά παρέμεναν όλοι μαζί (οικογένειες, ασυνόδευτοι έφηβοι και άνθρωποι που προέρχονται από εχθρικές περιοχές). Έτσι συχνά υπήρξαν επεισόδια βίας. Τώρα τους έχουν διαχωρίσει σε ξεχωριστά νησιά, αλλά οι εντάσεις συνεχίζονται, επειδή όλοι προσπαθούν να ταξιδέψουν στην κεντρική Ελλάδα για ν’ αποφύγουν την επιστροφή τους στην Τουρκία. Το πρόβλημα είναι ότι ενώ αρχικά ανακοινωνόταν ο αριθμός των προσφύγων που επέστρεφε στην Τουρκία ή τις χώρες τους, τώρα δεν δημοσιεύεται το παραμικρό. Μόλις ενημερωθήκαμε ότι η Γερμανία τώρα επιστρέφει στην Ελλάδα κάποιους από τους πρόσφυγες που πέρασαν κατά την κρίση του 2015. Και η Γερμανία είναι από τις καλά ανταποκρινόμενες στο προσφυγικό χώρες.
Τον Μάρτιο του 2017 πολλές ΜΚΟ έβγαλαν ανακοινώσεις για τη συμπλήρωση ενός χρόνου από τη Συμφωνία Ε.Ε.-Τουρκίας για το προσφυγικό. Η αναφορά των NRC, IRC, Oxfam έλεγε ότι «αντί για τόπος αναζήτησης ασύλου και ευσπλαχνίας, το σύστημα στα νησιά στοχεύει μόνο στην επιστροφή των προσφύγων στην Τουρκία χωρίς να υπολογίζεται ότι η Τουρκία δεν είναι ασφαλής χώρα για αρκετούς πρόσφυγες».
Ο Δημήτρης Χριστόπουλος, επικεφαλής της Διεθνούς Ομοσπονδίας για τα Ανθρώπινα δικαιώματα, αναφέρει: «Η Ευρώπη ξεκάθαρα προσπαθεί να δημιουργήσει ζώνες ασφάλειας στην περιφέρεια σε χώρες όπως η Ελλάδα. Αυτή είναι μια πολιτική απόφαση, που όχι μόνο υποβιβάζει το διεθνές δίκαιο για την προστασία των προσφύγων αλλά και αντιτίθεται στις δημοκρατικές αξίες της Ευρώπης».
Η Διεθνής Αμνηστία υποστήριξε ότι «η Συμφωνία όχι μόνο απέτυχε στους στόχους της αλλά άφησε χιλιάδες ανθρώπους εκτεθειμένους σε ανασφαλείς συνθήκες στα νησιά». Η οργάνωση «Σώστε τα παιδιά» και οι «Γιατροί του κόσμου» υποστήριξαν ότι «υπάρχουν ανησυχητικά επίπεδα ψυχολογικών ασθενειών ανάμεσα στους πρόσφυγες στα στρατόπεδα. Παρατηρούνται κρούσματα παιδιών που χαρακώνονται με ξυράφια, προσπαθούν να αυτοκτονήσουν και χρησιμοποιούν ναρκωτικά.» Η ανακοίνωση κατέληγε: «Η Ε.Ε. έχει περήφανη ιστορία αφοσίωσης στο διεθνές δίκαιο και τα ανθρώπινα δικαιώματα που καθόρισαν τις πολιτικές επιλογές για 60 χρόνια. Τώρα είναι η στιγμή για την Ευρώπη να δείξει τον δρόμο σε όλο τον κόσμο στο μεταναστευτικό, με πολιτικές που σέβονται αυτές τις αρχές και δεν τις καταβαραθρώνουν».
Εμείς, ως ελληνικός κλάδος της IPPNW, πιστεύουμε ότι, αν και φαίνεται πως ο πόλεμος στη Συρία φθάνει στο τέλος του, η μεταναστευτική κρίση δεν θα τελειώσει όσο οι δυτικές κυβερνήσεις συνεχίζουν να κατασκευάζουν πολέμους, όσο οι δυτικές κοινωνίες ευημερούν και ο υπόλοιπος κόσμος υποφέρει από πολέμους και πείνα. Δεν πρόκειται για πόλεμο θρησκειών, όπως θέλουν να τον παρουσιάσουν. Δεν είναι η πρώτη φορά στην ιστορία που η θρησκεία χρησιμοποιείται σαν δικαιολογία για φόνους. Τα σκληρά μέτρα ασφάλειας και οι περισσότεροι εξοπλισμοί ποτέ δεν έλυσαν το πρόβλημα. Εμείς ως γιατροί θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε, ενημερώνοντας την κοινωνία, για ν’ αποδείξουμε ότι όλοι είμαστε άνθρωποι και η εξαιρετική αξία της κάθε ανθρώπινης ζωής εξακολουθεί να ισχύει και σήμερα, ακριβώς όπως ο Ιπποκράτης μάς δίδαξε.
* Η Μαρία Αρβανίτη Σωτηροπούλου είναι γιατρός και πρόεδρος του ελληνικού κλάδου της International Physicians for the Prevention of Nuclear War (IPPNW). Το παρόν κείμενο αποτελεί απόσπασμα της ομιλίας της στο παγκόσμιο συνέδριο της IPPNW που πραγματοποιείται στο Γιορκ της Βρετανίας (3-8 Σεπτεμβρίου 2017).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου