Βασικά ερωτήματα από την επίσκεψη Ερντογάν

Βασικά ερωτήματα

Σωτήρης Ρούσσος*

EUROKINISSI/ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΝΤΑΡΙΝΗΣ

Η αντίληψη που υποστηρίζει ότι για να προσκαλέσουμε έναν αρχηγό κράτους πρέπει να προεξοφλούνται χειροπιαστά αποτελέσματα και επίλυση σοβαρών προβλημάτων, είναι ανεδαφική 

Τα βασικά ερωτήματα από την επίσκεψη Ερντογάν είναι γιατί έγινε και τι αποκομίσαμε από αυτήν. Oι αντιρρήσεις στην επίσκεψη αυτή έρχονται από δύο σχολές σκέψης. Η πρώτη θεωρεί και σωστά ότι το καθεστώς Ερντογάν καταπατά βάναυσα τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις δημοκρατικές ελευθερίες και συνεπώς δεν θα πρέπει να το «επιβραβεύσουμε» με μία επίσημη επίσκεψη.

Αυτό, αν και αξιακά είναι συνεπές, θα πρέπει να μας αποτρέψει από επίσημες επισκέψεις και στενές σχέσεις με κράτη όπως η Κίνα, η Ρωσία, η Αίγυπτος, η Σαουδική Αραβία, το Ιράν, πλείστες χώρες της Κεντρικής Ασίας, σχεδόν τα 2/3 του κόσμου και της παγκόσμιας οικονομίας. Κάτι τέτοιο είναι μάλλον δυσχερές.

Η δεύτερη θεωρεί ότι η επίσκεψη δίνει ανάσα στον στριμωγμένο από όλους και από όλα Ερντογάν. Σύμφωνα με αυτό το επιχείρημα, αν ο Ερντογάν μείνει χωρίς ανάσα τότε θα πέσει και ότι αν πέσει αυτό που θα έρθει θα είναι καλύτερο.

Αυτό που φαίνεται όμως, είναι ότι αν πέσει ο Ερντογάν η Τουρκία θα περιέλθει σε μία επικίνδυνη πολιτική δίνη. Πώς αυτή η αστάθεια θα εξυπηρετήσει καλύτερα, για παράδειγμα, τις απόψεις μας στο προσφυγικό; Να θυμίσω ότι η εισβολή στην Κύπρο και τα Ιμια συνέβησαν σε καιρούς πολιτικής αστάθειας στην Τουρκία.

Η αντίληψη επίσης που υποστηρίζει ότι για να προσκαλέσουμε έναν αρχηγό κράτους πρέπει να προεξοφλούνται χειροπιαστά αποτελέσματα και επίλυση σοβαρών προβλημάτων, είναι ανεδαφική.

Συναντήσεις και επισκέψεις γίνονται σε όλον τον κόσμο ακόμη και όταν υπάρχουν σημαντικά προβλήματα αρκεί να είμαστε προετοιμασμένοι ότι οι συνομιλίες θα έχουν γωνίες, ενίοτε κοφτερές. Το ζήτημα δεν είναι η επίσκεψη, αλλά η πρόθεση για πολιτικές υποχωρητικότητας και κατευνασμού και κάτι τέτοιο δεν φάνηκε από την ελληνική πλευρά.

Ο Ερντογάν έβαλε τρία ζητήματα: το μειονοτικό, την έκδοση των πραξικοπηματιών και τη Συνθήκη της Λωζάννης. Τα πρώτο μάλλον αποδεικνύει την ανησυχία και σπουδή του ερντογανικού καθεστώτος να αντικαταστήσει το κεμαλικό δίκτυο της επιρροής του τουρκικού προξενείου στη μουσουλμανική μειονότητα.

Το δεύτερο έχει κυρίως εσωτερικό πολιτικό ακροατήριο: το χέρι του καθεστώτος μπορεί να σας φτάσει όπου κι αν καταφύγετε. Η αναθεώρηση της Συνθήκης είναι περισσότερο μήνυμα με αποδέκτες τα ισχυρά δυτικά κράτη που υποστηρίζουν ομόσπονδο κουρδικό κρατίδιο στη Συρία.

Αυτό που κυρίως δημιουργεί δυσκολία είναι ότι η υπεραισιόδοξη στρατηγική για την ευρωπαϊκή προοπτική που θα «εξημέρωνε» την Τουρκία, η οποία κυριάρχησε τις δύο τελευταίες δεκαετίες στην εξωτερική πολιτική μας, έχει πια εκμετρήσει το ζην. Και δυστυχώς δεν είχαμε επεξεργαστεί εναλλακτική στρατηγική. Αυτό είναι σήμερα το μεγάλο ζητούμενο και ίσως σε αυτό να αποδώσει κάτι θετικό η επίσκεψη Ερντογάν.

*Αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και υπεύθυνος του Κέντρου Μεσογειακών, Μεσανατολικών και Ισλαμικών Σπουδών, www.cemmis.edu.gr

http://www.efsyn.gr