PSI: Μετ' εμποδίων "ως το παρά πέντε"

PSI: Μετ' εμποδίων "ως το παρά πέντε" 

Παναγόπουλος Θάνος

Δραματικές διαστάσεις προσέλαβε “στο παρά πέντε” το ιδιότυπο “μπρα ντε φερ” μεταξύ των εμπλεκομένων πλευρών για το PSI (Private Sector Involvment) καθώς:

Αφενός, η γερμανική κυβέρνηση -εκπροσωπώντας ατύπως πλην ουσιαστικά τουλάχιστον τους 2 από τους 3 πόλους της τρόικας, Ε.Ε. και ΕΚΤ- πιέζει ασφυκτικά την Αθήνα να αρνηθεί επιτόκιο πάνω από το 3%, διότι κάτι τέτοιο θα φαλκιδεύσει επικίνδυνα τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους.

Αφετέρου, υπήρξαν διχογνωμίες για την ενεργοποίηση ή μη των ρητρών συλλογικής δράσης (Collective Action Clauses) ώστε να εξασφαλιστεί συμμετοχή που να αγγίζει το 100%. Το τελευταίο σημαίνει πρακτικά πως δεν είχε δηλώσει πρόθυμο για συμμετοχή στο πρόγραμμα ποσοστό πάνω από το 65% στο σύνολο του χρέους (από αυτό το ύψος και χαμηλότερα εκτιμάτο πως θα ενεργοποιούνταν τα CAC), ενώ υπήρχε μια “μαύρη τρύπα” (της τάξης λίγων δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ) από ομόλογα των οποίων ο κάτοχος δεν είχε ακόμη ταυτοποιηθεί!

 

Εκεί που φαινόταν ώς αργά το βράδυ της Παρασκευής να παίρνει το τραπεζικό καρτέλ “το πάνω χέρι” σε βάρος των κυβερνήσεων -όχι μόνο της Αθήνας αλλά και γενικότερα της Ευρωζώνης- στο σκληρό παζάρεμα, η παρέμβαση της τρόικας και ιδίως της καγκελαρίου Μέρκελ ήλθε να προειδοποιήσει πως το κουπόνι των ομολόγων είναι μεγαλύτερο του 3% που απαιτεί το Βερολίνο προκειμένου να είναι εντός ορίων που να επιτρέπουν την εξασφάλιση της βιωσιμότητας του ελληνικού δημοσίου χρέους (σ.σ. και πάντως, το μέσο σταθμικό επιτόκιο που βρισκόταν πολύ κοντά στη συμφωνία ήταν πολλαπλάσιο του παρεμβατικού επιτοκίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας: 1%).

Το ότι οι τράπεζες όμως είχαν κερδίσει πολλούς “πόντους” στις διαπραγματεύσεις τεκμαίρετο ακόμη και από το ότι, σε αντίθεση με τους ομολογιούχους πιστωτές, οι θεσμικοί δανειστές (ΕΚΤ, κεντρικές τράπεζες, Διεθνές Νομισματικό Ταμείο) δεν υπήχθησαν στο σχέδιο. Όπως ακόμη πως, παρότι έχουν προβλεφθεί τεράστια ποσά για τις τράπεζες που θα συμμετάσχουν στο “κούρεμα”, τα ασφαλιστικά ταμεία και δεν εξαιρέθηκαν από αυτό αλλά και απουσιάζουν από τα γενικότερα σχέδια χρηματοδοτήσεων.

Προς αναθεώρηση της προβλεπόμενης ύφεσης του 2012 στο 3,5% με 3,8%

Ας σημειωθεί ότι το όλο πρόγραμμα βασίζεται σε υποθέσεις για την ελληνική οικονομία που στη συνέχεια (όπως άλλωστε συμβαίνει σταθερά στην εποχή των μνημονίων) καθίστανται ολοένα και δυσμενέστερες. Για παράδειγμα, θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι θα υιοθετηθούν οι προτάσεις των τεχνικών κλιμακίων της τρόικας για αναθεώρηση επί τα χείρω της ύφεσης για το 2012, πάνω από το 3,5% -ενδεχομένως και 3,8%- έναντι αρχικής πρόβλεψης για 2,9%, ενώ ο ρυθμός της ύφεσης για το 2011 εκτιμάται πως προσέγγισε το 6% του ΑΕΠ.

Πέραν όμως των πενιχρών ωφελημάτων ή και ζημιών που φέρνει το PSI (λ.χ. στα ασφαλιστικά ταμεία) η ενεργοποίησή του σηματοδοτεί με τη “δίδυμή” του νέα δανειακή σύμβαση νέα σκληρά μέτρα για το 2012 και για τα επόμενα χρόνια.

Η συμφωνία για το PSI είχε φθάσει αργά προχθές το βράδυ σε συνάντηση του πρωθυπουργού Λ. Παπαδήμου με τον Τσ. Νταλάρα του IIF, παρουσία και του υπουργού Οικονομικών Ευ. Βενιζέλου, σε προχωρημένο στάδιο, ωστόσο οι διαπραγματεύσεις τόσο για την κλιμάκωση του επιτοκίου όσο και για ορισμένα επιμέρους τεχνικά ζητήματα συνεχίζονται και σήμερα ενόψει του αυριανού Εurogroup.

Σύμφωνα με διαρροές, Ελλάδα και πιστωτές εξέτασαν το σενάριο τα νέα ελληνικά ομόλογα να είναι 30ετούς διάρκειας και το κουπόνι μεσοσταθμικά να κινείται μεταξύ 4% και 4,2% (με εύρος από 3,5% για λήξη ομολόγων ώς το 2014 έως 4,7% για λήξεις μετά το 2021) και τη σωρευτική ζημιά στο ελληνικό χρέος να υπολογίζεται μεταξύ 65% και 70%. Σήμερα εξάλλου επρόκειτο να κλείσει ακόμη μία εκκρεμότητα, αν δηλαδή το 15% που ήταν να δοθεί στους ομολογιούχους σε μετρητά θα ανταλλαχθεί εν τέλει με 2ετή ομόλογα τα οποία θα εγγυάται το EFSF.

Στη διαμόρφωση του γενικού πλαισίου έφθασαν οι δύο πλευρές μετά από συνεχώς μεταβαλλόμενους όρους, κάτι που είχε σημειώσει με έμφαση και ο CEO της Commerzbank, Μartin Blessing, λέγοντας χαρακτηριστικά την περασμένη Πέμπτη: "Δεν είμαι βέβαιος για το αποτέλεσμα των συνομιλιών", προφανώς γνωρίζοντας ότι η συμπατριώτισσά του καγκελάριος Μέρκελ θα επιμείνει ώς την τελευταία στιγμή για το επιτόκιο.

Αυτό που επεσήμαναν οικονομικοί παρατηρητές με βάση τις τελευταίες πληροφορίες που είχαν κυκλοφορήσει στη διάρκεια της προχθεσινής σύσκεψης ήταν πως οι εξελίξεις, ακόμη και αν οριστικοποιηθεί το επιτόκιο μεταξύ των δύο πλευρών, δεν δικαιολογούν “θριαμβολογίες”, καθώς δύο στοιχεία τα οποία τους απασχολούν είναι η μη διασφαλισμένη αποτελεσματικότητα ως προς τη βιωσιμότητα του χρέους, αλλά και τα όσα θα ακολουθήσουν μια “αξιολογική” και τυπική - “νομική” χρεωκοπία. Σημειωτέον ότι ήδη ο αναλυτής της Fitch P. Rawkins έχει προειδοποιήσει ότι η συμφωνία για το σχέδιο PSI είναι πιθανό να οδηγήσει τη χώρα σε καθεστώς προσωρινής χρεωκοπίας (“temporary default”) το οποίο θα πρέπει να χειριστούν υπεύθυνα Ε.Ε.-ΕΚΤ-ΔΝΤ και κυβέρνηση (κυρίως στο σκέλος της ρευστότητας και της κεφαλαιακής επάρκειας των τραπεζών) ώστε να αποφευχθούν σοβαρές αναταράξεις.

Μικρή η απομείωση του χρέους

Στο μεταξύ, “καλό αλλά λίγο” θεωρείται το PSI από οικονομικούς παρατηρητές, καθώς αφενός δεν μειώνει παρά μόλις στο ένα τρίτο το χρέος, ενώ, αφετέρου, στηρίζεται σε υπεραισιόδοξη υπόθεση εργασίας ως προς το πρωτογενές πλεόνασμα και κατ' επέκταση τις δυνατότητες εξυπηρέτησής του (και μάλιστα χωρίς “option” περαιτέρω “κουρέματος” μετά την υπαγωγή των ομολόγων που το συνθέτουν στο αγγλικό δίκαιο).

Χαρακτηριστική είναι η εκτίμηση αναλυτών του Bloomberg ότι η συμφωνία για το PSI και τη μείωση του ελληνικού χρέους δεν επαρκεί για να σωθεί το ευρώ και ενδεχομένως, τις επόμενες εβδομάδες, η Ευρώπη θα έρθει αντιμέτωπη με ένα μεγάλο πρόβλημα: χώρες της Ευρωζώνης, όπως η Ελλάδα, να μην μπορούν να αποπληρώσουν το χρέος τους. Για τις διαπραγματεύσεις της Ελλάδας με τους ιδιώτες πιστωτές της αναφορικά με τους όρους του εθελοντικού κουρέματος, σχολιάζουν πως η επίτευξη συμφωνίας είναι ζωτικής συμφωνίας ώστε να αποτραπεί το ενδεχόμενο αδυναμίας της χώρας να αποπληρώσει ομόλογα ύψους 14,4 δισ. ευρώ που λήγουν τον Μάρτιο, αλλά και για να διατηρηθεί ανοιχτή η ροή χρηματοδότησης από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, ωστόσο “...όποιο και αν είναι το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων αυτών, δεν θα λύσει το πρόβλημα χρέους της Ελλάδας».

Bloomberg: Απαιτείται 70% κούρεμα του ελληνικού χρέους

Όπως τονίζουν οι συντάκτες του Bloomberg, η ΕΚΤ, το ΔΝΤ και οι άλλοι επίσημοι πιστωτές δεν συμμετέχουν στη συμφωνία και έτσι θα επηρεαστούν μόνο οι ιδιώτες πιστωτές, οι οποίοι κατέχουν περίπου 200 δισ. ευρώ από το καθαρό κρατικό χρέος της Ελλάδας, που ανέρχεται σε 338 δισ. ευρώ: “ακόμα και με κούρεμα 50%, το χρέος της Ελλάδας θα μειωθεί κατά μόλις 100 δισ. ευρώ ή λιγότερο από το 30%...” και επισημαίνεται ότι “αυτό δεν είναι αρκετό... υπολογίζοντας ένα μέσο επιτόκιο 4% -τόσο το υπολόγιζαν οι πληροφορίες που διοχετεύονταν προχθές- επί του υπολοίπου χρέους των 238 δισ. ευρώ και με βάση τις προβλέψεις του ΔΝΤ για την οικονομική ανάπτυξη, η κυβέρνηση θα πρέπει να εμφανίζει επ’ αόριστον πρωτογενές πλεόνασμα (χωρίς να υπολογίζονται οι πληρωμές των τόκων) 3,2% του ΑΕΠ, μόνο και μόνο για να μπορεί να διατηρήσει σταθερό το χρέος της... Η Ελλάδα έχει καταφέρει να εμφανίσει τόσο υψηλό πρωτογενές πλεόνασμα μόνο τα 6 από τα τελευταία 24 χρόνια, όταν η οικονομική ανάπτυξή της ήταν πολύ υψηλότερη. Για να επιτευχθεί ένας τέτοιος στόχος τώρα θα πρέπει να μειώσει το έλλειμμά της κατά περίπου 10 δισ. ευρώ ετησίως, που ισοδυναμεί με τα δύο τρίτα περίπου των δαπανών της για κοινωνικά προγράμματα». Το δημοσίευμα τονίζει ακόμη “...Έχουμε ταχθεί υπέρ της απομείωσης του χρέους της Ελλάδας και της Πορτογαλίας κατά 70% και 40% αντίστοιχα, ώστε οι δύο χώρες να πρέπει να επιτύχουν ένα πολύ πιο ρεαλιστικό πρωτογενές πλεόνασμα της τάξης του 1% του ΑΕΠ. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο εάν οι επίσημοι πιστωτές αποδεχθούν και αυτοί 'κούρεμα'. Όταν εξασφαλιστεί ότι όλες οι κυβερνήσεις της Ευρωζώνης είναι φερέγγυες, τότε η ΕΚΤ θα μπορέσει να παρέμβει με αξιόπιστες εγγυήσεις για να ανακεφαλαιοποιήσει τις τράπεζες και να καθησυχάσει τις αγορές».

http://www.avgi.gr/ArticleActionshow.action?articleID=664591