Κούρσα θανάτου
Σύμφωνα με τον πρωθυπουργό του Λουξεμβούργου, η Ευρώπη αντιμετώπισε τους Κυπρίους ως «κακοποιούς». Θα ήταν πειστικότερος εάν διεπίστωνε ότι η ίδια επέδειξε παρόμοια συμπεριφορά έναντι της μικρής Μεγαλονήσου.
Με τη «διάσωσή» της, νέο υπόδειγμα «διασώσεων» εγκαινιάσθηκε. Μέχρι πρόσφατα, χρεοκοπημένα κράτη «διέσωζαν» χρεοκοπημένες τράπεζες, αναλαμβάνοντας τα χρέη τους, με χρήματα των φορολογουμένων.
Παράλληλα, χρεοκοπημένες τράπεζες «διέσωζαν» χρεοκοπημένα κράτη, αγοράζοντας ομόλογα, με χρήματα των φορολογουμένων. Οταν ο παραλογισμός έφθασε στο έπακρο, το Γιούρογκρουπ αποφάσισε διαχωρισμό των τραπεζικών χρεών από τα κρατικά, ώστε τα πρώτα να μη φορτώνονται στα κράτη, αλλά να «διασώζονται» απευθείας από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητος.
Η απόφαση ελήφθη τον Ιούνιο του 2012, ωστόσο ουδέποτε εφαρμόσθηκε. Η Γερμανία αποφαίνεται ότι δεν θα ισχύσει πριν από την τραπεζική ενοποίηση, το 2014, και πάντως δεν θα αφορά παρελθόντα χρέη, αλλά μελλοντικά. Με την επέκταση της ανάγκης διασώσεων, το ευρωπαϊκό κομφούζιο και η ολιγωρία κατέληξαν σε αδιέξοδο στις αρχές του 2013. Παράλληλα, ωριμάζει η γερμανική εμμονή σύμφωνα με την οποία οι «διασώσεις» είναι περιττές και «νοσηρές», καθ' όσον οι «υγιείς» πληρώνουν για «νοσούντες». Σύμφωνα με τους Σόιμπλε και Μέρκελ, κάθε χώρα φέρει την ευθύνη της δικής της κρίσης και χρεοκοπίας και κάθε μία οφείλει να εξυγιαίνεται χωρίς διασώσεις που επιβαρύνουν τους επιτυχημένους εταίρους της.
Σε αυτό το πλαίσιο εξυφάνθηκε, με σύμπραξη του ΔΝΤ, νέο υπόδειγμα, «διάσωσης από μέσα» και όχι πλέον «από έξω» (bail-in αντί bail-out), με πρώτο πειραματόζωο τη «μισή νήσο», που αντιπροσωπεύει το 0,2% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ. Ο σοσιαλδημοκράτης και χοιροτρόφος Ολλανδός πρόεδρος του Γιούρογκρουπ, Ντάισελμπλουμ, εξέθεσε το νέο υπόδειγμα: «Εξαντλούνται οι δυνατότητες της Ευρωπαϊκής Ενωσης να στηρίζει χρεοκοπημένες τράπεζες και κράτη και αντιμετωπίζει το ενδεχόμενο να τις αφήνει να καταρρέουν». «Δεν είναι σωστό», διευκρίνισε ο ίδιος, «να φορτώνονται στους φορολογουμένους κίνδυνοι τους οποίους άλλοι έχουν αναλάβει. Οποιος αναλαμβάνει κινδύνους, πρέπει να υφίσταται τις συνέπειες: εδώ τελειώνει η ιστορία να πληρώνουν άλλοι για άλλους». Εξαιρετικό μάθημα νεοφιλελεύθερου δογματισμού. Ωστόσο, πάραυτα με τις δηλώσεις του τα χρηματιστήρια υποχώρησαν, οι αβεβαιότητες για το μέλλον του ευρώ επανήλθαν, με συνέπεια την περαιτέρω αποδυνάμωσή του.
Η χώρα με τα μεγαλύτερα στον κόσμο πλεονάσματα προειδοποιεί τους εταίρους ότι εξαντλούνται οι δυνατότητές της να «διασώζει» εταίρους που φθάνουν στα πρόθυρα χρεοκοπίας. Ωστόσο, εάν οι έννοιες «αλήθεια», «εντιμότητα», «αποτελεσματικότητα» δεν ήσαν άγνωστες γι' αυτήν, θα έπρεπε τουλάχιστον να επιστρέφει στους εταίρους της τα πλεονάσματα που μέχρι σήμερα αποσπά από αυτούς, επισπεύδοντας με αυτόν τον τρόπο την κατάρρευσή τους.
Οταν ο Αμερικανός πρόεδρος Μπους, αδιαφιλονίκητος ηγέτης του δογματικού φιλελευθερισμού, άφησε αβοήθητη τη Λίμαν να καταρρεύσει (2008), οι συνέπειες έπληξαν όχι μόνον τους υπεύθυνους, αλλά ολόκληρη την αμερικανική οικονομία και τον πλανήτη. Οχι μόνον λόγω του τραπεζικού πανικού που έφθασε στα άκρα, αλλά επίσης λόγω του κλίματος πιστωτικής ασφυξίας, που έτσι μεταφέρθηκε στις αγορές. Επλήγησαν οι κερδοσκόποι του χρηματοπιστωτικού γίγαντα, αλλά ταυτόχρονα και εκατομμύρια άνθρωποι που δεν είχαν αναλάβει κανέναν απολύτως παρόμοιο κίνδυνο. Ομοίως, όταν μια χώρα πτωχεύει ή παραπέμπεται σε «διάσωση από μέσα», δεν παύει ταυτόχρονα να συρρικνώνει τη διεθνή αγορά στο μέτρο που της αναλογεί, με συνέπεια το κόστος από την πτώχευση να μεταφέρεται και στις συναλλασσόμενες με αυτήν. Κοινό συμφέρον όλων, είτε από μέσα είτε απ' έξω, είναι η αλληλεγγύη με όποιον φθάνει στα πρόθυρα χρεοκοπίας, η ήπια προσαρμογή και σταδιακή εξισορρόπησή του, ώστε οι συνέπειες να μην επεκτείνονται σε όσους δεν έχουν αναλάβει κανέναν απολύτως κίνδυνο. Εάν αυτό ισχύει στη διεθνή οικονομία, θα όφειλε να ισχύει πολύ περισσότερο μεταξύ εταίρων στο αυτό νόμισμα.
Με το νέο υπόδειγμα, ονομάζεται «διάσωση» τράπεζας η τιμωρία και η εξόντωσή της. Με την Τράπεζα Κύπρου, η «διάσωσή» της φορτώνει χρέος 10 δισ. από άλλη τράπεζα, για το οποίο η ίδια ουδόλως ευθύνεται. Επιπροσθέτως, επισφαλείς τοποθετήσεις «διασώζονται» μέσω ασφαλών καταθέσεων. Οσοι παρέμειναν στο κλίμα εμπιστοσύνης, διατηρώντας καταθέσεις, πληρώνουν για θαλασσοδάνεια που άλλοι απέσπασαν. Πόσο δίκαιο, συνεταιρικό, σταθεροποιητικό είναι το νέο υπόδειγμα, είτε στην Κύπρο είτε στην υπόλοιπη Ευρωζώνη; Η ασυδοσία των τραπεζών, αντί να περιστέλλεται, επαυξάνεται, αφού το ασφαλές χρήμα μετατρέπεται και αυτό σε επισφαλές. Η ένταξη των καταθέσεων στα εργαλεία διασώσεων δεν συγκρατεί την κερδοσκοπία, αλλά, αντίθετα, την ενθαρρύνει ακόμη περισσότερο. Η νέα ευρωπαϊκή εποχή θυσιάζει στο βωμό της κερδοσκοπίας το ύστατο στοιχείο σταθερότητος που είχε απομείνει, εγκλωβιζόμενη σε «επιτάχυνση θανάτου» ακόμη πιο μοιραία από ό,τι μέχρι σήμερα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου