Χρειαζόμαστε ένα σχολείο παραγωγής παιδείας και πολιτισμού
«...κι εσύ πικρέ που το 'βαλες γινάτι να βρεις,
Εναντίον της ανασχετικής ηλιθιότητας
«...κι εσύ πικρέ που το 'βαλες γινάτι να βρεις,
να κόψεις το αμύγδαλο του κόσμου
και σου απόμεινε το χέρι γράφοντας κάτι ποιήματα...»
Οδ. Ελύτης («Τρία ποιήματα με σημαία ευκαιρίας»)
Ενα άλλο σχολείο ονειρευόμαστε και ένα άλλο εκπαιδευτικό σύστημα. Ενα σύστημα που θα παιδαγωγεί, θα μορφώνει, θα προετοιμάζει το μαθητή για τις ανοιχτές θάλασσες του βίου. Θα μαθαίνει το μαθητή να σκέφτεται, να κριτικάρει, να διαφορίζει. Θα τον προετοιμάζει για τη συγκρότηση και την απαρτίωση της προσωπικότητάς του και του αξιακού του συστήματος.
Αντ' αυτού έχουμε ολόκληρη τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση προσανατολισμένη προς την τεχνική των πανελλαδικών εξετάσεων. Οπου ο μαθητής σε λίγες ώρες θα κριθεί ικανός ή ανίκανος για το πανεπιστήμιο. Και όμως αυτή τη βαρβαρότητα οι μαθητές την αντέχουν. Διότι έχουν την ανωτερότητα των νιάτων και τη δυνατότητα να τρέφουν το όνειρό τους με όνειρο... Ξέρουν ότι η ζωή δεν τελειώνει στις εξετάσεις, αλλά μόλις αρχίζει. Αλλωστε το σύστημα μέσα στη γενικότερη αποσάθρωσή του δεν μπορεί να τους εξασφαλίσει πια κανένα μέλλον μετά το πανεπιστήμιο.
Πρέπει να επισημάνουμε εν τούτοις ότι το σύστημα των πανελλαδικών εξετάσεων είναι ένας θεσμός, εν πολλοίς, αδιάβλητος. Μέχρι τώρα τουλάχιστον. Είναι από τους λίγους θεσμούς που παρέμειναν αδιάβλητοι. Ισως και ο μοναδικός. Ομως στις τελευταίες εξετάσεις προ ημερών, στο μάθημα των Μαθηματικών Γενικής Κατεύθυνσης και στο μάθημα της Βιολογίας μπήκαν θέματα με τεράστια διαφορά δυσκολίας. Βατά θέματα στη Βιολογία, απαράδεκτα δύσκολα θέματα στα Μαθηματικά. Υποψήφιοι δηλαδή π.χ. της Ιατρικής, αν πήγαν από το δρόμο της Βιολογίας, έχουν ένα πριμ 200-300 μονάδων. Υποψήφιοι που πήγαν από το δρόμο των Μαθηματικών, μένουν έξω, εκτός αν αριστεύσουν σε όλα τα υπόλοιπα μαθήματα. Το ζήτημα γεννά μεγάλο σκεπτικισμό.
Τι να υποθέσει κανείς; Οτι μαίνεται ο πόλεμος μεταξύ των επιστημονικών εταιρειών για το ποιος έχει το μεγαλύτερο κύρος ή εξουσία; Οτι η επιτροπή των πανελλαδικών εξετάσεων αποτελείται από άσχετους; Οτι δεν ξέρουν αυτό που έχει πει ο Γκέτε: «Μαθαίνεις μόνον από αυτούς που αγαπάς»; Οτι υπάρχει σκοπιμότητα πριμοδότησης της παπαγαλίας έναντι της ευφυΐας, προετοιμάζοντας έτσι παθητικούς, υποτακτικούς και άνευρους επιστήμονες και πολίτες; Συμβαίνει κάτι άλλο; Ο,τι και να συμβαίνει πρέπει να πούμε ότι κανείς δεν δικαιούται να κακοποιεί τους υποψηφίους. Θα μπορούσαν -έπειτα από αυτό- οι εξετάσεις να θεωρηθούν άδικες και διαβλητές. Οφείλουμε να προστατεύσουμε έστω αυτό το σύστημα πριν αναζητήσουμε ένα σύστημα συνεχούς αξιολόγησης, ένα σύστημα μέσω του οποίου θα επιλέγονται οι ικανοί και οι άριστοι. Στους νεαρούς υποψηφίους το μόνο που μπορεί να πει κανείς είναι να βρίσκονται σε μια διαρκή αντίρρηση με εμάς τους ενηλίκους, και να σκέπτονται όπως εμείς σπανίως ονειρευόμαστε.
Γιατί τα τελευταία 40 χρόνια έχουμε ζήσει αμέτρητες «εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις», οι οποίες όμως κατέληξαν σε μια ολική απορρύθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος. Με τους μαθητές προσανατολισμένους όχι προς την παιδεία, τη μάθηση, τη μόρφωση, αλλά προς την εισαγωγή σε μια σχολή. Μαθητές που ενώ περνούν πολλές ώρες στο σχολείο, το βιώνουν ματαιωτικά. Εκπαιδευτικούς αδιάφορους, βαρύθυμους και ματαιωμένους, αφού η δεινή οικονομική τους κατάσταση τους έχει φέρει σε κατάσταση απελπισίας. Τέτοιας απελπισίας, που να φθάνουν σε σημείο να εξαγγέλλουν απεργία μέσα στις πανελλαδικές εξετάσεις. Μια πράξη ακυρωτική του ρόλου τους ως παιδαγωγών και προτύπων για τους μαθητές τους. Και την πολιτική ηγεσία, σε ρόλο θαυματοποιού και μάγου, να θεωρεί ότι το ζήτημα της εκπαίδευσης είναι το εξεταστικό σύστημα ή οι απολύσεις εκπαιδευτικών, που οσονούπω έρχονται.
Οτι το εξεταστικό σύστημα είναι προσανατολισμένο στην αποστήθιση και στην απομνημόνευση ξερών γνώσεων, υποστρέφοντας την κριτική σκέψη, δεν μας ενδιαφέρει;
Οτι η «προετοιμασία» μέσα από τα ιδιαίτερα μαθήματα αυξάνει τον ταξικό χαρακτήρα της εκπαίδευσης, το έχουμε σκεφθεί;
Πρέπει να σκεφθούμε ότι η ώρα των εξετάσεων είναι μια στιγμή της εκπαιδευτικής διαδικασίας και όχι ο πυρήνας της. Είναι καιρός για μια ουσιώδη προσπάθεια αλλαγής στο εκπαιδευτικό σύστημα, που πρέπει να περιλαμβάνει βέβαια και το εξεταστικό σύστημα, το οποίο πρέπει να γίνει διαρκές, αντικειμενικό, δίκαιο, θα προσθέτει στην εκπαίδευση και δεν θα αφαιρεί. Αλλά πρέπει ασφαλώς να περιλαμβάνει τη σύνολη εκπαίδευση σε όλες τις βαθμίδες της. Και κυρίως πρέπει να περιλαμβάνει το περιεχόμενο και τη διεργασία της εκπαίδευσης, στοχεύοντας στην αναδόμηση της σχολικής κοινότητας. Μόνον όταν το σχολείο θα μεταλλαχθεί σε χώρο παραγωγής νοήματος για τους εμπλεκομένους, θα έχουμε πραγματικά ένα σχολείο παραγωγής παιδείας και πολιτισμού. Σχολείο που θα προετοιμάζει ενεργούς, συνειδητούς και ελεύθερους ανθρώπους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου