Αυτό το πλάσμα που λέγεται ΔΗΜΑΡ
Του Δημήτρη Μπελαντή
Αφιερωμένο στον σ. Φώτη Κουβέλη
Επιτέλους, οι άνθρωποι απελευθερώθηκαν. Ο ταξικός, δημοκρατικός και κινηματικός οίστρος που τους διακατείχε επί έναν χρόνο και ασφυκτιούσε κάτω από τη μπότα του Σαμαρά και του ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση-φυλακή όπου συμμετείχαν, αλλά και αυτοπεριοριζόταν κάτω από την ανάγκη να μην βγει η χώρα από το ευρώ, η συναίσθηση της ευθύνης απέναντι στον λαό και τις «εθνικές» ανάγκες, όλα αυτά τα υλικά χρειάζεται τώρα να συντεθούν σε μια νέα πραγματικότητα. Η ΔΗΜΑΡ και η κυβέρνηση
Είναι γεγονός ότι οι σ. της ΔΗΜΑΡ διαψεύσθηκαν από την πορεία της τρικομματικής και, κυρίως, ότι φρίκαραν από το «μαύρο» στις οθόνες. Δεν περίμεναν ότι οι «μεταρρυθμίσεις» θα χρειάζονταν τόσο μεγάλη ρήξη με τις δημοκρατικές αξίες και με την (εν μέρει κατ’ επίφαση, εν μέρει πραγματική) πολυφωνία, ενημέρωση και ποιότητα της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης. Δεν περίμεναν ότι το συστημικό πλαίσιο θα τους πετάξει τόσο εύκολα και γρήγορα από το κυβερνητικό κάδρο. Παρ’όλα αυτά, δεν μπορεί να ισχυριστεί κανείς ότι οι σ. της ΔΗΜΑΡ δεν ήξεραν να σπάνε αυγά και νοιάζονταν μόνο για την ομελέτα - και ότι το σπάσιμο των αυγών αντιστοιχεί μόνο σε ανθρώπους όπως ο κ. Λαζαρίδης.
Ο ιστορικός του μέλλοντος θα διαφωνήσει. Και τις ιδιωτικοποιήσεις είχαν ψηφίσει το φθινόπωρο, και τον ν. 4093/12 που έβαλε το πλαίσιο για την «κινητικότητα», και τις απολύσεις των εργαζομένων στο Δημόσιο και τις ΠΝΠ τους τις υπέγραφαν ως υπουργοί, και τις επιστρατεύσεις απεργών είχαν εγκρίνει και επικυρώσει και έλεγαν στην Βουλή (δια στόματος της λαλίστατης κ. Ρεπούση) ότι δεν έχουν δάκρυα για τους απεργούς εκπαιδευτικούς της ΟΛΜΕ.
Οι σ. της ΔΗΜΑΡ πάντοτε είχαν έναν καλό λόγο να πουν για τον «εξορθολογισμό του Δημοσίου», όπως λέγονται στη νεοφιλελεύθερη αργκό η συρρρίκνωση του Δημοσίου και οι μαζικές απολύσεις των εργαζομένων στο Δημόσιο καθώς και για την ιδιωτικοποίηση δημοσίων λειτουργιών και υπηρεσιών. Πολλοί από αυτούς τους ανθρώπους ήδη από την εποχή του Σημίτη είχαν χαιρετήσει τον «εκσυγχρονισμό» και είχαν ορίσει ως Αριστερά τον εσμό των φίλιων προς τον Σημίτη δυνάμεων. Η συμμετοχή τους στην κυβέρνηση τους έδωσε την ευκαιρία να πραγματοποιήσουν τις «αντισυντεχνιακές»-αντεργατικές τους φαντασιώσεις ήδη από την δεκαετία του 1990. Τις φαντασιώσεις της σύγκρουσης με έναν «αριστερό λαϊκισμό» ή και «εθνικολαϊκισμό», όπως τον προσδιορίζουν ορισμένοι κεντροαριστεροί διανοούμενοι. Χάρη σε αυτές τις φαντασιώσεις, στήριξαν και την «πυγμή του νόμου» από τις «βίλες» ως την Ιερισσό και από το Μετρό μέχρι την Χαλυβουργική. Αλλά και ανέχθηκαν την αναστολή και καταστρατήγηση του Συντάγματος, ενός Συντάγματος αστικού αλλά και φέροντος σημαντικές κοινωνικές κατακτήσεις. Ο «αντιλαϊκισμός» των αριστερών τύπου ΔΗΜΑΡ υπήρξε ο έσχατος και ισχυρότερος λαϊκισμός.
Ας είμαστε όμως και κάπως δίκαιοι. Η ΔΗΜΑΡ, κατά πρώτον, έχει την τεχνογνωσία να διαπραγματεύεται τα μνημόνια στην προοπτική της «απαγκίστρωσης». Όχι με βιαστικές κινήσεις, ούτε με σύντομες και «απευκταίες» μονομερείς ενέργειες. Με μακροπρόθεσμο πλαίσιο και στρατηγική, όπως έχει δείξει ο σ. Κουβέλης. Και με προϋπόθεση την ανάπτυξη και την οικονομική ευρωστία – παρά το ότι κάποιοι κακοήθεις θεωρούν ότι αυτό δεν μπορεί να υπάρξει στα πλαίσια μιας νεοφιλελεύθερης «αποικίας χρέους». Μέχρι τότε, οι άνθρωποι θα κάνουν θυσίες. Βεβαίως, και χωρίς αυτό να σημαίνει ότι το σύνολο των σ. της ΔΗΜΑΡ είναι μη ευάλωτοι στην κρίση και την μνημονιακή διαχείριση, δεν είναι τυχαίο ότι αυτοί που λειτουργούν ως κρατικά και επιχειρηματικά στελέχη καταλαμβάνουν σημαντική θέση και ποσοστό εντός των στελεχών της ΔΗΜΑΡ. Όπως έχουμε γράψει και άλλοτε, είναι κυρίως οι κρατικοδίαιτοι και ευρωδίαιτοι διανοούμενοι αυτοί που χτυπούν το σπάταλο Δημόσιο, αυτούς που «παρασιτούν» με τα 800 και 900 ευρώ, αυτοί που έχουν παλαιότερα από την Δεξιά ήδη από την δεκαετία του 1990 ανοίξει την ατζέντα της ιδιωτικοποίησης του κράτους. Αυτοί οι κεντροαριστεροί άνθρωποι με θέσεις ευθύνης, προερχόμενοι πρωτίστως από την ανανεωτική Αριστερά και δευτερευόντως από το ΠΑΣΟΚ, είναι και οι «πειστικότεροι» όταν μιλούν για την ευθύνη των εργαζομένων και των ανέργων. Πείθουν, όπως και ο νεοφιλελεύθερος αλλά διαυγής Χάγεκ, ότι η δυστυχία των πολλών είναι προϊόν των ηθικών και κοινωνικών τους επιλογών, της αγοραίας αποτυχίας τους.
Ιδίως, στελέχη της ΔΗΜΑΡ που έχουν μια μεγάλη γνώση και εμπειρία από την πολιτική και εργασιακή κινητικότητα, παίρνοντας σβάρνα άπειρα κόμματα, μπορούν να συμβάλουν σε μια κυβέρνηση της Αριστεράς και να αποτρέψουν «εξτρεμισμούς» και τις χειρότερες δυνατές εκβάσεις της σύγκρουσης, αφού οι σ. της ΔΗΜΑΡ έχουν ένα σπάνιο πολιτικό αισθητήριο στο να διαπιστώνουν ότι οι συγκρούσεις επιφέρουν καταστροφικούς κινδύνους. Μήπως αυτό το αισθητήριο μπορεί να μας βοηθήσει ως ΣΥΡΙΖΑ στην περίπτωση μιας νίκης μας ώστε να αποφύγουμε τυχόν «εξτρεμισμούς»;
Yπάρχει, όμως, και ένα βαθύτερο πρόβλημα. Δεν είναι η ΔΗΜΑΡ αυτή που πρωταγωνίστησε στο ζήτημα του νομικού αντιρατσισμού και της πάλης κατά της Χρυσής Αυγής; Δεν ολοκλήρωσε την «δημοκρατική» της στροφή με την ΕΡΤ; Δεν άφησε τους θώκους, όπου δεν της είχε λείψει πάντως ο ενθουσιασμός, χάριν του Λαού, πάντοτε; Ναι, θα πει, ενδεχομένως, ο ιστορικός του μέλλοντος. Βεβαίως, αν δεν εξειδικεύεται αποκλειστικώς στον 21ο αιώνα αλλά έχει μια γνώση και του 20ου, θα θυμηθεί ότι το Κέντρο και η Κεντροαριστερά στην Βαϊμάρη στα 1919-1933 έπαιξαν με τις αυταρχικές λύσεις πριν από τον Χίτλερ και ώθησαν τον λαϊκό και μικροαστικό κόσμο και στην εξαθλίωση και στον ρατσισμό/φασισμό. Η νεοφιλελεύθερη με σύγχρονους όρους κυβέρνηση του «καθολικού» Μπρύνινγκ, συχνά και με την στήριξη του SPD, έκανε μια πρότυπη δουλειά στην αφαίρεση κοινωνικών και εργασιακών δικαιωμάτων και στην επιβολή της υπερλιτότητας. Έσπρωξε τους άνεργους και τα πληβειακά στρώματα στην αγκαλιά του Χίτλερ. Άρα, η ηγεσία της ΔΗΜΑΡ δεν είναι μια γνήσια αντιφασιστική δύναμη. Αφού συμβάλει στην αντιδραστική ταξική αναδιάρθρωση της κοινωνίας και στην ενίσχυση ποσοτικά και ποιοτικά του ακροδεξιού ρεύματος, έρχεται μετά με μέτρα φιλανθρωπίας, μέτρα δημοκρατικής διαφώτισης αλλά και καλογραμμένα με ευρωπαϊκή έμπνευση αντιρατσιστικά νομοσχέδια για να εξαλείψει τις συνέπειες και να εξιλεωθεί σε νέες κολυμθήθρες του Σιλωάμ. Βεβαίως, όπως έγραφε ο Μπρεχτ, υπάρχουν πολλοί τρόποι για να σκοτώσεις έναν άνθρωπο και πέρα από τις σφαίρες. Και οι απολύσεις και οι μειώσεις και οι καταργήσεις συντάξεων των υπερηλίκων ανασφαλίστων του ΟΓΑ είναι τρόπος θανάτου. Η ΔΗΜΑΡ, να είμαστε δίκαιοι, επέλεξε πάντοτε τους ηπιότερους και ανθρωπινότερους.
Και, βεβαίως, ήταν πάντοτε με τα δικαιώματα των μειονοτήτων, των διαφορετικών, των κατά ταυτότητα καταπιεσμένων. Υπό την προϋπόθεση πάντοτε ότι οι διαφορετικότητες, σύμφωνα και με την μετανεοτερική αντίληψη που λατρεύει η ΔΗΜΑΡ, είναι θραύσματα και κομμάτια και δεν μπορούν να συντεθούν σε μια λαϊκότητα και καθολικότητα ούτε να έχουν συνέπειες στο συνολικό κοινωνικό γίγνεσθαι. Και τους μετανάστες ως «διαφορετικούς» και «μη όμοιους» τους χειρίζεται η ΔΗΜΑΡ, και όχι ως το πιο καταπιεσμένο τμήμα της εργατικής τάξης στην χώρα μας. Και εδώ πρυτανεύει η λογική της «ανάθεσης», της «μεσολάβησης» , των δικτύων προστασίας, των μάνατζερ της φιλανθρωπίας και της αρωγής. Όταν οι άνθρωποι παύουν να έχουν κοινωνικά δικαιώματα, αρχίζει η αρωγή. Και σε αυτό η ΔΗΜΑΡ είναι απολύτως καθαρή στην λογική της, ενώ ο δικός μας χώρος διαπερνάται -ευτυχώς- ακόμη από αντιφάσεις.
Η πτώση του Νάρκισσου
Έχουμε κανέναν λόγο να επιζητούμε την επιβίωση των σχηματισμών τύπου ΔΗΜΑΡ; Μήπως η επιβίωσή τους διαμορφώνει έναν «μεσαίο» χώρο χρήσιμο για την δημοκρατία και την Αριστερά κατά την θεωρία ότι η δημοκρατία στηρίζεται στην «μεσαία τάξη»; Μάλλον όχι. Η με «δημοκρατικότερους» όρους στήριξη της μνημονιακής πολιτικής –αλήθεια, γιατί δεν αποσύρουν την εμπιστοσύνη τους κοινοβουλευτικά από την κυβέρνηση Σαμαρά;– δεν παράγει κανένα καλό αποτέλεσμα. Συνεχίζει να στηρίζει την κοινωνική και εργασιακή καταστροφή, Ετοιμάζεται να στηρίξει τα χειρότερα μέτρα που έπονται. Συνεχίζει να καλλιεργεί την πεποίθηση ότι χρειάζεται μια απολύτως φιλοευρωζωνική πολιτική για να μην χρεωκοπήσουμε, με όλες τις αναγκαίες θυσίες. Δεν έχει αντίρρηση αρχής στις απολύσεις, θέλει να γίνουν σιγά-σιγά και με το μαλακό και, αν είναι δυνατόν, με την διάσωση των δικών της «παιδιών» και στελεχών. Δεν υπερασπίζεται το κοινωνικό κράτος αλλά μόνο –και αυτό ατελώς– μια λογική «διχτυού ασφαλείας»- για τους απολύτως άπορους.
Ακόμη και με όρους αστικής χρηστότητας και εκσυγχρονισμού, κανείς δεν μπορεί να αγνοήσει το γεγονός ότι η ΔΗΜΑΡ δεν έδωσε και μεγάλη σημασία στα ζητήματα πολιτικής διαφθοράς των εταίρων του παλαιού δικομματισμού και έκανε την ανάγκη φιλοτιμία στο να περιορισθεί ο έλεγχος των πολιτικών και ποινικών ευθυνών για την Λαγκάρντ, τα μνημόνια και άλλα ζητήματα. Κατά την γνώμη μας, αυτό συμβαίνει επειδή η συστημική τριβή και αποκατάσταση πολιτικών και προσωπικών δεσμών με τα κέντρα εξουσίας απαιτεί και την τήρηση προσωπικών και συστημικών ισορροπιών με τους κεντρικούς παράγοντες του πολιτικού συστήματος.
Εν τέλει, η ΔΗΜΑΡ αποτελεί μια παρελθούσα δύναμη, η οποία τίποτε ουσιαστικό δεν συνεισέφερε στην Αριστερά. Και αυτό όχι γιατί διέσπασε τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά διότι ως αυτοτελής πολιτική δύναμη δεν γέννησε πράγματα ιδεολογικά, κοινωνικά και κινηματικά χρήσιμα. Ούτε και στο μέλλον, αν επιβιώσει, θα μας είναι πραγματικά χρήσιμη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου