Ο Αντ. Σαμαράς γνωρίζει πολύ καλά ότι τα δύσκολα έρχονται. Το τέλος του Σεπτεμβρίου πλησιάζει απειλητικό και είναι δύσκολο, αν όχι αδύνατον, να καταφέρει να περάσει τον «κάβο», όπως αρέσκεται να λέει συνεχώς, χωρίς να βουλιάξει - στα σίγουρα, όμως, θα βραχεί άσχημα! Αυτό που συζητείται είναι αν θα καταφέρει να αποφύγει τις πρόωρες εκλογές, τις οποίες και ξορκίζει σε κάθε περίπτωση. «Πρόωρες εκλογές ούτε θέλω ούτε πρόκειται να επιδιώξω», δηλώνει στα "Νέα" (03.07.13), επισημαίνοντας, για να μη φανεί και η αδυναμία του, ότι «το δεν θέλω εκλογές δε σημαίνει ότι θα ήμουν διατεθειμένος να δεχθώ οποιονδήποτε εκβιασμό από οποιαδήποτε συμφέροντα!». Ποια συμφέροντα όμως; Αυτά που υπηρετεί και φοβάται ότι θα τον εγκαταλείψουν;...


Κρίσιμη διαπραγμάτευση


Από τις αρχές Σεπτεμβρίου η τρόικα θα καταγράφει τις επιδόσεις της ελληνικής κυβέρνησης προκειμένου, μετά τις γερμανικές εκλογές (22.09.13), να ξεκινήσει η μεγάλη, αλλά όχι και τελική, διαπραγμάτευση για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους, το δημοσιονομικό κενό μέχρι το 2016, τους τρόπους κάλυψής του. Μόνο που στην κρίσιμη αυτή διαπραγμάτευση, που αφορά την Ελλάδα, δεν θα συμμετέχει η κυβέρνηση, αλλά εταίροι και δανειστές. Το Μαξίμου θα απουσιάζει αναμένοντας να υλοποιήσει ότι αποφασίσουν. Διαπραγματεύσεις που θα δοκιμάσουν τόσο τις σχέσεις μεταξύ των εταίρων, όσο, και κυρίως, αυτές με το ΔΝΤ.

Η δημόσια αξιολόγηση του ελληνικού Μνημονίου από το Ταμείο ήταν η αφορμή που έφερε στο φως και τις εσωτερικές αντιθέσεις τους. Η σχέση των Ευρωπαίων με το ΔΝΤ περνάει κρίση και η υπόθεση ότι το Ταμείο θα εγκαταλείψει την τρόικα τείνει να επιβεβαιωθεί. Ο άμεσος, όμως, ενδιαφερόμενος, όχι μόνο δεν προσπαθεί -έστω στο ελάχιστο- να εκμεταλλευθεί αυτή την (πρόσκαιρη, έστω) αντίθεση, αλλά στέκεται όρθιος στη γωνία, αποδεχόμενος την τιμωρία των αγορών...

Αυτή η υποτακτική στάση, η αποδοχή της τιμωρίας, εκφράζεται και δημόσια από τον Αντ. Σαμαρά: «Αν εμείς κάνουμε τα σωστά, είναι χρήσιμο να προσδοκούμε τη στήριξη φίλων, εταίρων και συμμάχων» ("Νέα", 03.07.13). Ποια είναι τα σωστά; Ό,τι επιβάλλει η τρόικα! Η απόλυτη επιμονή στην υλοποίηση ενός προγράμματος που έχει αποτύχει στους στόχους του και το μόνο που καταφέρνει είναι η κοινωνική εξόντωση.

Νέα βοήθεια


Η κυβέρνηση το φθινόπωρο, πάντα μετά τις γερμανικές εκλογές, θα ζητήσει νέα βοήθεια. Το νέο πρόγραμμα, που θα ξεκινά με το τέλος των δανείων που προβλέπουν τα Μνημόνια (Μάιος 2014), είναι πολύ πιθανόν, και πάρα τις γερμανικές αντιδράσεις, να συνδυαστεί με κούρεμα του χρέους, χαμηλότερα επιτόκια, παράταση αποπληρωμής, κ.λπ. Το Μαξίμου εκτιμά ότι εάν έχει υλοποιήσει τα προαπαιτούμενα που του έχουν ζητηθεί και κυρίως τη διαθεσιμότητα και τις απολύσεις των δημοσίων υπαλλήλων -σύμφωνα με τον Κυρ. Μητσοτάκη σε διαθεσιμότητα βρίσκονται 4.200 υπάλληλοι, στους οποίους θα προστεθούν οι 3.000 δημοτικοί αστυνομικοί, ενώ αναζητούνται άλλοι 6.000 υπάλληλοι έως τους 12.500, που είναι ο στόχος-, τότε θα στηριχθεί και πάλι από την τρόικα και θα αποφύγει την κατάρρευση. Θα απομακρύνει το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών. Γι' αυτό και οι εντολές του Αντ. Σαμαρά προς υπουργούς είναι να εντατικοποιήσουν τους ρυθμούς τους τον Αύγουστο, προκειμένου να μην αφήσουν ανοιχτά θέματα για τον Σεπτέμβριο. Το Μαξίμου δεν θέλει να διαψεύσει τον... Ουμπέρτο Έκο -«Τον Αύγουστο δεν υπάρχουν ειδήσεις»-, αλλά να εκμεταλλευθεί την απουσία των εργαζομένων -μειωμένες αντιδράσεις- και να εμφανιστεί τον Σεπτέμβριο με τελειωμένα τα μαθήματά του.

Το χρηματοδοτικό κενό, μάλιστα, σχεδιάζεται να καλυφθεί από το πακέτο των 50 δισ. ευρώ που θα χρησιμοποιηθούν για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, καθώς απαιτούνται 41,9 δισ., και έτσι υπάρχει απόθεμα 8,1 δισ. ευρώ. Σ' αυτό το «μαξιλαράκι» ασφαλείας στηρίζεται ο Γ. Στουρνάρας και δηλώνει (Reuters, 30.06.13) ότι «δεν μπορούμε να καλύψουμε (το κενό) με μειώσεις μισθών ή συντάξεων ή με αύξηση της φορολογίας. Οποιοδήποτε κενό πρέπει να καλυφθεί με μεταρρυθμίσεις». Η Κρ. Λαγκάρντ, ωστόσο, ήταν ξεκάθαρη ("Καθημερινή", 03.07.13). Το χρηματοδοτικό κενό το 2014 θα είναι της τάξης των 4,4 δισ. και για το 2015 θα χρειαστούν άλλα 6,5 δισ. Κι αυτό το Ταμείο χαρακτηρίζει «ως δοκιμασία για την ευρωπαϊκή υποστήριξη». Η κατάσταση της οικονομίας είναι αδιέξοδη, όσο κι αν θέλει να το υποτιμά ο κάθε Στουρνάρας.

Σε μέγγενη το Μαξίμου


Οι εκλογές, βέβαια, δεν εξαρτώνται από τις επιθυμίες του Μαξίμου, ούτε από το γεγονός ότι η κυβερνητική συνοχή, προς ώρας, δεν απειλείται, πάρα τις δημόσιες αντιδράσεις. Τα θερινά, άλλωστε, τμήματα της Βουλής είναι «ελεγχόμενα» μια και αποκλείστηκαν βουλευτές που υπάρχει πιθανότητα να σηκώσουν «μπαϊράκι». Ωστόσο, οι κυοφορούμενες εσωτερικές εξελίξεις σε Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ είναι έντονες, καθώς υπάρχει πίεση και από την κοινωνία. Στελέχη και υπουργοί, που βρέθηκαν στις ιδιαίτερες πατρίδες τους, δέχτηκαν τις αντιδράσεις της κοινωνίας με βασικά ερωτήματα το «πού πάμε» και «έως πότε». Στόχος αποδοκιμασιών έγινε και ο υπουργός Πολιτισμού, Π. Παναγιωτόπουλος, κατά την ομιλία του στην έναρξη του Φιλοσοφικού Συνεδρίου στο Ηρώδειο, με τη διαμαρτυρία να κορυφώνεται μόλις αναφέρθηκε στον Αντ. Σαμαρά.

Το φθινόπωρο το Μαξίμου θα βρεθεί σε μέγγενη: από τη μία οι αντιδράσεις της κοινωνίας που συνεχώς θα οξύνονται -όλο και περισσότεροι θα αναγνωρίζουν στον κλάδο τους ή στο πρόσωπό τους το επόμενο θύμα- και από την άλλη η τρόικα που θα πιέζει για νέα μέτρα. Τρόικα που θα ταλανίζεται και από τα εσωτερικά της προβλήματα.

Και πάλι σενάρια για Grexit


Δύσκολοι, λοιπόν, καιροί για πρίγκιπες, όσο κι αν δηλώνουν θαυμαστές του Σόιμπλε, εναρμονίζονται «πλήρως στην καταστροφική πολιτική της ακραίας λιτότητας» και δεν βλέπουν άλλο δρόμο. «Δεν υπάρχει σχέδιο Β» για την Ελλάδα, δηλώνει ο υπουργός Οικονομικών, για να τονίσει ότι «όλα έχουν συμφωνηθεί στο Eurogroup (...) Η Ελλάδα είναι πλήρως καλυμμένη έως τον Αύγουστο του 2014». Πάντα, βέβαια, στο μυαλό του κάθε Στουρνάρα υπάρχει ένα νέο Μνημόνιο, που θα ονομαστεί σύμφωνο ανάπτυξης και θα περιλαμβάνει κι άλλες ανθρωποθυσίες. Και η κρίση στην Ευρώπη, όμως, δεν θα λήξει με τις γερμανικές εκλογές. «Φοβούμαι ότι η Ελλάδα δεν θα τα καταφέρει. Η χώρα κυβερνάται άσχημα, οι ελίτ προσπαθούν να πλουτίσουν ακόμα περισσότερο», τονίζει ο Αμερικανός οικονομολόγος Τζέιμς Γκάλμπρεϊθ, στη Sueddeutsche Zeitung.

Τα σενάρια επιστροφής στη δραχμή επανεμφανίστηκαν στα διεθνή μέσα ενημέρωσης -όχι μόνο της Αμερικής. Η ανταρσία της Βραζιλίας, που απείχε από την ψηφοφορία στο ΔΝΤ για την εκταμίευση της δόσης, «μπορεί να ανοίξει μια σημαντική συζήτηση», γράφουν οι New York Times, o αγγλοσαξονικός Τύπος επαναφέρει το σενάριο του Grexit, ενώ οι Financial Times παρουσιάζουν ως λογική λύση για την Αθήνα μια έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ - «Η έξοδος από το ευρώ μοιάζει εφικτή για την Αθήνα» είναι ο τίτλος του σχετικού άρθρου. Τίποτα, λοιπόν, δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένο ακόμα κι όταν αποδέχονται ως δεδομένο τον «κίνδυνο μετάδοσης» και τις «συστημικές επιπτώσεις που θα είχε μια ελληνική στάση πληρωμών» (έκθεση του ΔΝΤ). Την ίδια ώρα οι κυβερνητικοί βουλευτές δεν αντέχουν να υπερασπιστούν την πολιτική τους και η κυβέρνηση καταφεύγει σε αλχημείες για να πείσει ότι όλα βαίνουν καλώς. Ώς πότε;