Η Εξοδος των Σύρων
ΝΙΚΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑΣ
Το «Ελευθέριος Βενιζέλος» πηγαινοέρχεται από το ανατολικό Αιγαίο στον Πειραιά, μεταφέροντας πρόσφυγες που ξέρουν πολύ καλά από πού έρχονται αλλά όχι πού πάνε. Κατά χιλιάδες αποβιβάζονται και στρέφονται σε αναζήτηση του βορρά, ξεκινώντας το επόμενο στάδιο της δύσκολης πορείας τους. Το ποτάμι φόβου και ελπίδας ρέει ακατάπαυστα, σε αναζήτηση ασφάλειας και ευημερίας μακριά από την πατρίδα, ρέει ανάμεσά μας αυτό το καλοκαίρι της δικής μας μεγάλης αστάθειας. Τι θα θυμούνται αυτοί οι άνθρωποι από το πέρασμά τους από την Ελλάδα; Τι θα θυμόμαστε εμείς γι’ αυτούς; Η ζωή, αδιαφορώντας για τα ανθρώπινα σχέδια, έφερε τα πράγματα έτσι που οι πρόσφυγες κατέφθασαν σε μια εποχή που το κράτος ήταν ακόμη πιο αποδιοργανωμένο, οι πολίτες εξαντλημένοι και οι διεθνείς οργανισμοί αμήχανοι και απόμακροι. Ετσι, θα θυμόμαστε ότι ήμασταν παρόντες σε μια κρίση που απέδειξε την ανάγκη να αλλάξει ριζικώς ο τρόπος με τον οποίο ο κόσμος αντιμετωπίζει τις συνέπειες μιας μαζικής καταστροφής.
Η έξοδος των Σύρων είναι τραγωδία διεθνών και διαχρονικών διαστάσεων. Θέτει σε αμφισβήτηση όσα θεωρούσαμε δεδομένα στην εποχή των εθνών-κρατών και δοκιμάζει εντονότατα την αυταρέσκεια των πολιτών και των πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, την αίσθηση ότι η Ενωσή τους είναι μια υπερδύναμη που προσφέρει στοργή και ελπίδα στους κατατρεγμένους της Γης. Από τους 22 εκατ. κατοίκους της Συρίας πριν από λίγα χρόνια, πάνω από 4 εκατ. είναι σήμερα πρόσφυγες, με 1,8 εκατ. από αυτούς να βρίσκονται στην Τουρκία, ενώ άλλοι 2,2 εκατ. είναι μοιρασμένοι μεταξύ Λιβάνου, Ιορδανίας, Ιράκ και Αιγύπτου. Με την καταστροφή της Συρίας και τη σφαγή του λαού της να συνεχίζεται χωρίς τέλος, με την παγίωση της δυστυχίας στα στρατόπεδα προσφύγων στη Μέση Ανατολή, επόμενο ήταν να αρχίσει η μεγάλη έξοδος προς τη Δύση. Η γεωπολιτική αστάθεια, το απρόβλεπτο της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας και οι επιπτώσεις από τη ραγδαία αλλαγή του κλίματος συνωμοτούν στην ολοένα μεγαλύτερη συχνότητα τέτοιων μαζικών εξόδων.
Στην Ελλάδα ζούμε τις συνέπειες της ελλιπέστατης προετοιμασίας για αυτό το μέλλον – και όχι μόνο σε εθνικό επίπεδο. Κι αλλού υπάρχουν μέτωπα –όπως στο Καλαί της Γαλλίας, στα σύνορα ΗΠΑ-Μεξικού, κ.α.– αλλά στη χώρα μας είναι ίσως πιο ορατή η ανάγκη για αλλαγή νοοτροπίας σε διεθνές επίπεδο. Η Ελλάδα είναι μια χώρα σε «ανθρώπινη κλίμακα». Οι εκτάσεις μας δεν είναι αχανείς, οι πόλεις είναι μικρές, τα νησιά έχουν περιορισμένες δυνατότητες φιλοξενίας. Οι πρόσφυγες και μετανάστες μοιράζονται τον ίδιο, μικρό χώρο στον οποίο κυκλοφορούν οι ντόπιοι και οι τουρίστες, δεν απομονώνονται σε συνοριακά στρατόπεδα μακριά από τους πολίτες. Αφού κατακλύστηκαν τα νησιά και εντάθηκε σε επικίνδυνο βαθμό η σχέση μεταξύ κατοίκων και προσφύγων, η ελληνική κυβέρνηση αποφάσισε να μεταφέρει χιλιάδες ανθρώπους από τα νησιά στον Πειραιά. Για να αποφύγει εκρήξεις στο τοπικό επίπεδο, αναγκάστηκε να διευκολύνει την πορεία των προσφύγων. Κάτι παρόμοιο συνέβη στα σύνορα μεταξύ Ελλάδας και της ΠΓΔΜ τις τελευταίες μέρες.
Ενώ την Πέμπτη οι Aρχές των Σκοπίων διέταξαν το κλείσιμο των συνόρων στους πρόσφυγες που διασχίζουν τη χώρα τους, καθώς και προς τη Σερβία και την Ουγγαρία, την Παρασκευή εγκατέλειψαν την προσπάθεια αφού άνθρωποι τραυματίστηκαν σε συγκρούσεις με την Αστυνομία. Είναι αδιανόητο να παραμείνει πλήθος χιλιάδων ανθρώπων εγκλωβισμένο σε σύνορα χωρίς να γίνει έκρηξη.
Στόχος αυτών των ανθρώπων είναι η Γερμανία, η Σουηδία, η Βρετανία και άλλες από τις πιο πλούσιες χώρες της Ευρώπης. Αλλά και αυτοί οι προορισμοί δεν είναι παράδεισοι, ενώ οι αντιδράσεις εναντίον των ξένων ενθαρρύνουν ακραίες δυνάμεις και αλλάζουν ριζικά το πολιτικό τοπίο. Ούτε τα ελληνικά νησιά, ούτε μεθοριακά χωριά στα Βαλκάνια, ούτε πόλεις της βόρειας και δυτικής Ευρώπης μπορούν να αφήνονται στην τύχη τους. Είναι αδιανόητο να συνεχιστεί μια κατάσταση όπου οι διεθνείς οργανισμοί απλώς προσπαθούν να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις μιας μεγάλης φυγής. Τέτοια έξοδος πρέπει να οργανωθεί από την αρχή, από τα σύνορα της πληγωμένης περιοχής. Πρέπει να στηθεί ένας επιβλέπων οργανισμός –με μοντέλο το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο–, όπου όλες οι χώρες του κόσμου θα συνεισφέρουν και έτσι θα υπάρχει το χρήμα εκ των προτέρων για την άμεση παροχή βοήθειας σε χώρες που θα φιλοξενούν πρόσφυγες, προσφέροντάς τους ασφάλεια και προοπτικές για εκπαίδευση και ανάπτυξη. Ο οργανισμός αυτός δεν θα είναι παθητικός, θα εργάζεται συντεταγμένα και για την έξοδο, για την ασφαλή διαμονή στο εξωτερικό αλλά και για την επιβολή της ειρήνης στην πατρίδα των προσφύγων ώστε να μπορέσουν να ελπίζουν στην επιστροφή. Ο κόσμος άλλαξε. Δεν μπορούμε να βλέπουμε τα προβλήματα και να μην τα λύνουμε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου