Ο αμαρτωλός κόσμος του ΟΑΣΘ
Του Σωκράτη Βατάλη*
Αν υπέθετε κάποιος πως η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη μιας ευρωπαϊκής χώρας που αριθμεί περίπου δύο εκατομμύρια κατοίκους, διαθέτει μία και μόνο αστική συγκοινωνία και παράλληλα μία επιχείρηση, η οποία ανεξάρτητα από την οικονομική της πορεία, έχει προκαταβολικά διασφαλισμένο το επιχειρηματικό της κέρδος από το κράτος, με μόνη προϋπόθεση να παραθέτει ετησίως τον ισολογισμό της, ώστε η οποιαδήποτε ζημία να καλύπτεται από δημόσιο χρήμα, τότε προφανώς η υπόθεση αυτή θα κρινόταν τουλάχιστον αδύνατη ή παράλογη. Κι όμως αυτός είναι μέχρι σήμερα ο κόσμος της αστικής συγκοινωνίας της Θεσσαλονίκης, ο κόσμος του ΟΑΣΘ.
Είναι δύσκολο να αποτυπωθεί σε λίγες σειρές η αμαρτωλή ιστορία μιας επιχείρησης βασιλικού μονοπωλίου που κρατά έξι ολόκληρες δεκαετίες, η οποία έχοντας την προστασία κυβερνήσεων του παρελθόντος, απομυζούσε δημόσιο χρήμα, άφησε την Θεσσαλονίκη με ένα μόνο μαζικό συγκοινωνιακό μέσο, ιδιαίτερα δαπανηρό, που παρείχε κάκιστες και μη ασφαλείς υπηρεσίες, που λειτουργούσε αδιαφανώς υπό ένα σκοτεινό, φαύλο καθεστώς και η οποία για πρώτη φορά φαίνεται να ανακόπτεται με την ψήφιση του νόμου 4482/17.
Ο ΟΑΣΘ ιδρύθηκε το 1957, είναι νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου και κατόπιν οικονομικής συμφωνίας με το Ελληνικό Δημόσιο, του παραχωρείται η εκμετάλλευση των αστικών συγκοινωνιών της Θεσσαλονίκης για 24 χρόνια. Ταυτόχρονα το ίδιο έτος το τραμ σταματά την λειτουργία του, καθώς χαρακτηρίζεται απαρχαιωμένο μέσο μαζικής μεταφοράς. Στα τέλη του 1981 η σύμβαση του ΟΑΣΘ με το Ελληνικό Δημόσιο ανανεώνεται για άλλα 19 χρόνια. Ακολούθως η κυβέρνηση του Κ. Σημίτη το 2001 ανανεώνει εκ νέου την σύμβαση έως το 2009. Κι όταν το 2007 θεσπίζεται ευρωπαϊκός κανονισμός (1370/2007, άρθρο 4, παρ.3) σύμφωνα με τον οποίο ΄΄η διάρκεια των συμβάσεων παροχής δημόσιας υπηρεσίας είναι περιορισμένη και δεν υπερβαίνει τα δέκα έτη για υπηρεσίες με αστικά και υπεραστικά λεωφορεία΄΄ με ισχύ από τον Δεκέμβριο του 2009, η κυβέρνηση του Κ. Καραμανλή προχωρά εκτάκτως το 2008, πριν δηλαδή την έναρξη ισχύος του ευρωπαϊκού κανονισμού, στην ανανέωση της σύμβασης με χρονικό ορίζοντα δύο έτη μετά την ολοκλήρωση των έργων του Μετρό Θεσσαλονίκης, συμπεριλαμβανομένων και των επεκτάσεών του, δηλαδή ουσιαστικά επ’ αόριστον.
Προχωρώντας στα αμαξοστάσια και τα γραφεία διοίκησης του ΟΑΣΘ, διαπιστώνει κανείς ότι τα νοικιάζει από τον συνεταιρισμό ΄΄Ηρακλής΄΄. Ποιοι είναι τα μέλη του συνεταιρισμού αυτού; Η συντριπτική πλειοψηφία των μετόχων του ΟΑΣΘ. Στον συνεταιρισμό αυτόν που έχει στην κατοχή του κτίρια κι εγκαταστάσεις πολλών εκατομμυρίων ευρώ, οι μέτοχοι του ΟΑΣΘ επενδύουν κι επιμερίζονται τα κέρδη τους, εμφανίζοντάς τον και ως προμηθευτή της εταιρίας. Αρκεί να αναφερθεί πως την τριετία 1989-1991 μετά από ψήφισμα του Δ.Σ. του ΟΑΣΘ, τα ενοίκια αμαξοστασίων και γραφείων αυξήθηκαν κατά 100%.
Τα αναλυτικά έσοδα και έξοδα του Οργανισμού δεν παρουσιάζονται επισήμως και επαρκώς παρά το γεγονός ότι γίνεται διαχείριση δημόσιου χρήματος. Το ίδιο συμβαίνει και με την μετοχική σύνθεσή του, η οποία μέχρι σήμερα είναι μερικώς άγνωστη. Το ελληνικό κράτος, έχει φροντίσει στις συμβάσεις του με τον Οργανισμό για την αποζημίωση των μετόχων όταν τα έξοδα ανέρχονται. Το επιχειρηματικό κέρδος των μετόχων, υπολογίζεται με βάση τα έσοδα πάσης φύσεως και το ύψος των παγίων του Οργανισμού. Η σύμβαση παραχώρησης με το κράτος, εξασφαλίζει πως το κέρδος των μετόχων θα είναι σταθερό, όποιος κι αν είναι ο οικονομικός ισολογισμός.
Από ποιόν λοιπόν καλύπτονται η ζημίες του οργανισμού; Η απάντηση είναι από τους πολίτες. Άμεσα με την αύξηση της τιμής των εισιτηρίων (η τιμή του εισιτηρίου διπλασιάστηκε την πενταετία 2009-2014) και έμμεσα με την αντισταθμιστική καταβολή. Η αντισταθμιστική καταβολή, είναι η επιχορήγηση που δίνει το κράτος στον Οργανισμό για να καλύψει τη διαφορά εσόδων-εξόδων. Ενδεικτικά, παρατίθενται τα στοιχεία από το 2009 μέχρι το 2013 όπως δημοσιεύτηκαν στο ΦΕΚ 2283/26.08.14. Ως έξοδα, στα στοιχεία που θα διαβάσετε, υπολογίζονται: μισθώματα, δαπάνες προσωπικού, πάγιες δαπάνες, γενικές δαπάνες, μεταβλητές δαπάνες, επιχειρηματικό κέρδος(!), αποσβέσεις.
Το σύνολο των χρημάτων που έδωσε το ελληνικό Δημόσιο στον ΟΑΣΘ, ως επιχορήγηση (αντισταθμιστική καταβολή) για την πενταετία 2009-2013, ήταν 616.551.319 ευρώ!
Τα περίεργα θέματα του ΟΑΣΘ, δεν σταματούν εδώ. Με την τροπολογία 2188 παρ.5 που κατατέθηκε το 2014, ΄΄χορηγείται αποδεικτικό ασφαλιστικής ενημερότητας κατά παρέκκλιση΄΄, ενώ για το διάστημα 01.08.2014 ως 31.12.2017 ΄΄αναστέλλονται κατά της επιχείρησης,(…)πάσης φύσεως κατά τον ΚΕΔΕ ή κάθε άλλη κείμενη διάταξη, πράξεις διοικητικής ή αναγκαστικής εκτέλεσης για τις οφειλές τους στους ασφαλιστικούς φορείς ΄΄. Έτσι και ενώ υπήρχαν καθυστερημένες οφειλές της τάξης των 10 εκατομμυρίων ευρώ στα ασφαλιστικά ταμεία εκ μέρους του Οργανισμού για το διάστημα 01.01.2012 έως 30.04.2013, τακτοποιήθηκαν άτοκα οι ληξιπρόθεσμες οφειλές του, διαγράφηκαν οι προσαυξήσεις και άρθηκαν οι ποινικές διώξεις κατά της διοίκησης.
Είναι επιτακτική ανάγκη η Θεσσαλονίκη να αποκτήσει ένα σύγχρονο και ολοκληρωμένο σύστημα δημόσιων αστικών συγκοινωνιών προσβλέποντας στην ουσιαστική και ασφαλή εξυπηρέτηση των πολιτών της και είναι προφανές πως υπάρχει πολιτική βούληση και σχεδιασμός γι’ αυτό. Δεν ξέρω αν η νέα διοίκηση του οργανισμού θα τα καταφέρει, το βέβαιο όμως είναι πως οι γνωστοί κύκλοι που εξαπολύουν σφοδρή επίθεση στα πρόσωπα του νέου Δ.Σ. του οργανισμού, ξέχασαν για άλλη μια φορά να αναφερθούν σε οτιδήποτε από τα παραπάνω, όπως επίσης και να δώσουν στο φως της δημοσιότητας τον μισθό του τέως διοικητή του ΟΑΣΘ.
* Ο Σωκράτης Βατάλης είναι Διπλ. Πολιτικός Μηχανικός Α.Π.Θ., μετεκπαιδευθείς στο Imperial College του Λονδίνου, γραμματέας της ΟΜ Συριζα Κοζάνης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου