1887-2017:
Ο έλεγχος αποτελεί «ταμπού». Γιατί εντέλει αυτό βολεύει και διαιωνίζει το σύστημα. Ένα σύστημα με πολλά παρακλάδια και πλοκάμια, με πολλούς και πολυδαίδαλους λαβυρίνθους, με στεγανά και άβατα
130 χρόνια νεοελληνικής τραγωδίας στην Αττική
Του Θέμη Μαγκανά*
Αν ανατρέξουμε σε πρωτοσέλιδα εφημερίδων μετά από μεγάλες καταστροφές, όπως η πρόσφατη πλημμύρα στη Μάνδρα Αττικής, θα διαπιστώσουμε καταπληκτικές ομοιότητες. Οι φυσικές και καιρικές αιτίες παρόμοιες και οι εγκληματικές πράξεις και παραλείψεις των «αρμοδίων» ίδιες.
Έπρεπε να υπάρξει άλλη μια τραγωδία, με πολλά ανθρώπινα θύματα και αμέτρητες υλικές καταστροφές, για να ανατρέξουμε στο παρελθόν και να θυμηθούμε ότι το φαινόμενο επαναλαμβάνεται συχνά και ο φυσικός «αυτουργός», δηλαδή το νερό, επιστέφει όπως ο εγκληματίας στον χώρο του εγκλήματος! Το κακό είναι ότι μέχρι και τώρα το κράτος ΔΕΝ συνελάμβανε τους λοιπούς φυσικούς και ηθικούς αυτουργούς.
Να λοιπόν που μια απλή και γρήγορη αναζήτηση στο Διαδίκτυο οδήγησε σε εμπεριστατωμένο άρθρο με τίτλο: “Ιστορικό καιρικών καταστροφών στο Λεκανοπέδιο από το 1887” (http://www.meteoclub.gr/themata/egkyklopaideia/920-1887).
Εκεί λοιπόν βλέπουμε ότι τα καταστροφικά φαινόμενα στην Αττική είναι πολύ συχνά, συνοδεύονται από πολύ μεγάλες υλικές και περιβαλλοντικές καταστροφές, από θανάτους και πάνε πολύ πίσω. Πόσο πίσω; Δεν γνωρίζουμε, γιατί δεν φαίνεται να υπάρχουν παλαιότερα του 1887 καταγεγραμμένα στοιχεία. Διατίθενται λοιπόν «δεδομένα», αν και όχι τόσο επιστημονικά, πάντως πολύ καλύτερα από αυτά των γενικών παραδοχών, γεγονός που επιτρέπει τον αρτιότερο σχεδιασμό μέτρων και παρεμβάσεων για την αποτροπή ή τον μετριασμό των καταστροφικών συνεπειών από καταπατήσεις, μπαζώματα, λοιπές ανθρωπογενείς παρεμβάσεις (οδοποιία, διευθετήσεις ρεμάτων κ.λπ.).
Είναι επίσης φυσιολογικό να αναμένει κανείς ότι, με την πρόοδο της επιστήμης, των μοντέλων πρόγνωσης καιρού, απορροής υδάτων, πλημμύρας κ.λπ., αλλά και των σύγχρονων μελετητικών και κατασκευαστικών προδιαγραφών και τεχνικών:
* θα είχε καταστεί δυνατή η πρόβλεψη και «αντιμετώπιση» ή μάλλον, ορθότερα, η «ελαχιστοποίηση» των δυσμενών και επαχθών επιπτώσεων,
* θα έπρεπε να είχε καταστεί δυνατή η προστασία της ανθρώπινης ζωής, με προληπτικά μέτρα, με καθαιρέσεις και αποκαταστάσεις παράνομων παρεμβάσεων (δημόσιων και ιδιωτικών) και σίγουρα με έγκαιρη προειδοποίηση και απομάκρυνση κατοίκων και διερχομένων από τις περιοχές που πρόκειται να πληγούν.
Είναι λοιπόν αδιανόητο και συνάμα απαράδεκτο, τα όποια έργα σχεδιάζονται, μελετώνται και κατασκευάζονται να μην λαμβάνουν υπόψιν τους ιστορικά στοιχεία, όπως αυτά που ευρέως κυκλοφορούν ακόμα και στο Ίντερνετ.
Είναι όμως (και δυστυχώς) κοινή πρακτική, μελέτες περιβαλλοντικές και τεχνικές να γίνονται στο ποδάρι, συχνά με μεθόδους “copy paste”, από τους ίδιους και τους ίδιους «αποκλειστικούς» μελετητές και συμβούλους.
Είναι επίσης κοινά αποδεκτό ότι συγκεκριμένοι «μανδαρίνοι», σε θέσεις - κλειδιά, εγκρίνουν ή απορρίπτουν, χορηγούν άδειες ή μη, όπως αυτοί νομίζουν. Ανθίστανται σθεναρά στην αντικειμενική εφαρμογή της (αυστηρότατης) νομοθεσίας, κατά περίπτωση, ενώ βάζουν «εμπόδια» και απαιτούν συμμόρφωση σε εξωπραγματικές και παράνομες «προδιαγραφές».
Κανείς βεβαίως (ατομικά, συλλογικά, υπηρεσιακά ή πολιτικά) δεν τους ελέγχει και δεν τους καταγγέλλει ευθαρσώς. Για τον απλό λόγο ότι καθένας ελπίζει ότι με την κατάλληλη «πειθώ» (πολιτική, κυβερνητική, βουλευτική, υπηρεσιακή ή/και χρηματική) θα κάνει τη δουλειά του χωρίς να «χαλάσει την πιάτσα».
Διά του λόγου το αληθές, αναφέρομαι σε προσπάθειες αδειοδότησης αντιπλημμυρικών έργων για λογαριασμό δήμων αλλά και του Δημοσίου και οι οποίες, με καταχρηστικές (παράνομες!) πράξεις και παραλείψεις των αρμόδιων υπηρεσιών και υπηρεσιακών στελεχών σε θέσεις ευθύνης, καρκινοβάτησαν, χάθηκαν πιστώσεις εθνικές και ευρωπαϊκές και τελικά τα έργα αυτά εγκαταλείφτηκαν. Αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα το γεγονός ότι η έγκριση οριοθέτησης ρέματος, που ήταν προαπαιτούμενη για την έγκριση των περιβαλλοντικών όρων και των τεχνικών μελετών, υποβλήθηκε το 2003 (με τη διαδικασία του κατεπείγοντος) και παρά το γεγονός ότι υπήρξε εκτεταμένη πλημμύρα, λόγω του συγκεκριμένου ρέματος, εγκρίθηκε τελικά το 2017! Δηλαδή, μόλις μετά από 14 χρόνια!
Ποιοι λοιπόν ευθύνονται; Ποιοι πρέπει να λογοδοτήσουν; Ποιοι θα δώσουν τα απαραίτητα στοιχεία στη Δικαιοσύνη, προκειμένου να επιτελέσει το έργο της; Μήπως οι ελεγκτές του Δημοσίου; Και πότε; Και ποιες περιπτώσεις θα ελέγξουν; Και από πού θα αρχίσουν και πού θα τελειώσουν; Και από ποια αρχεία θα αντλήσουν στοιχεία για την έρευνά τους; Μήπως όμως αυτό θα το πράξουν οι αρμόδιες υπηρεσίες και οι φορείς; Και ποιοι είναι αυτοί και πού ορίζονται και πού διαχωρίζονται οι αρμοδιότητες και οι ευθύνες εκάστου;
Άρα λοιπόν, θα πει ο μέσος πολίτης, μηχανικός, δικηγόρος, υπηρεσιακός, βουλευτής, πολιτικός, υπουργός: Ό,τι έγινε, έγινε! Δεν θα ασχοληθούμε με το παρελθόν! Η «παρελθοντολογία» δεν χρησιμεύει σε τίποτα. Τώρα πρέπει να δούμε τι θα κάνουμε για να μην ξανασυμβεί το κακό!
Ο έλεγχος λοιπόν αποτελεί «ταμπού». Γιατί εντέλει αυτό βολεύει και διαιωνίζει το σύστημα. Ένα σύστημα με πολλά παρακλάδια και πλοκάμια, με πολλούς και πολυδαίδαλους λαβυρίνθους, με στεγανά και άβατα.
Ερχόμαστε τώρα στο προκείμενο, με την αντιπολίτευση και τα ελεγχόμενα απ' αυτήν ΜΜΕ να ανεβάζουν τους τόνους και να καταγγέλλουν την κυβέρνηση και τον κακό καιρό και την κακή διαχείριση κ.λπ., κ.λπ. Για πόσο; Απλώς για όσο χρόνο βολεύει την πολιτική τους στρατηγική και σκοπιμότητα. Και μετά, θα επικεντρωθούν σε άλλα «μείζονα» «σκάνδαλα» και «ανικανότητες»…
Αν λοιπόν συνεχίσουμε την πεπατημένη, δηλαδή να κάνουμε για άλλη μια φορά τα στραβά μάτια:
* οι αρμόδιοι και οι υπεύθυνοι θα τρέξουν για να μαζέψουν τα ασυμμάζευτα και να επαναφέρουν (σταδιακά) την «ομαλότητα» στις πληγείσες περιοχές,
* θα δοθούν αποζημιώσεις,
* θα γίνουν κάποια απολύτως απαραίτητα και επείγοντα έργα και
* θα ξεκινήσει το δράμα στις αίθουσες των δικαστηρίων, ωσότου τελεσιδικήσουν οι υποθέσεις, στο Συμβούλιο της Επικρατείας, δηλαδή μετά από καμια-δυο δεκαετίες και βάλε.
Και μέχρι τότε, θα ζούμε με την ελπίδα να μην επαναληφθούν τα ακραία καιρικά φαινόμενα, ειδικοί και μη θα συνεχίσουν να αρθρογραφούν, να καταγγέλλουν, να μάχονται για τα προφανή. Και βεβαίως οι «αρμόδιοι» και οι «υπεύθυνοι» θα συνεχίσουν τις γνώριμες (και εν πολλοίς προσοδοφόρες) πρακτικές τους...
Επειδή λοιπόν το έργο αυτό έχει παιχτεί πολλές φορές και σε πολλά μέρη της Ελλάδας. Επειδή υπάρχουν «άπειρα» παραδείγματα όχι μόνο στην Αττική αλλά σε όλη την Ελλάδα και επιπρόσθετα επειδή υπάρχει ιδία εκτίμηση για το τι πρόκειται να (μη) γίνει και τι είναι σχεδόν αδύνατον να συμβεί «οικειοθελώς» και «αυτομάτως», απευθύνω έκκληση προς τον πρωθυπουργό και την κυβέρνηση, παράλληλα με τα επείγοντα μέτρα που λαμβάνουν και τις συντονισμένες ενέργειες για ανακούφιση των πληγέντων, να αναλάβουν την πρωτοβουλία, να νομοθετήσουν και να «στήσουν» τους απαραίτητους μηχανισμούς, δομές και υπηρεσίες (ή/και φορείς), που θα αναλάβουν αφενός να καταγράψουν, με κάθε διαθέσιμη πληροφορία και λεπτομέρεια, αντίστοιχες καταστροφές (οι αιρετές περιφέρειες και οι ΟΤΑ θα πρέπει να έχουν κυρίαρχο ρόλο και συμμετοχή) ώστε τα συναρμόδια Υπουργεία (Υποδομών - Μεταφορών και Περιβάλλοντος - Ενέργειας), σε συνεργασία με τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, να ολοκληρώσουν το τιτάνιο αυτό έργο, το ταχύτερο δυνατόν.
Αφετέρου, θα πρέπει να προωθήσουν άμεσα και αφού βέβαια ελεγχθεί η ποιότητα και οι προδιαγραφές των τεχνικών και περιβαλλοντικών μελετών τα έργα που βρίσκονται σε οποιοδήποτε στάδιο ωρίμανσης ή υλοποίησης, εξασφαλίζοντας τις απαραίτητες πιστώσεις, επισπεύδοντας τις (κατά νόμον) διαδικασίες και επιβλέποντας (πλήρως και κατά νόμον) την κατασκευή τους.
Η Ελλάδα διαθέτει το επιστημονικό, τεχνικό και υπηρεσιακό δυναμικό (και σε πλήθος και σε εμπειρία και σε τεχνογνωσία) που μπορεί να επιστρατευθεί ΑΜΕΣΑ για να συμβάλει καταλυτικά και αποτελεσματικά. Είναι πολύ προτιμότερο να δαπανώνται χρήματα για τον σκοπό αυτό, δίνοντας δουλειά και ηθική και επαγγελματική ικανοποίηση σε τόσους υποαπασχολούμενους, ετεροαπασχολούμενους ή άνεργους επιστήμονες που διαθέτει αυτή η χώρα, όπως και τεχνικούς και άλλους εξειδικευμένους επαγγελματίες. Το δημόσιο χρήμα πρέπει να επενδύεται σε άρτια και αποτελεσματικά έργα.
Εναλλακτικά, θα συνεχιστεί η κατασπατάληση των χρημάτων του Έλληνα φορολογούμενου σε άστοχα, κοστοβόρα (με πολλές όμως μίζες!) έργα και μελέτες, καθώς και σε αποζημιώσεις για καταστροφές, για ερείπια και για άδικα χαμένες ζωές...
* Ο Θέμης Μαγκανάς είναι δρ. αεροναυπηγός μηχανικός, πρώην γενικός διευθυντής (2002-2013) στον Οργανισμό Ανάπτυξης Ανατολικής Κρήτης με κύριες αρμοδιότητες τη Διαχείριση Υδατικών Πόρων και το Εθνικό Οδικό Δίκτυο (ΒΟΑΚ, ΝΟΑΚ) της Κρήτης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου