66 χρόνια μετά τη... θυσία του Ν. Μπελογιάννη
Του Γιάννη Κουτσοκώστα
Περί θυσίας ο λόγος, σήμερα Μεγάλη Παρασκευή. Όχι γι' αυτή που τιμούν στις εκκλησίες οι ορθόδοξοι όπου γης, αλλά για τη «θυσία» ενός ανθρώπου, του Νίκου Μπελογιάννη, που έμεινε στην Ιστορία ως σύμβολο μιας ολόκληρης εποχής. Που ωστόσο δεν «διαβάστηκε» όσο θα έπρεπε, ούτε αξιολογήθηκε όσο θα μπορούσε, ούτε φυσικά τιμήθηκε όσο θα του άξιζε. Ένα χωριό στα περίχωρα της Βουδαπέστης, ένα μουσείο στην Αμαλιάδα, χάρη στη Βουλή των Ελλήνων και κάποιοι δρόμοι, λίγοι στην ανατολική Ευρώπης και ελάχιστοι στην Ελλάδα, φέρνουν μέχρι τις μέρες μας το όνομα του Νίκου Μπελογιάννη.
Πριν από 6 ημέρες συμπληρώθηκαν 66 χρόνια από τη δίκη και την εκτέλεσή του. Κι όμως. Χωρίς να κάνει τίποτα, χωρίς να κάνουν τίποτα γι’ αυτόν, είναι πάντα εδώ. «Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο», ως ένας ζωντανός μύθος, συγκινεί, προκαλεί και προβληματίζει γιατί το ιστορικό, πολιτικό και ηθικό του αποτύπωμα παραμένει ανεξίτηλο και ισχυρό. «Ο Μπελογιάννης ζει» όχι μόνο στων... τραγουδιών τις λεύτερες στροφές, αλλά και στη συνείδηση και στο υποσυνείδητο φίλων και εχθρών, αυτών που τον πρόδωσαν αλλά και αυτών που τον οδήγησαν στο εκτελεστικό απόσπασμα. Έζησε στα πολιτικά πάθη των δύσκολων μεταπολεμικών δεκαετιών, αλλά προκαλεί ακόμα και σήμερα αντιδράσεις.
ΚΑΠΟΙΟΙ, κάθε χρόνο αυτές τις ημέρες, νιώθουν να ξυπνάει μέσα τους ο πιο ακραίος αντι-κομμουνισμός, της δεκαετίας του 1950 και των μαύρων μετεμφυλιακών χρόνων, και κραυγάζουν ότι ο Μπελογιάννης εκτελέστηκε γιατί -τάχα- δεν ήθελε τη δημοκρατία αλλά την κομμουνιστική δικτατορία.
ΚΑΠΟΙΟΙ, αφελώς και ανιστόρητα, βλέπουν τον Μπελογιάννη περίπου ως... οικόπεδο, η ιδιοκτησία του οποίου δεν αμφισβητείται και η... χρησικτησία δεν είναι αποδεκτή. Τον θεωρούν περίπου ως... εικόνισμα και «διαβάζουν» την οφειλόμενη τιμή, που του απονέμουν οι «άλλοι» και η Πολιτεία, ως απόπειρα να τον... μαγαρίσουν.
Υπάρχουν φυσικά και ΚΑΠΟΙΟΙ άλλοι, οι οποίοι, δήθεν αδιάφορα, θέλουν να ξεχάσουν. Υποβαθμίζουν την όλη συζήτηση θεωρώντας ότι αποτελεί μια βουτιά στο παρελθόν. Ότι, την ώρα που ο κόσμος καίγεται και η χώρα απειλείται, είναι άσκοπο να ασχολείται κανείς με τον Μπελογιάννη.
Ασφαλώς οι τρεις αυτές κατηγορίες αντιδράσεων, αλλά και άλλες, που θα μπορούσε να διακρίνει κανείς, δεν μοιάζουν μεταξύ τους. Ξεκινούν από διαφορετικές αφετηρίες, έχουν διαφορετικό υπόβαθρο, έχουν, ωστόσο, κάτι κοινό: ηθελημένα ή αθέλητα, διαστρεβλώνουν το νόημα της θυσίας του Μπελογιάννη, θολώνουν αυτό που ήταν και αυτό που συμβολίζει για τις γενιές, που ακολούθησαν. Επιχειρούν να τον μικρύνουν, να τον «φυλακίσουν» στο δικό τους μπόι και όχι «στο μπόι των ανθρώπων», όπως έλεγε ο ίδιος στη συγκλονιστική του απολογία στο στρατοδικείο που τον καταδίκασε σε θάνατο. Ο καθείς με τον τρόπο του. Και αυτοί που σήμερα, για να χαϊδέψουν τα αυτιά ενός ακροδεξιού ακροατηρίου «δαιμονοποιούν» τον νεκρό Μπελογιάννη και όχι τους δολοφόνους του. Αλλά και αυτοί που επιχειρούν να τον μετατρέψουν σε εικόνισμα για προσκύνημα.
Και οι δυο κάνουν ένα λάθος. Μαζί με τον Πλουμπίδη, ο Μπελογιάννης ήταν ίσως η πιο ηρωική και συνάμα πιο τραγική μορφή της μετεμφυλιακής Ελλάδας. Ήταν η πιο εμβληματική φυσιογνωμία της γενιάς των αγωνιστών, που ανάλωσαν τη ζωή τους σε φυλακές και εξορίες, βασανίστηκαν, προδόθηκαν από εχθρούς και «φίλους» και εκτελέστηκαν επειδή πάλευαν για υψηλές αξίες και ιδανικά που πίστευαν. Και όλα αυτά σε μια δεδομένη πολιτικοκοινωνική συγκυρία, σε μια δεδομένη ιστορική περίοδο, όπου όλα τα... έσκιαζε το σκληρό κράτος και παρακράτος των νικητών του εμφυλίου και όλα τα «πάγωνε» ο Ψυχρός Πόλεμος. Αυτό θα γράψει πάνω - κάτω η Ιστορία και αυτή δεν κάνει λάθος. Αρκεί να την αφήσουμε να κάνει τη δουλειά της. Να την κοιτάμε κατάματα, να προσπαθούμε να την καταλάβουμε, να διδασκόμαστε από αυτήν. Και όχι να την... κόβουμε στα μέτρα μας, να τη... ράβουμε κατά πώς βολεύει τον καθένα, να τη... χρησιμοποιούμε. Και είτε από άγνοια είτε από αφέλεια είτε από σκοπιμότητα, τελικά, να την κακοποιούμε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου