Το νέο μοντέλο διδασκαλίας ξεκινάει από τα Θρησκευτικά, που αποτελούν ιδανικό πεδίο για να δοκιμαστούν οι εκσυγχρονισμένες μορφές μάθησης.
Οι ριζικές αλλαγές στα Θρησκευτικά που εισάγονται από φέτος
Διαλεκτή Αγγελή
Το νέο Πρόγραμμα Σπουδών (Π.Σ.) όλων των σχολικών βαθμίδων που εφαρμόζει φέτος το υπουργείο Παιδείας φέρνει ριζικές αλλαγές στα Θρησκευτικά, με τους διδάσκοντες να αναλαμβάνουν πρωταγωνιστικό ρόλο στη διαμόρφωση του μαθήματος εντός της τάξης, κάνοντας χρήση μιας σειράς μέσων, όπως λογοτεχνικά και φιλοσοφικά κείμενα αλλά και βίντεο και μουσική.
 |
| Παναγιώτης Υφαντής |
Το πρόγραμμα σπουδών στα Θρησκευτικά, όπως αυτό διαμορφώθηκε από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ), δίνει ιδιαίτερη βάση στη συμμετοχική διεργασία, τις ομαδικές δραστηριότητες και τη διαλογική προσέγγιση των θεμάτων.
«Φιλοδοξεί να ανταποκριθεί αφενός στις ευρύτερες εκπαιδευτικές αναζητήσεις και κατακτήσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο και αφετέρου στα επιτακτικά αιτήματα μιας κοινωνίας θρησκευτικά απαίδευτης, αντιφατικής ή πολωμένης ανάμεσα στη θρησκευτική αδιαφορία και στονθρησκευτικό φανατισμό και φονταμενταλισμό», όπως δηλώνει στην «Εφ.Συν.» ο Παναγιώτης Υφαντής, αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Θεολογίας του ΑΠΘ και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων Εκπόνησης του Νέου Προγράμματος Σπουδών για ταΘρησκευτικά Δημοτικού και Γυμνασίου.
Οι θεματικές
Το μάθημα χωρίζεται σε θεματικές ενότητες με πλούσιο εκπαιδευτικό υλικό, που βρίσκεται στη διάθεση των διδασκόντων, οι οποίοι μπορούν να δημιουργήσουν με αυτό φακέλους διδασκαλίας.
Τα σχολικά εγχειρίδια μπαίνουν πλέον σε δεύτερη μοίρα, διαδραματίζοντας καθαρά επικουρικό ρόλο. Στόχος του υπουργείου άλλωστε είναι να αντικατασταθούν σταδιακά όλα τα σχολικά εγχειρίδια, με προτεραιότητα να δίνεται σε όσα έχουν εντοπιστεί προβλήματα.
Μάλιστα, στελέχη του ΙΕΠ μάς λένε ότι την ερχόμενη σχολική χρονιά θα διανεμηθούν νέα βιβλία Μαθηματικών στη Β΄ και Ε΄ Δημοτικού, η συγγραφή των οποίων έχει ήδη ξεκινήσει.
Στην Γ΄ Δημοτικού, που είναι η πρώτη τάξη στην οποία διδάσκονται τα Θρησκευτικά, το μάθημα χωρίζεται σε οκτώ θεματικές ενότητες.
Μεταξύ αυτών είναι και η ενότητα με τον τίτλο «Κυριακή: μια σημαντική ημέρα της εβδομάδας» όπου τα παιδιά μαθαίνουν για τη θεία λειτουργία στην εκκλησία αλλά και για το Σάββατο των εβραίων και την Παρασκευή των μουσουλμάνων, ενώ στην Δ΄ Δημοτικού, στην ενότητα με τίτλο «Ιερά Βιβλία», μαθαίνουν τόσο για την Αγία Γραφή όσο και για τα ιερά βιβλία άλλων θρησκειών, όπως το Κοράνι των μουσουλμάνων, η ΤΕ.ΝΑ.ΚΑ. των εβραίων, οι Βέδες των ινδουιστών και το Τάο-Τε-Κινγκ του Λάο Τσε.
Το Π.Σ. ακολουθεί σπειροειδή μορφή, με το επίπεδο να γίνεται πιο απαιτητικό όσο περνούν οι τάξεις. Τα παιδιά στην Στ΄ Δημοτικού, στην ενότητα «Θρησκείες στη χώρα μας», μαθαίνουν για τις ισλαμικές και τις ισραηλιτικές κοινότητες που ζουν στην Ελλάδα μέσω της Ιστορίας («Χριστιανοί κρύβουν εβραιόπουλα από τους ναζί») αλλά και μέσω των γραμμάτων, των τεχνών και της πολιτικής («Ισραηλίτες που ξεχώρισαν στην Ελλάδα»).
Σε ό,τι αφορά τη διάρθρωση του μαθήματος στο Γυμνάσιο, διδάσκοντες και μαθητές, απαλλαγμένοι από το βάρος των εξετάσεων, έχουν τη δυνατότητα να αναλογιστούν γύρω από ζητήματα όπως «Πού είναι ο Θεός; Η οδύνη του σύγχρονου κόσμου και το αίτημα της σωτηρίας από το κακό», αλλά και θέματα όπως το Σχίσμα, οι Σταυροφορίες και η Ιερά Εξέταση, ενώ η διδασκαλία του μαθήματος στις τάξεις του Λυκείου είναι πιο εννοιοκεντρική, με τους μαθητές να μελετούν θέματα όπως η βιοηθική, η πολυπολιτισμικότητα, η γενετική, η οικολογία και η επανάσταση.
Η θρησκειολογία
Ο υπουργός Παιδείας έχει εκφράσει πολλές φορές στο παρελθόν τη θέληση της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου το μάθημα των Θρησκευτικών να προσανατολιστεί προς τη θρησκειολογία, απεμπολώντας τον ομολογιακό του χαρακτήρα.
«Τα Θρησκευτικά από κατηχητικό μάθημα γίνονται μάθημα γνώσης των θρησκειών. Στόχος της διδασκαλίας δεν είναι το κήρυγμα και το μάθημα δεν ακολουθεί το σχήμα πομπού-δέκτη.
»Πρόκειται για μια συμμετοχική διδασκαλία με διαθεματικές και βιωματικές δράσεις που θα προάγει τον διάλογο με όλο τον πολιτισμό των θρησκειών. Η αλλαγή στο μάθημα τωνΘρησκευτικών θα πρέπει να αποτελέσει παράδειγμα για όλα τα μαθήματα», δηλώνει στην «Εφ.Συν.» ο Ν. Φίλης, προοικονομώντας ότι θα υπάρξουν αντιδράσεις, όντας όμως αισιόδοξος ότι θα ξεπεραστούν καθώς «είναι τόσο πλούσιο το περιεχόμενο του μαθήματος και τόσο δυνατή η θέληση της κοινωνίας που θα μπορέσουμε να καταστήσουμε την κοινωνία σύγχρονη και δημοκρατική».
 |
| Δημήτρης Μόσχος | |
«Τα νέα Π.Σ. είναι ένα μεγάλο βήμα προς ένα μάθημα θρησκευτικώνανοιχτό, που ενθαρρύνει τον μαθητή στην αναζήτηση και απάντηση των μεγάλων ερωτημάτων της ζωής, τη συγκρότηση της θρησκευτικής του ταυτότητας και την κατανόηση του διαφορετικού διπλανού του.
»Αυτό γίνεται μέσα από το περιεχόμενο που δίνει έμφαση στην ορθόδοξη χριστιανική πίστη ως θρησκευτική αλλά και πολιτιστική ταυτότητα της πλειοψηφίας της ελληνικής κοινωνίας, αλλά ανοίγεται και στις θρησκευτικές παραδόσεις άλλων ομολογιών και θρησκειών.
»Γίνεται, όμως, και μέσα από τη μέθοδο, καθώς τα προγράμματα δίνουν τη δυνατότητα στον διδάσκοντα μαζί με τους μαθητές να διαμορφώσει, με πυξίδα στόχους και προσδοκώμενες επάρκειες και υιοθετώντας καινοτόμες τεχνικές, μια διδακτική διαδικασία προσαρμοσμένη στις ανάγκες της κάθε σχολικής τάξης».
Ο μητροπολίτης Ναυπάκτου, στην εισήγησή του κατά τη διάρκεια της Ιεράς Συνόδου της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, στις 9 Μαρτίου 2016, υποστήριξε ότι το πρόγραμμα πρέπει να ενταχθεί στα σύγχρονα εκπαιδευτικά δεδομένα και συγκεκριμένα πρότεινε «να εισαχθούν σε κάθε βιβλίο -όχι σε κάθε μάθημα- μερικά κεφάλαια θρησκειολογικά, ανάλογα με τη θεματολογία του βιβλίου, αφού όμως δοθεί προτεραιότητα στην ορθόδοξη παράδοση, την οποία ακολουθεί η πλειοψηφία των Ελλήνων πολιτών, αλλά και να χρησιμοποιηθούν ως εφαρμογές και τα καλά στοιχεία του νέου προγράμματος σπουδών», πρόταση η οποία έγινε δεκτή, με τον αρχιεπίσκοπο κ. Ιερώνυμο να τονίζει την «υποχρεωτικότητα του μαθήματος των Θρησκευτικών, την τήρηση των ωρών διδασκαλίας στο τρέχον πρόγραμμα και τον ορθόδοξο χαρακτήρα του».
To αποτέλεσμα
Στο πλαίσιο του «εκδημοκρατισμού της κοινωνίας», το νέο Π.Σ. απαλλάσσει τους διδάσκοντες από την «ηγεμονία» των σχολικών εγχειριδίων τα οποία συχνά τους δέσμευαν, καθιστώντας το μάθημα συμβατικό και άνευρο.
«Αντί για την επιβολή ενός εγχειριδίου, το νέο Πρόγραμμα Σπουδών ευνοεί τη διδακτική ευελιξία και κεντρίζει τη δημιουργικότητα του διδάσκοντος, προτείνοντας και προσφέροντάς του μια μεγάλη δεξαμενή διδακτικού υλικού (καθώς και σύστοιχων διδακτικών μεθόδων για την αξιοποίησή του), που περιλαμβάνει θεολογικά, ιστορικά και λογοτεχνικά κείμενα, αφηγηματικά και ποιητικά κείμενα, φιλμ, βίντεο, ντοκιμαντέρ, ιστοσελίδες κ.ά.
»Επιπλέον, αυτή τη δεξαμενή του διδακτικού υλικού ο διδάσκων μπορεί να την παραλλάσσει, να την προσαρμόζει και να την εμπλουτίζει (ή και να τη μοιράζεται με τους συναδέλφους του) ανάλογα με την ιδιαίτερη φυσιογνωμία κάθε τάξης. Συνεπώς, το μόνο ζητούμενο εκ μέρους των διδασκόντων, δασκάλων και καθηγητών, για την επίτευξη των εκπαιδευτικών αποτελεσμάτων του νέου Π.Σ. είναι μόνο η ανοιχτότητα και η όρεξη για δουλειά», δηλώνει στην «Εφ.Συν.» ο αναπλ. καθηγητής του ΑΠΘ, Παναγιώτης Υφαντής.
Το ζήτημα όμως που προκύπτει είναι ακριβώς αυτό: με δεδομένο ότι τα σχολικά εγχειρίδια δεν αποτελούν πλέον τον βασικό άξονα της διδασκαλίας και η χρήση τού επιπλέον υλικού βρίσκεται στη διακριτική ευχέρεια των διδασκόντων, πώς μπορεί να διασφαλιστεί το εκπαιδευτικό αποτέλεσμα που επιδιώκουν το υπουργείο και το ΙΕΠ; «Με προγραμματισμένες και υποχρεωτικές επιμορφώσεις», απαντά ο Δ. Ν. Μόσχος.
Βασικός μοχλός
«Προϋπόθεση για την επιτυχία όλων αυτών είναι ο βασικός μοχλός, που παραμένει ο δάσκαλος, να προσεγγίσει τα νέα προγράμματα μέσα από καλά οργανωμένη επιμόρφωση και συναντίληψη όλων των παραγόντων του σχολείου (διεύθυνση, σύλλογοι) καθώς απαιτούνται και οργανωτικές αλλαγές, όπως συνεχόμενο δίωρο στο Ωρολόγιο Πρόγραμμα».
Το υπουργείο και το ΙΕΠ θα αναλάβουν την επιμόρφωση των διδασκόντων, έργο το οποίο υπολογίζεται ότι θα ολοκληρωθεί μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου.
 |
| Σταύρος Γιαγκάζογλου | |
«Δεν θέλουμε πλύσεις εγκεφάλου»
Την περασμένη Δευτέρα, την πρώτη μέρα λειτουργίας των σχολείων, ομάδα ατόμων συγκεντρώθηκε στο Σύνταγμα σε μια συμβολική διαμαρτυρία για το μάθημα των θρησκευτικών και την πρωινή προσευχή στα σχολεία.
«Θέλουμε μια κοινωνία με πλούσια ανθρωπιστική παιδεία που θα είναι ελεύθερη να επιλέξει αν θα ακολουθήσει κάποια θρησκεία ή αν δεν θα ακολουθήσει καμία.
»Θέλουμε σχολεία που θα εξασφαλίζουν έναν ασφαλή και ουδέτερο από θρησκευτικά ερεθίσματα χώρο. Μια ανοιχτή αγκαλιά για όλα τα παιδιά. Σχολεία όπου θα νιώθει ασφάλεια να εκφράσει την προσωπικότητά της τόσο η χριστιανή μαθήτρια όσο και το μουσουλμανάκι μαθητούδι, και η εβραία μαθήτρια, και η ινδουίστρια και ο άθεος και η αγνωστικίστρια και ο βουδιστής μαθητής κ.λπ.
»Δεν θέλουμε σχολεία που η επιβολή συνείδησης και η πλύση εγκεφάλου θα είναι τα μαθήματα με τις περισσότερες ώρες διδασκαλίας», αναφέρεται σε ανακοίνωση που συνυπογράφουν οι Γιάννης Οικονόμου, Γιώργος Κουνάνης, Ηλίας Μυρσινιάς, Μαρία Βέλλιου, Σταματίνα Μπαρμπαγιάννη και Τζέισον-Αντιγόνη Ντέιν και την οποία στηρίζουν μεταξύ άλλων μέλη των οργανώσεων Πολύχρωμο Σχολείο, ΛΟΑΤ ΑΜΕΑ, Conqueer Κρήτης, Pride Κρήτης, Proud Seniors Greece και Φύλο και Φτερό Κρήτης.
Οι ημερίδες του ΑΠΘ
Το Εργαστήριο Παιδαγωγικής του Τμήματος Θεολογίας ΑΠΘ διοργανώνει ενέργειες για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στα νέα Π.Σ.:
● Ημερίδα (2/12/2016) σε συνεργασία με τους σχολικούς συμβούλους της Κεντρικής Μακεδονίας, για την παρουσίαση σχεδίων διδασκαλίας θεματικών ενοτήτων Θρησκευτικών με το νέο Π.Σ. στους θεολόγους.
● Διενέργεια έρευνας που αφορά την ενσωμάτωση του ψηφιακού υλικού στα σχέδια διδασκαλίας Θρησκευτικών με τα νέα Π.Σ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου